Merhaba Sevgili Dostlarım,
Sizlerinde çok iyi bildiği gibi iş dünyamızda, %90 dan fazla oranla yer alan Aile Şirketlerimiz için, özellikle kurumsallaşma ve sürdürülebilirlik konularına, çok önemli katkılarda bulunan TKYD Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği ve de TAİDER Aile İşletmeleri Derneği tarafından yayınlanan açıklamalarda da belirtildiği gibi…
“Bir Aile Şirketlerindeki en büyük tehlike ve zayıf nokta, özellikle Aile ve Şirket kavramlarının birbirine karıştırılmasıdır. Aile Şirketlerinin; gelecek kuşaklara devredilmesi, sürdürülebilirliği ve kurumsal bir yapıya kavuşması için, ‘o aileye özel’ bir Aile Anayasasına gereksinim vardır!.. Varlığını koruyamayan tüm Aile İşletmelerinde; aile ve iş ilişkisi dengesinin kurulamadığı, özel kişisel ihtiyaçların giderilmesinde, aile ve iş önceliklerinin birbirine karıştırıldığı görülmekte”… Şeklindeki görüşlere katılmamak, elbette mümkün değil!..
Aile Anayasası; aile şirketlerinin ortakları ile Aile Üyeleri ve Üst Düzey Profesyonel Yöneticiler arasındaki ilişkilerin, sağlıklı bir şekilde yönetilmesi adına, çok önemli bir rol oynar!
Hazırlanışı ve niteliği, hukuksal literatürlere uygun olduğu takdirde, iyi niyete dayanan ve de gerekli güncellemelere de olanak tanıyan, uzlaşmacı bir aile anayasası; özel anlamda daha iyi bir aile birliğine ve mevcut + yeni şirketlerin, aynı aile içinde kalmasına katkıda bulunmakta!..
Konusunda uzman bir danışman veya danışmanlar ekibi tarafından, doğru bir şekilde yapılan ve bölümleri + maddeleri, aile üyelerinin ortak kararlarıyla oluşturulan, o aileye özel anayasa ile aile içindeki mevcut ve olası sorunlar, özel kurallar çerçevesinde halledilir. Aile içi sorunlar gündemden kalktıkça, aile şirketi; sektörel profesyonel yöneticiler için cazip hale gelebilir!
Aile anayasasının işlevselliği ve sürdürülebilirliği; ailenin gelecekle ilgili yapacağı stratejik planlamalara ve Aile Konseyi Üyeleriyle yapılacak müşterek çalışmalara bağlıdır. Anayasanın taslağını hazırlama ve geliştirme süreci, anayasanın kendisinden de daha önemlidir!..
Hem aile şirketine yönelik – hem de aile içi özel problemlerin (Kardeşler + Eltiler + Bacanaklar + Görümceler…😊) çok çabuk gün yüzüne çıktığı bu süreçte ailenin hassas davranması, doğru ve deneyimli kişilerden danışmanlık alması ön planda olmalıdır. Bu özel Danışman’ın; her aile üyesine eşit davranması, “ailenin bir sırdaşı” olarak “Şirketin geleceğini + beklentileri” çok iyi anlaması, deneyimleri ışığında “gelecekte olası anlaşmazlıkları sezebilmesi” ve bunlara uygun önlemleri, anayasanın ilgili bölümlerinde dikkate alınması ve önermesi… Olmazsa olmazdır!
Hiçbir zaman unutulmamalıdır ki; her aile özeldir. Aile Anayasaları da her aileye özeldir ve o aile için özel olarak hazırlanır. Herhangi bir şablonu yoktur ve olamaz da!..
Genel hatlarıyla ana bölümler ve o bölümlere alt maddeleri olabilir. Ama her aile için özel incelemeler yapılarak, aileye özel içeriklerden oluşan taslak, titizlikle hazırlanmalıdır!
Aile Anayasası’nın başarılı bir şekilde oluşturulması; şirket yönetimlerinin gelecek kuşaklara devir planına, yeni yatırımların planlamasına, Aile Üyelerinin kişisel varlıklarının yönetimine, şirket değerlemesinden – yeni hedeflerin belirlenmesine kadar, çeşitli deneyimlere ve bakış açısına ve de daha geniş bir vizyona sahip olarak, özellikle sorunlara yaklaşım tarzı ile doğru orantılıdır!..
Bunun için de daha önce belirttiğim gibi deneyim sahibi danışman veya danışmanlar ekibi ile yol almak önemlidir. Aile anayasası taslağının oluşturulması ve anayasasının imza aşamasına gelmesi, ailenin kurumsallaşmasının en önemli adımıdır!
Aile anayasasının; kurumsallaşma sürecinde yapılması da, en doğrusudur!..
Bu süreçte oluşturulan Aile Anayasası taslak çalışmalarının temel bileşenleri arasında; Şirket tarihçesi + Aile Anayasasının gerekçesi ve amacı ile tüm 1. ve 2. kuşak aile üyeleri arasındaki birlik beraberlik ve iletişim + Doğum/kan bağı ve evlilik nedeniyle, sonradan aileye katılacak üyelerde dâhil “Aile Üyelerinin” istedikleri takdirde şirkette çalışması veya üst düzey yönetici olması durumunda, hangi yetkinliklere sahip olması gerektiği + Organizasyon şemasına göre üst düzey profesyonel yöneticilik kriterleri ve yetkinlikleri + Aile üyelerinin ana şirketten ayrı olarak münferit veya müşterek yeni şirket kurma kuralları ile İlişkili Kişilerle Gerçekleştirilen Transfer Fiyatlandırması / Örtülü Kazanç ve de Vergi Ziyaı + Aile ve şirket ilişkilerinin çok net olarak ayrılması + Aile konseyinde karar alma kriterlerinin çok net belirlenmesi + Aile konseyi toplantıları ve toplantı gündemlerinin nasıl hazırlanacağı + “Şirket Yönetim Kurulu” ile olması gereken dayanışma çerçevesinde “Aile Konseyi” nin yetki ve sorumlulukları + Varlıkların nasıl korunacağı + Aile üyelerinin hisse devir şartları ve sınırları + Aile Üyelerinin / Şirkette çalışma kuralları + Aile Üyelerine şimdiye kadar verilen maddi destekler çerçevesinde, bundan sonra gündeme gelecek yeni aile üyeleri için, gerekli fonların ayrılması + Uyuşmazlık durumlarında çözüm önerileri + “Aile Anayasasının Güncellenmesi” + İşbu anayasanın imzalanması sonrası “Şirket Yönetim ve Genel Kurulu” nda kabulü ile şirket ana sözleşmesinin “mütemmim cüzü” haline gelmesi + Gelecek nesillere örnek olma sorumluluğu + Aileye özgü özel nitelikler veya bunların yansımaları… Mutlaka maddeler halinde yer almalıdır!..
Bu içerikler kapsamında hazırlanacak “Özel Aile Anayasası”, Aileye ve Şirkete veya Şirketlere;
*) Ortaklık ve şirket yönetimi konularının birbirinden ayırt edilmesi…
*) Aile içi iletişim ile şirket içi iletişimin gerekli hallerde birbirinden ayrılması…
*) Hedeflerle ilgili kararların ve sonuçların değerlendirilmesi…
*) Aile ve Şirket / Misyon ve vizyonlarının geleceğe yönelik hedeflerle bütünleşmesi…
*) Aile üyeleri arasında karşılıklı / Saygı, sevgi, destek ve yardımlaşmanın sağlanması…
*) İstenirse Aile Üyelerinin eğitim planlamalarına yön ve destek verilmesi ile gerekli hallerde mesleki gelişime dayalı, çalışan memnuniyeti ile ilgili kurumsal eğitimlerin desteklenmesi…
*) Ailenin özel iş birliği içinde olduğu sektörel kurum ve kuruluşlar ile diğer siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları ile ilişkilere ait şartların belirlenmesi ve objektif değerlendirilmesi…
*) Organizasyon şeması / Görev tanımları / İş akış planı ve İş disiplini…
*) Varlıkların nasıl korunacağı ve geliştirileceğine dair politikaların oluşturulması…
*) Şirketlerin kuşaklar boyunca var olabilmesi ve sürekli geliştirilmesi…
*) Sonraki jenerasyonların Aile Misyonu ile yetişmesi… Gibi konularda yararlar sağlayabilir!..
Bu arada konunun diğer detayları açısından TAİDER Web Sitesinde yayınlanan; konu ile ilgili makalelerimin linklerini de, siz sevgili dostlarımla paylaşmak istiyorum. Umarım beğenirsiniz!
Aile Şirketleri ve Aile Anayasası… https://www.taider.org.tr/images/belgeler/aile_sirketleri_ve_aile_anayasasi_emakale_ard_44.pdf
Aile Şirketleri ve 100 Yıllık Marka Stratejileri…
https://www.taider.org.tr/images/belgeler/aile-sirketleri-ve-100-yillik-marka-stratejileri-e-makale-ard-105.pdf
Ayrıca, ister hizmet – isterseniz üretim sektöründe olun, Kurumsallaşama ve Sürdürülebilirlik yolunda ilerlerken; insan kaynakları + tedarik zinciri + stok + lojistik + imalat + satış veya satış sonrası hizmetlerde hedeflerinizle ilgili olarak “Yapay Zeka Teknolojileri” ile entegrasyonu hiç ihmal etmeden / Zamanı geldiğinde, hem yatırımcıların çıkarlarını koruyan “Sermaye Piyasası Kurulu” tarafından “Kurumsal Yönetim İlkeleri” ne tabi tutulmak ve Kurumsallaşma’dan ödün vermemek – hem de yepyeni yatırımlar için sermaye arttırımıyla Finansman Temini açısından Halka Arz ile Borsaya Açılmak konusunu gündeme alarak / İleriye dönük olarak da, kapsamlı bir aile birliği ile şirketler bütünlüğünün Sürdürülebilirliği açısından, “Mütevelli Heyetinde” sadece 1. Ve 2. Kuşak Aile Üyeleri ile Aile Şirketlerinin yer aldığı, taşınır ve taşınmaz tüm “Mülk” lerin de sahibi olarak, “Eğitim + Kültür + Sanat + Sağlık” gibi konularda faaliyet gösterecek “Aile Vakfı”nın kurulması da, mutlaka Aile Konseyinde tartışmaya açılmalıdır! Diye düşünüyorum! Dikkat ederseniz, paragrafın sağ tarafı, gemilerin pervane bölümü gibi!..
Yolunuz açık, rüzgarınız elverişli ve bol olsun!😊+ Vakıf ve Şirketin uyum sürecine de dikkat!..
En büyük arzum da; 1. ve 2. ile birlikte 3. ve hatta 4. Kuşaklardan oluşan, yeni nesil yönetim kadrolarınız ile Aile Konseyleriniz de; daha mutlu bir gelecek için, her şey gönlünüzce olsun!..
Sevgi ve saygılarımla
ALİ RIZA DEĞER
