Y.Ü. : Ýkinci önemli þey, ekip halinde çalýþýlan alanlarda, ameliyatlarda çoðunlukla böyledir. Burada çok önemli temel bir prensip var. Anayasamýzda da Ceza Kanunumuzda da özel hukukta da yeri olan bir þeydir. Güven ilkesi ve yasal sorumluluðun þahsiliði dediðimiz bir ilke. Bize þunu söylüyor. Bir kere, sadece ve sadece kusurlu, suç teþkil eden ya da hukuka aykýrý eylem gerçekleþtiren bir kiþi sorumlu olabilir. Üçüncü þahsýn, baþkalarýnýn eyleminden sorumluluk olmaz. Ekip halinde bir iþi yapmak, kolektif olarak sorumlu olduðunuz anlamýna gelmez.
W. : Ekip içinde ayrým saðlanabiliyor fakat güven ilkesi nedir?
Y.Ü. : Güven ilkesini söylediði þey þu.
W. : Þunu aydýnlatmak için þöyle sorayým. Ameliyata giren bir anestezist var, bir ameliyat hemþiresi var. Operasyonu yapan hekim var ayrým yapýlabiliyor deðil mi?
Y.Ü. : Kimin hatasý varsa sadece o, sadece o.
Þimdi burada þöyle bir þey var ama. Buna biz güven ilkesi diyoruz. Çünkü ameliyata giren herkes, herkes yanýndaki arkadaþýnýn, çalýþma arkadaþýnýn, aralarýnda iþbölümü yapýlan arkadaþýnýn ya da görev yapan meslektaþýnýn kendi iþini iyi yapacaðýna inanýyor. Eðer herkes birbirine dikkat etmeye kalkarsa, yani düþünün tamponlarý yerleþtiren bir hemþire doktorun kontrol etmeye kalkarsa, doktor anestezi uzmanýný kontrol etmeye kalkarsa ameliyatý yapabilmesi mümkün deðildir. Bu zaten birden fazla kiþinin ayný alanda çalýþtýðý tüm sosyal alanda böyledir. Maden ocaðý iþletmesinde de böyledir. Birden fazla insanýn iþbirliði halinde bir alanda bulunmasýnda herkes, diðerinin kurallara uygun davranacaðýna güvenmek zorunda. Buna biz güven ilkesi diyoruz. Bu, hukuksal bazda hem Ceza Kanunumuzda þahsilik ilkesi, iþtirak kurallarý hem de taksirli suçlarda pozitif normlarda düzenlemiþtir.
Þimdi güven ilkesi þunu söylüyor. Ameliyat þefi olan o hocanýn, ekibini bir kere iyi kurmasý gerekir. Uzmanlardan kurmasý gerekir ve o gün de gerçekten onlarý operasyona gerçekten iyi bir þekilde, baþarýlý yapabilecek, fiziki olarak o durumda olmasý gerekir. Beþ dakika erken çýkmýþtýr, yorgundur, uykusuzdur, o gün hastalanmýþtýr, sarhoþtur, baþka bir þey. Demek ki bunlar olmayacak. Uzman kiþilerden oluþacak. Ekip, … Görev daðýlýmýný doðru düzgün yapmasý gerekir.
W. : Görev daðýlýmý yazýlý olmak zorunda mý?
Y.Ü. : Yok. Önemli olan görev daðýlýmý. Çünkü bunlar ispat vasýtasý. Yazýlý olursa ispatý kolaydýr; ama yazýlý deðilse tanýk beyanýna, diðer þeylere baþvuracaksýn.
Þimdi bir kere demek ki iyi bir uzman ekip oluþturacaksýn, gerçekten olmasý gerektiði, tabi istisnai durumlarý ayrý tutuyoruz, acil vakalarý. Ýkincisi, iþbölümünü doðru düzgün yapmamýz lazým. Üçüncüsü, bunlarý yaptýktan sonra herkes kendi þeyinden sorumlu. Eðer tamponlarý hemþire toplamamýþsa, sadece hemþire sorumlu olmalý. Kusurlu eylemi olmayan Doktorun sadece ameliyet ekibinin parçasý olmakla bir sorumluluðu olamaz. Eðer doktorun hatasý varsa, uzman, anestezi uzmanýnýn ifadesi dahi alýnmamalý, hiç þikâyete dahi yansýtýlmamalý bu. Yani bunun bütün makamlarýn önünü kesmesi gerekir. O yüzden araþtýrmak gerekir, neden kaynaklandý? Fakat bazen mesela eðitim ve araþtýrma amaçlý olarak acemi bir kiþiyi alýyorsunuz, yanýnýzda öðretme amaçlý ameliyata sokuyorsunuz ya da acemi veya o gün acemilik yapýyor. Çok bariz hatalar yapýyor. Siz de ekip þefisiniz, oradasýnýz, bunu görüyorsunuz. Yanlýþ bir yeri kesiyor. O zaman müdahale yükümlülüðünüz var. O zaman karýþmanýz gerekir. Karýþmazsanýz, pasif durursanýz, onunla birlikte siz de sorumlu olursunuz.
W. : Bu pek adil deðil gibi ve Türkiye þartlarýnda düþünülmesi gereken konu!
Y.Ü. : Ama bütün bunlar hep ekip þefinin sorumluluðunda.
W. : Çoðu ameliyatlarda hocam bir ekip deðil, sadece tek doktor tarafýndan yapýlýyor. Bu bir doðum da olabilir, baþka herhangi bir genel cerrahýn yaptýðý operasyon da olabilir.
Y.Ü. : Evet. Burada þu çok önemli, onun için söyledim. Malpraktis bize sadece þunu söylüyor. Burada normal standarda aykýrý bir dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal gibi bir durum var, bunu gösteriyor. Ama bu her zaman sorumluluða yol açmaz. O zaman ne olmasý gerekir? Gerçekten bir ölüm, yaralanma, iyileþmeme, baþka bir hastanýn baþka bir yerinin kesilmesi durumuysa nedenini araþtýrmak gerekir.
W. : Basýna yansýyan olaylar oldu: bir yanlýþ ayak kesilmesi vakasý oldu, bir de bu katarakt operasyonlarý sýrasýnda 7-8 kiþinin tek gözünden ya da çift gözünden olduðu vakalar oldu. Bunlar hepsi tabi ki büyük bir ihtimalle hukuka yansýmýþ vaziyette. Eðer kamu görevlisi deðilse zaten hemen yansýyor. Eðer kamu görevlisiyse þu an….
Y.Ü. : Tazminat davasý yansýr; ama ceza davasýnda muhtemelen soruþturma açýlmýþtýr.
W. : Konu, kamu hekimi olmasýyla özel hekim olmasý artýk eskisi kadar fark etmiyor anladýðým kadarýyla. Mahkeme direk olarak Týp Þurasýna gitmeden de herhalde direk karar verebiliyor.
Y.Ü. : Aslýnda þuna bakalým. Dava açýldýktan sonra hiçbir fark yok. Eskiden de yoktu. Ama dava açýlma aþamasýnda ceza davalarýnda bir izin almak gerektiði için orada problem yaþanýyor.
W. : Sadece Ceza davalarýnda. Bir de þunu söyleyeyim hocam, gene detaylý soracaðým ama. Özel hukuktan cezaya geçiþ olabiliyor mu?
Y.Ü. : Hayýr. Þimdi özel hukukta sizden birisi tazminat istiyor.
Diyor ki bana zarar verdi, manevi zarar, acý çektim ya da çok masraf yaptým, hatalý bir þey yaptý, saðlýðýmý kaybettim, hayatýný kaybetti yakýným. Cezada, siz Ceza Kanunundaki bir kurala aykýrý davranýyorsunuz. Cezadaki problem sizinle, yani hakkýnda dava açýlan doktorla toplum, bireyler adýna devletle aranýzda problem var. Çünkü orada size ya para cezasý ya hapis cezasý ya meslekten yoksunluk gibi bir ceza, baþka bir tedbir.
Aslýnda cezada çözülen þey, devletle aranýzdaki bir problem. Bunun bireye çok faydasý yok. O yüzden Türkiye’de insanlar, mesela Avrupa’da tam aksine iki davayý paralel yürütürler ve ceza davalarý daha planlýdýr. Çünkü Avrupa’daki hastalarýn bakýþ açýsý, benim caným yandý baþkasýnýn caný yanmasýn. Bizdeki hastalarýn bakýþ açýsý genelde, ben zararýmý gidereyim. Ceza kýsmýyla çok ilgilenmez. Yani bizdeki, Türkiye’deki toplumun bakýþ açýsý, davranýþ stilidir bu. Yani mutlaka þikâyet ediliyor. Bu, hani bir sonuç almak, tetiklemek için, belki doktoru biraz sýkýþtýrýp tazminat istemek için yapýlýr. Ama bizdeki vatandaþýn klasik davranýþý, tazminata odaklýdýr. Zararýný gidermek amaçlý tazminatýný almaya çalýþýr. Tazminatý alýrsa ceza davasýyla çok çok fazla ilgilenmez.
W. : Ýlgilenmiyor, açýklayabilir misiniz?
Y.Ü. : Ýlgilenmiyor. Ama ne zaman oluyor? Mesela geçmiþte olmuþ ve kesinleþmiþ bir karar olduðu için bahsedebilirim. Biz hani hukukçu olarak genelde görülen, güncel davalar üzerinde çok konuþmayý sevmeyiz. Çünkü sürecek bir davadýr. Dosyayý bilmek lazým ve kesinleþmediði için…
W. : Örnek olabilecek baþka dava verebilir misiniz?
Y.Ü. : Ama mesela kesinleþen bir olayý söyleyebilirim. Þimdi orada bir diþ tedavisinde bir kiþinin dolandýrýlabiliyor. Altýn diþleri alýnabiliyor, yerine baþkasý konulabiliyor. Keza yerine, aslýnda deneme yapýlýyor, kanser tedavisi yapacaðým diye bir ilaç veriliyor ve insanlardan bu ilacý kullandýk diye çok yüksek miktarlarda paralar alýnýyor. Ýnsanlar diyebilir ki ben bu eylemden dolayý dolandýrýldým, kandýrýldým, ciddi para ödedim, zarara uðradým. Yani dolayýsýyla insanlarýmýz biraz daha çok zararýn peþinde. Ne zaman oluyor? Bazen iþte ya parada anlaþamadýklarý zaman ya da gerçekten bir yakýnýný kaybetmiþtir, onun tek çocuðudur, eþidir vs. Bu tür hallerde davayý biraz takip ederler. O doktorun cezalandýrýlmasý için çaba sarf ederler.
Bir de tazminat davalarý ceza davasýna dönüþmez. Çünkü hepsi, her davanýn amacý, sonucu farklýdýr.
W. : Anladým, sonuçlar farklý olacak orasý kesin.
Y.Ü. : Disiplin meselesiyle mesleki kýnama verilir, mesleki olarak uyarýlýrsýnýz, meslek kurallara uygun davranýn diye. Aslýnda etik normlarýn hukuksal bir görünümüdür. Cezada devlet size belli standartlara uymadýðýnýz için ve Ceza Kanununda suç teþkil eden, iþte deney yaptýðýnýz için, organ ticareti yaptýðýnýz için, malpraktisle bir insanýn yaralanmasýna, zarar görmesine sebep olduðunuz için ceza verir. Tazminatta birey açar ve tazminat sonucu ödenen þey bireye ödenir; ama bir ceza davasýný düþünün. Para cezasýna mahkûm oldun ve para cezasý devlete ödenir. Hâlbuki tazminatta ki birey kendi zararýný alma amaçlý þey yapar.
W. : Burada sayýn hocam konular içerisinde geçtiði için söylüyorum. Çok çarpýcý bir örnek; Bir trafik kazasý oldu. Ýnsanlar, yoldan geçenler, bütün yaralýlarý topladýlar hastaneye getirdiler. O an ne aydýnlatma ne rýza var. Kiþinin bilincinin yerinde bile olsa yaralýlarýn, o anda herkes müdahale yapýyor. Gerekirse ameliyat ihtimali arayýþýnda. Diyelim ki kýrýklar varsa filmleri çekiliyor vs. Kiþiye belki aydýnlatma yapýlmadan, belki hayati tehlike varsa ameliyata giriyor. Bunlar sonucunda o hastanedeki ekibe yönelik olarak bu hemþire de olabilir, doktor da olabilir, hastane yönetimine karþý bir malpraktis davasý açýlabilir mi?
Y.Ü. : Olabilir. Þimdi iki þey çok önemli orada. Birisi bir kere kimin, kimden kaynaklandýðý. Þimdi bir doktor diyebilir ki, ben konuþtum, telefon açtý kendisi, acil yardým istedi, biz de yaptýk. Bu doktorun beyaný gerçek olmayabilir veya doktor yanýlmýþ olabilir. Ama diðer yanda çalýþan personel, hastane, o hemþireler, diðer yanda o koþuþturanlar, onlar doktorun beyanýndan dolayý yanýlmýþ olabilirler. Yani gerçekten hastanýn rýza gösterdiðini ve aydýnlatýlmýþ olduðunu düþünebilirler ve operasyon yapabilirler. Burada hukukta yanýlma dediðimiz kurallar vardýr. Bu, insaný sorumluluktan kurtarýr. Çünkü siz burada baþka bir doktorun beyaný üzerine aydýnlatýldýðýný …
W. : Bilinci kapalý bir hasta gelse dahi mi?
Y.Ü. : Ama o ikinci yönü. Þimdi bilinci kapalý, yaþamsal tehlike arz eden, o zaman aydýnlat…eðer gerçekten konuþabileceðiniz bir durum varsa…
Ama böyle bir þeyimiz yoksa, zaman bakýmýndan imkanýmýz yoksa, bilinci kapalý, o anda müdahale edilmesi gerekir, doktor tabi anýnda müdahale edecek. Burada hukuk kurallarý olsun, ..Týp Sözleþmesi olsun yasa kurallarý olsun, hukuk bunu meþru görüyor. Burada mutlaka aydýnlatma monologuna gerek yoktur. Çünkü acil, komada gelmiþtir. Siz orada müdahale etmek zorundasýnýz, bir kiþinin yaþamýný kurtarýyorsunuz ya da bu kiþiyi aydýnlatýp rýzasýný alabilecek konumda deðilsiniz. Hukuk buna izin veriyor. Ama hukuk burada size þuna izin veriyor. Müdahale et diye izin veriyor. Yoksa malpraktise izin vermiyor.
W. : Anladým bu aydýnlatma konusu majör dikkat edilecek husus deðil mi?
Y.Ü. : Buna dikkat etmemiz lazým. Aydýnlatýlmýþ olmak, bir týbbi müdahaleden dolayý ceza sorumluluðunuzun veya hukuk sorumluluðunuzun doðmamasý için olmasý gereken koþullardan sadece birisi. Hem aydýnlatýlmýþ adam olacak hem standarda uygun davranacaðýz hem yetkili, uzman kiþi olacaðýz. Bu üçünün olmasý gerekir. Hatta bazý hukukçulara göre, ben katýlmýyorum ama bazý hukukçulara göre bir de dördüncü koþul endikasyon olacak. Bu koþullarýn hepsinin olmasý gerekir. Bunlardan herhangi birisine aykýrýlýk, sorumluluk gerektirir.
W. : Mesela yine bir trafik kazasý oldu ve Anadolu’da bir ilçe hastanesine yaralýlar getirildi. O gece tek bir nöbetçi doktor var, bir genel cerrah var diyelim ki. Bu bir kalp cerrahý deðil, bir baþka bir cerrah deðil, bir plastik cerrah deðil. O an operasyonu yapmak durumunda kaldý, yaptý. Belki estetik olarak sonuç yeterince tatmin edici olmadý ya da baþka baþka birtakým… Yani hekimin uzmanlýk alanýnýn dýþýna çýkan birtakým þeylerden dolayý da hekim sorumlu tutulabiliyor mu?
Y.Ü. : Bu konuda Tabipler Odasý Yüksek Onur Kurulu kararlarý var. Yüksek Saðlýk Þurasýnýn kararlarý var. Hem onlarca Yargýtay kararlarýmýz var. Doðrusu da odur. Herkes sadece yetkili ve uzman olduðu alanda müdahale yapabilir. Zaten 1219 sayýlý Yasa da bunu emrediyor. Ama acil durumlar hariç. Acil durumlarda baþka branþtan bir kiþi yardým edebilir. Hatta çok hukuksal olarak yeri vardýr. Birazcýk týp bilgisi olan bir kiþi, ama gerçekten hani konuyu da biliyorsa bir kurtarma amaçlý suni teneffüs gibi…
W. : Ýlkyardým olarak yapabilir ya baþka müdahaleler?
Y.Ü. : Yapabilir. Burada bir zorda kalma veya ýztýrar hali (istirar-zorunluluk hali) dediðimiz, bir kiþinin yaþamýný kurtarmak için yaptýðýnýz müdahale söz konusu. Ama burada dikkatli olmak gerekir. Gerçekten hiç alakasýz yapýlacak bir operasyonu, düþünün ki ben doktorum ama hiç anlamýyorum, mesela deontolojide çalýþýyorum, ilaç araþtýrmalarýnda çalýþan bir kimyagerim ya da göz doktoruyum ya da çok genel bir doktorum ama cerrahiden hiç anlamýyorum ama orada baþka bir ameliyata giriþiyorum. Bu olacak þey deðil, burada sorumluluk doðar. Hukuk þunu söyler. Bir, uzmanlýk dýþý alanda müdahale yaptýðýmýz anda malpraktistýr.
Bunun bir çok kararý vardýr. Hukuksal olarak bunun hiçbir bahanesi yoktur. Ama acil durumda geliyorsa, yaþam saðlýðýný kurtarmak için baþka þansýmýz yoksa o anda, o zaman branþ dýþý bir doktor müdahale edebilir. Bu anlamda tehlikeyi savuþturmak için. Ondan sonra yardýmda bulunarak kendisinin yapmasý gerekirse o, bir istediði yerden yardým çaðýrmasý, almasý veya ambulansla ilgili yere göndermesi lazým. Mesela önünüze gelen bir vaka, sizde o branþ yoktur. Bu konuda sizin hastaya saðlayabileceðiniz yeterli o doktorunuz veya bölümünüz yoktur, o hastalýða özgü, sizin bunu ameliyat için baþka bir þehre, baþka bir hastaneye sevk etmeniz gerekir. Acil þeylere müdahale edebilirsiniz; ama ondan sonra sizin mutlaka ilgili bir uzmana býrakmanýz gerekir.
W. : Sayýn hocam burada aslýnda ben bir iki tane þey sormak istiyorum. Bir tanesi, mesela aile hekimlerine yönelik olacak bir konu. Daha önce hafiften size ilettiðim bir konu. Bir baþka konu ise yine hekimlerin bu malpraktisle ilgili bir konusu.
Aile hekimleriyle ilgili konu þu; Aile hekimliði de denen kavram, yeni türedi; ama eskiden de var olan bir kavramýn üzerinde durur. Birinci basamak tedavi hizmetlerinde koruyucu hekimlik.
Ama bu hekimler þu an saðlýk ocaðýnda müdahale yapýyorlar. Basit kesiðe dikiþ yaptýklarý gibi, bunun dýþýnda enjeksiyon olaylarýný yapýyorlar. Aþýdan tutun da herhangi bir antibiyotiðe kadar. Artý koruyucu tedavi hizmetlerinden çok bu hekimler zaten fiiliyatta orada tedavi hizmetleri yapýyorlar biliyorsunuz ve bu hekimlerin karþýsýnda uzmanlýðý da belirlenmediði için karþýsýna bir diyelim ki kardiyo uzmanlýk alanýndaki bir hasta da gelebilir veya çocuk uzmaný alanýndaki veya kadýn doðum alanýndaki bir hasta da gelebilir. Bunlarýn hepsinin tedavisini saðlýyor. Çok geniþ alanda çalýþýyorlar.
Ve aile hekimliði olarak da þu an tamamen birtakým yük bindi ve yarý kamu görevlisi ve sözleþmeli olarak da çalýþýyorlar. Yani birçok haklarýndan da özlük haklarýndan da feragat etmiþ pozisyondalar ve bu durumda bundan sonraki aþamada çok daha dikkatli olmalarý gerekir. Sizin söylediðinize benzer þekilde. Çünkü birtakým tedaviler düzenleyecekler. Mesela diyelim siz geldiniz. Ben sizde tansiyon saptadým ve antihipertansif tedavi düzenledim. Bu bir kronik hastalýk, sizi takip ediyorum. Siz bu kronik hastalýðýnýza baðlý olarak uzmana gitmediniz. Bir kardiyologa veya bir dâhiliye uzmanýna gitmediniz. Orada tedavi görüyorsunuz. Bir gün herhangi bir yaþadýðýnýz heyecanlý bir olay, bir stresten dolayý tansiyonunuz yükseldi ve transi iskemik atak yani bizim inme dediðimiz bir hastalýða yol açtý ve vücudun bir kýsmý felç kaldý.
Y.Ü. : Evet
W. : Bu kiþi ilk diyelim ki bir üst hastaneye tedavi oldu bu sýrada. Dedi ki oradaki uzman doktor, keþke hekimin seni baþtan itibaren bize yönlendirseydi, hipertansiyon tedavisini düzenleseydik, artý bunun yanýnda gerekli tetkiklerini de yapsaydýk. Þimdi buradan sonuçla dönerek, hasta buradaki bilgilenmeyle beraber hekime sen bana yanlýþ tedavi uyguladýn, ben þu anda maðdur oldum deme þansý var mý yok mu?
Y.Ü. : Bu tür söylemlerle bir kere çok karþýlaþacaðýz.
W. : Aydýnlatmayý doktor yaptým diyecek, ben ona yaptým. Ama yazýlý bir belgesi yok.
Y.Ü. : Bu konudan bahsedeceðim.
Türkiye’de açýlan malpraktis davalarýna baktýðýmýz zaman, bunlarýn özellikle ceza kýsmýnda suç ihbarlarýnýn çok büyük bir kýsmýnýn yine baþka bir doktor veya saðlýk personeli tarafýndan olduðunu dikkat etmek lazým. Ýki, mahkumiyet veya tazminat davalarýnda saðlýk personelinin davayý kaybettiði olaylara baktýðýnýz zaman yine çok büyük bir kýsmý, çok büyük bir oranda davalý veya sanýk olarak bir hekimi gördüðümüze dikkate edelim. Ya bu her zaman kasýtlý ve kötü niyetli yapýlýyor anlamý çýkmýyor. Ama iþin içindeler, bu mekanizma içindeler ve rekabet de var iþin içerisinde. Ama baþka da soracaðýmýz bir mekanizma yok.
Bu tür davalar açýlabilir; ama þuna dikkat etmek lazým. Bir, bir kere elektronik ortamda bu verileri ciddi saklamak gerekir.
W. : Þu anki sistem saklýyor, evet.
Y.Ü. : Saklamak önemli, bilgisayar ortamýnda baþka hackerlarla deðiþtirilmesini, kýrýlmasýný, yok edilmesini önleyici programlar oluþturmak gerekir.
W. : Saðlýk Bakanlýðýnda direk saklanýyor veriler.
Y.Ü. : Bu çok önemli. , bu verilerin iþlenmesi gerekir. Bunlarýn hepsi artýk birer ispat belgesidir. Çünkü artýk yasal düzenlemeler size bunu bilgisayar ortamýna girin diyor, siz orada iþliyorsunuz ve daha sonra bu bilgileri kullanacaksýnýz. Bunu kullanabilirsiniz. Ama diðer taraftan þunu da dikkat etmek gerekir. Aile hekimliði bir havale makamý deðil.
W. : Fiiliyatta tedavi edici durumdalar.
Y.Ü. : Aile hekimliði bir doktora ya da mediko-sosyale gitmek için sevk evraký alacaðýmýz bir kurum deðil. Orasý bir saðlýk ocaðý, orada bir doktor çalýþýyor, saðlýk hizmeti sunuyor. Dolayýsýyla burada, bizim burada hani eðer bir sürekli bu davalardan korkarak ya da sürekli doktorlar, aile hekimliði yapan doktorlar bu tür davalar olacaktýr, defensif týbba geçer ya da bu gibi durumlarý baþka yere sevk ederlerse bu onlarýn sorumluluktan kurtulacaklarý anlamýna gelmez. Hukukta bazen yapmanýz gereken bir þeyi yapmamanýz da ayný sorumluluðu getirir. Amaçlanan gelen, bu doktorlarýn uzmanlýklarý gereði yapabilecekleri basit hastalýklarý tedavi etmeleri, takip etmeleri ama yönlendirmeleri. Çünkü danýþma hizmeti de veriyorlar.
W. : Þimdi sayýn hocam burada netlik yok. Nasýl tedavinin düzenleneceðiyle ilgili kýlavuzlar yok. Bu hekimlerin kimisi 2000 mezunu kimi 1990 mezunu kimi daha eski.
Ben burada özel dikkat etmek istediðim nokta þu. Aile hekimliði için ben örnek vererek, farklý hekimliklerden de örnek vererek, sizin bahsettiðiniz gibi hekimler eðer böyle bir sorunla karþýlaþacaklarýný hissederlerse belli hasta gruplarýný sevk ederler.
Y.Ü. : Þimdi ne yapacaklar?
W. : Uzman hekime sevk eder. …
Daha önemli bir konu var; Uzman seviyesinde. Karþýma bir hasta geldi, kronik bir hasta. Hipertansiyon hastasý veya baþka bir kronik hastalýk olabilir. Bu hastayý fizik muayene belli tetkiklerle tedaviye baþlayacakken, teþhis ve tedavisi koyabilecekken, suçlanmak korkusuyla gereksiz bir çok tahlil de isteyebilir.
Y.Ü. : Evet maalesef bu olacak. Þimdi burada þöyle bir örnek vermek gerek.
W. : Nasýl engel olunacak?
Y.Ü.:Bir kere standartlarý artýrmamýz gerekir bir. Ýkincisi bu kýlavuz kurumlar dediðimiz bu hani hatalarý daha aza indirebilecek mekanizmayý, Almanya’da ya da dýþarýda olduðu gibi üst çatý kurumlar oluþturup bunlarý aile hekimlerini de baðlayacak þekilde
Bunlarý yapmamýz lazým; ama þuna dikkat etmemiz lazým. Aile hekimlerine izin vermek, kurmak sadece bir yasal yetkilendirmedir. Yoksa bunu yapmak, o aile hekiminin yapacaðý malpraktisden sorumlu olmayacaðý, devletin izin vereceði anlamýna gelmez. Bu çok önemli. Dolayýsýyla biraz önce bahsettiðim malpraktis nasýl saptýyoruz? Komplikasyonu nasýl saptýyoruz? Bu aile hekimleri için de geçerli. Yine o zaman soracaðýz uzman olarak bir kuruma. Diyeceðiz ki bir doktor olarak. Bir aile hekimine bu tür þüphelerle, semptomlarla gelen bir hastada nasýl davranmasýný beklerdiniz?
W. : O zaman dava baþtan mý bitiyor?
Y.Ü. : Hayýr, dava baþtan bitmiyor. Sonuçta dava açýlacak. Davalarý önleyemezsiniz.
Dava açýlacak. Ama davayý açarken savcý açmadan önce böyle bir bilirkiþi raporu alýrsa açmayabilir ayrý bir þey. Ama savcý almazsa, þikâyeti yeterli görürse, topladýðý diðer delilleri yeterli görürse davayý açabilir. Ama sorumluluk için saptamasý gerekir. Yani davalarýn o kadar önüne geçmek mümkün olmayacak. Fakat eðer bize bu normal bir yanýlgýdýr, týpta kabul edilebilir bir yanýlgýdýr derse, tamam onu izin verilen bir risk olarak görebilir. Yok, burada bir aile hekimi dahi olsa, þu çaptaki semptomlar, þikâyetler, belirtiler üzerine bunu sevk etmesi gerekirdi, sevk etmedi dediðimiz zaman bu malpraktisdir.
devam edecek….
Önceki paylaþýmlar:
http://www.winally.com/gorusler_986_Tip_Hukuku_-_IV
http://www.winally.com/gorusler_909_Tip_Hukuku_-III
http://www.winally.com/gorusler_850_Tip_Hukuku_-II
http://www.winally.com/gorusler_825_Tip_Hukuku_-_I
