ENFEKSİYON NEDİR?
Bakteri, virüs, mantar veya parazit gibi mikroorganizmaların vücuda girerek vücutta çoğalması sonucu meydana gelen hastalıktır. Vücuda giren mikroplar, vücudun savunma sistemine karşı savaşarak çoğalır ve böylece enfeksiyon oluşur.
ENFEKSİYONLARIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Belirtiler, enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın türüne ve enfeksiyonun meydana geldiği bölgeye göre değişebilmekle birlikte ateş, ağrı, kırgınlık yaygın olarak görülen belirtiler olarak söylenebilir.
ANTİBİYOTİK NEDİR?
Bakterilerin neden olduğu enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılan, bakterileri öldüren veya çoğalmalarını durduran ilaçlardır.
ANTİBİYOTİKLER HANGİ TÜR HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR?
Virüsler, tıpkı bakteriler gibi birçok ateşli hastalığa neden olur. Antibiyotikler; ateş düşürücü, ağrı kesici değildir. Antibiyotikler; soğuk algınlığı, grip gibi virüslerin neden olduğu hastalıkların tedavisinde etkili değildir. Antibiyotikler, yalnızca bakterilerin neden olduğu hastalıkların tedavisinde kullanılır.
ANTİBİYOTİK DİRENCİ NEDİR?
Gereksiz ve hatalı kullanılan antibiyotikler; bakterilerin, antibiyotiklere rağmen yaşamasına, çoğalmasına yani hastalığın devam etmesine neden olurlar. Bakterilerin antibiyotiklere karşı geliştirdiği direnç olarak tanımlanan antibiyotik direnci, tüm dünya için ciddi bir sağlık tehdididir. Antibiyotiklerin yaygın, gereksiz ve yanlış kullanımı nedeniyle artan antibiyotik direnci; bugün kolaylıkla tedavi edilebilen enfeksiyonların tedavi edilememesine ve bu nedenle ciddi sağlık sorunlarının oluşmasına neden olabilir. Dirençli bakterilerin neden olduğu hastalıklar, özellikle de yoğun bakım ortamında ve bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda ciddi bir sağlık tehdidi oluşturur.
ANTİBİYOTİK DİRENCİNİN ARTMASININ ETKİLERİ NELERDİR?
Antibiyotiklere karşı gelişen direnç nedeniyle antibiyotikler ihtiyaç duyulduğunda işe yaramazlar. Bu yalnızca antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için büyük tehlike oluşturur.
Antimikrobiyal dirence bağlı olarak dünya genelinde her yıl yaklaşık 700 bin kişi hayatını kaybetmekte ve direnç oranının mevcut hızla artmaya devam etmesi durumunda ise 2050 yılında her yıl 10 milyon kişinin hayatını kaybedeceği tahmin edilmektedir. Bu sayı, 2050 yılında kansere bağlı beklenen ölümlerden daha fazladır.
ANTİBİYOTİKLERİ NASIL KULLANMALIYIZ?
Hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır. Hastaların, daha önceki bir hastalığında kullandığı antibiyotiğin, tekrar benzer hastalığa yakalansa bile hekime danışmadan kullanmaması gerektiği konusunda bilinçli davranması antibiyotik direncinin gelişmemesi bakımından önemlidir.
Özellikle grip ya da nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yerinin olmadığı, antibiyotiklerin ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar olmadığı unutulmamalıdır.
Enfeksiyonu en etkili biçimde tedavi etmek ve direncin ortaya çıkma riskini azaltmak için antibiyotikler hekimin reçete ettiği doğru dozda, eczanın tarif ettiği gibi doğru şekilde ve zaman aralıklarında alınarak kullanılmalıdır. Hasta kendisini iyi hissetse bile tedaviyi hekimin belirttiği süreden önce sonlandırmamalıdır.
ANTİBİYOTİKLERLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER
- Antibiyotikler yalnızca bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar için etkilidir, virüslerin neden olduğu enfeksiyonları tedavi edemez.
- Soğuk algınlığı ve grip çoğunlukla kendi kendine iyileşebilen hastalıklardır. Bu hastalıklarda antibiyotik kullanılması gerekli değildir.
- Antibiyotik, grip ve soğuk algınlığını atlatmanıza yardımcı olmaz.
- Antibiyotik ağrıyı dindirmez, burun akıntısını, öksürüğü hafifletmez.
- Antibiyotik, grip ve soğuk algınlığının başkalarına geçişine engel olmaz.
- Hekim önerisi olmadan kullanılan antibiyotiğin etkisi olmayacağı gibi, yaygın ve yanlış kullanıldığında hızla direnç gelişimine yol açar, bu ise sonraki tedavileri zorlaştırır.
- Antibiyotiklere karşı direnç geliştiğinde, esas etki beklenen bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde, bu antibiyotikler etkili olamaz.
- Artan antibiyotik direnci günümüzde ve gelecekte antibiyotiklerin etkinliğini tehdit etmektedir.
- Etkili antibiyotikler olmadan yoğun bakım, organ nakli, kanser kemoterapisi, yeni doğan bebeklerin bakımı veya kalça ya da diz protezi ameliyatı gibi yaygın cerrahi işlemlerin uygulanması mümkün değildir.
- Hekim önerisi ve eczacı danışmanlığı olmadan kullanılan antibiyotikler, sonu ölümlere varabilecek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
- Birine iyi gelen antibiyotik, bir başkasına zarar verebilir. Bu nedenle hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanmayınız.
- Kişinin daha önceki bir hastalıkta kullandığı uygun dozda olan antibiyotik, tekrar benzer hastalığa yakalansa bile etkili olamayabilir.
Kaynak:
http://www.akilciilac.gov.tr/wp-content/uploads/2021/02/Eriskin-Hastada-Antibiyotik-Kullanimina-Akilci-Yaklasim.pdf http://www.akilciilac.gov.tr/?page_id=1068, http://www.akilciilac.gov.tr/?page_id=682
DSÖ / 18-24 Kasım Dünya AMR Farkındalık Haftası
