Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen akciğer kanseri, en yüksek ölüm oranlarına sahip kanser türü olarak dikkat çekiyor. GLOBOCAN 2022 verilerine göre, tüm kanser türleri içinde %12.4 ile en sık teşhis edilen kanser türü olan akciğer kanseri, her yıl yaklaşık 2.5 milyon yeni vaka ile küresel bir sağlık krizi yaratıyor. Türkiye’de ise 2022 yılında 41,032 kişiye akciğer kanseri teşhisi konmuş olup, bu hastaların 33,039’u erkeklerden oluşmaktadır. Ülkemizde her 100,000 erkekten 68’i bu hastalıkla mücadele etmektedir.
Kadınlarda Artan Risk
Ülkemizde kadınlarda akciğer kanseri, meme, tiroid ve kolorektal kanserlerden sonra dördüncü sırada yer almakta; ancak yıllar içinde yeni kadın hasta sayılarında dikkat çekici bir artış gözlemlenmektedir. Bu artışın temel sebepleri arasında sigara kullanımı ve çevresel faktörler yer almakta olup, önümüzdeki 20 yıl içinde kadınlarda akciğer kanseri görülme oranının %70 artması beklenmektedir.
Erken Tanı Hayat Kurtarır
Erken evrede teşhis edilen akciğer kanseri hastalarının beş yıllık sağkalım oranı %90’a ulaşırken, evre 4 hastalarda bu oran yalnızca %5’tir. Tarama programlarının yaygınlaşması ve gelişen tedavi yöntemleri sayesinde, erken teşhis edilen vakalarda sağkalım oranları giderek artmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan araştırmalar, 1990’lardan bu yana erkeklerde akciğer kanseri ölümlerinin azaldığını ve bunun sigara yasakları ve tarama programları gibi önlemlerle ilişkili olduğunu göstermektedir.
Kişiselleştirilmiş Tedavi ve İleri Evre İçin Umut
Son yıllarda kişiselleştirilmiş tedavilerdeki ilerlemeler, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi sayesinde ileri evre akciğer kanseri hastalarının yaşam sürelerinde anlamlı iyileşmeler sağlanmıştır. Cerrahi ve radyoterapi gibi erken evrede etkili tedaviler ise bu hastalığa karşı mücadelede hayati bir rol oynamaktadır.
Tanı ve Tedavi Sorunları Devam Etmektedir
Akciğer kanserinin tedavi kararını yönlendiren moleküler testler yapılmaktadır. İlaçların geri ödeme kapsamında olması için moleküler test sonuçlarının resmi raporlarla sunulması gereklidir. Hastaların mağduriyetlerini önlemek Akciğer kanseri tedavisinde kritik öneme sahip olan moleküler testler hekim tarafından yapılması önerilirse daha fazla merkezde yapılabilmeli ve hastalar için ulaşılabilir olması sağlanmalıdır.
Hastaların tedaviye erken ulaşması için hastanın hekimi tarafından Sağlık Bakanlığına Sağlık Uygulama Tebliği’ne (SUT) uygunluğu için danışılması gerekmektedir. Uygunluk alan hastaların tedavilerinin geri ödemesi SGKya bireysel yapılan onay süreçlerine bağlıdır.
Hastaların hem tanı hem de tedavi açısından mağduriyetlerinin önlenmesi için Sağlık Bakanlığı tarafından gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
Tütün Ürünleri: Akciğer Kanserinin en sık saptanan sebebi
Akciğer kanserinin en önemli nedeni tütün ürünleri kullanımıdır. Sigara, puro, pipo, nargile ve elektronik sigaralar gibi tüm tütün ürünleri ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Elektronik sigaraların da kanserojen maddeler içerdiği ve ciddi sağlık sorunlarına yol açtığı bilinmektedir. Pasif içicilik akciğee kanseri riskini %30 oranında artırmaktadır.
Hava Kirliliği ve Akciğer Sağlığı
Dünya genelinde hava kirliliği, akciğer kanseri riskini artıran önemli bir çevresel faktördür. Türkiye’de özellikle PM2.5 ve PM10 gibi partikül maddeler, sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratmaktadır. Büyük şehirlerde bu partikül seviyelerinin Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği güvenli sınırların üzerinde olduğu gözlemlenmektedir. Temiz enerji kaynaklarına yatırım ve emisyon kontrolü gibi önlemler, hava kirliliği ile mücadelede öncelikli adımlar arasında yer almalıdır.
Akciğer Kanseri ile Mücadelede Önleme ve Kontrol
Akciğer kanserinin büyük oranda önlenebilir olması, bu hastalıkla mücadelenin önemini artırmaktadır. Tütün kontrolü politikalarının güçlendirilmesi, genç nesillere tütün ürünlerinin satışının tamamen yasaklanması ve çevresel risklerin azaltılması kritik öneme sahiptir. Toplumun bilinçlendirilmesi ve çevresel önlemlerin artırılması, bu ölümcül hastalığa karşı alınabilecek en etkili adımlar arasında yer almaktadır. Akciğer kanseriyle savaşta hep birlikte hareket etmeliyiz.
Türk Toraks Derneği
