Endüstri 4.0 veya diğer bir deyişle 4’üncü Sanayi Devrimi, adı gibi devrim niteliğinde kollektif bir terim. Bu terim, akıllı fabrikaların oluşmasına öncülük edecek ve verimli iş modelleri öne sürerek dünya düzenine yeni bir boyut getirecek gibi görünüyor. Filmlerde gördüğümüz bilim kurgu harikaları ‘insansız’ makinalara ve kusursuz işlemcili yapay zekalara bir adım uzakta gibiyiz!
Bildiğiniz üzere ilk sanayi devriminde (1712 ilk buhar makinası icadı ile) su ve buhar gücüne dayalı mekanik üretim sistemi oluşturulmuş ve devamında ikinci sanayi devrimi ile birlikte (1840 telgraf ve 1880 telefon icadı) elektrik gücü kullanılarak seri üretime geçilmişti. Bu süreci takip eden üçüncü sanayi devrimi, dijital üretimin gelişmesini sağlayarak üretimi otomatikleştirmiş ve bu sayede günlük hayatta kullandığımız birçok ürüne erişimimiz oldukça basit ve hızlı hale geldi. Bu durum bile bizler için bir zamanlar fazlasıyla hayal ötesiyken, bugünlerde dördüncü sanayi devriminin ayak seslerini duymaktayız. Uzmanlara göre Endüstri 4.0, 10-20 yıl içinde entegrasyonunu tamamlayarak firmalar tarafından uygulanabilir hale gelecek.
Şimdilerde özellikle seri üretim yapılan tüm alanlarda, insan gücünden daha hızlı, daha akıllı ve hatasız çalışabilecek sistemler geliştirilmeye çalışılıyor. Devrimin amacı imalat gibi geleneksel yöntemleri ‘bilgisayarlaştırarak’ maksimum teknolojiyle donatabilmek. Endüstri 4.0’ın bu kadar büyük ilgi görmesinin en büyük sebebi ise, üretimin verimliliğini arttırırken şirket maliyetlerini azaltabilmek. Örnek vermek gerekirse, dünyaca ünlü ve ürün yelpazesi geniş firmalardan birini düşünün. Bu firmada, toplam 3 kişiyi çalıştırarak tüm üretimi kesintisiz devam ettirebildiğiniz, aynı zamanda ürün kalitenizi de arttırabildiğiniz, tüm bunlar olurken bir de çevre dostu ve geri dönüşüme uygun bir fabrika olabildiğinizi hayal edin. İşte Endüstri 4.0 tam olarak bu!
Örnekte bahsedilen fabrikalar ‘model fabrika’ olarak adlandırılıyorlar ve içlerinde aktif çalışan farklı tip iş modelleri (robotik iş makinaları, yapay zeka algoritmalı çalışanlar vb.) barındırıyorlar. Türkiye’de model fabrika prensibiyle ilgili çalışmalara başlamış durumda. 8 bin 500 metrekarelik alana inşa edilecek ve Türkiye’ye 5 milyon dolara mal olacak olacak bu teknoloji yuvalarından ilki Ankara’ya kurulacak. Fabrikada makine imalatı yanında, gıda, ilaç, nükleer teknoloji alanlarında da hizmet verecek. Kurulacak fabrikayla, işletmelerin verimlilik ve rekabet gücünü artırarak, uygulamalı öğrenme tekniklerinden faydalanmaları ve en yakın zamanda Endüstri 4.0 dönemine geçmeleri bekleniyor.
Endüstri 4.0’ın yakın gelecekte gerçekleşmesinin önündeki zorluklardan neler peki? En önemli engel, bu devrime doğru yürüyüşü hızlandırmak için beceri ve bilgi eksikliğinin olması. Her ne kadar tüm dünyada bilim ve teknoloji birlikleri oluşturulmuş olsa da, dünya teknolojileri henüz tüm bunları gerçekleştirecek kadar ilerlemedi. Bu sebepten öncelik, sistemleri kullanacak kalifiye bireyler yetiştirebilmek olmalı. İkinci zorluk ise, Endüstri 4.0’ın iş gücü talebini azaltmasıyla oluşacak departman kapanışları ve istihdam kaybı. Bu kayıp, sistemin kazanımları yanında bile, fazlasıyla büyük ve öngörülemez oluşuyla devrim için önemli bir engel teşkil ediyor. Bu iki temel sorun veya diğer bir deyişle sorgulama sistem ne kadar hayata geçirilebilir ve geleceğin öncüsü olarak nitelendirilse de, akılda birçok soru işareti de bırakıyor.
Endüstri 4.0’ı kaçırmamak ve entegrasyonu tam sağlayabilmek için önümüzdeki yıllar çok önemli. Bahsedilen sorunlar açısından, önümüzde büyük bir sıçrama şansı var. Bu sebepten okullarda okutulmaya başlanan algoritmik dil, kodlama, robotik, bilgisayar tasarım gibi dersler ileriye dönük bilgi ve beceriyi nesillere aktarmak ve nesilleri bu devrime hazırlayacak akademisyenler yetiştirmek için çok önemli araçlar. Çünkü dünya; bilgi ve teknoloji ile birlikte internetin varlığı ve dinamizmi ile yeni bir boyuta giriyor ve bu yeni boyutta yerimizi bulabilmek hepimiz için ‘geleceğimize yönelik’ bir yatırımdan çok daha fazlası olmalı.
Görünen o ki yakın zamanda tüm dünya için yeni dengeler, yeni yönetim sistemleri söz konusu olacak. Bekleyip göreceğiz 🙂
instagram.com/eylulaktaan
twitter.com/eylulaktan
facebook.com/eylulaktan
