“Farkında ol geç kalma”
Türk Gastroenteroloji Derneği (TGD) Toplumsal Farkındalık Projeleri kapsamında, “Farkında Ol, Geç Kalma!” sloganı ile yapılan “Sindirim Sistemi Hastalıkları Bilgilendirme Programı”na Edirne’den başlandı.
Türk Gastroenteroloji Derneği tarafından, Abbott’un koşulsuz desteği ile düzenlenen “Sindirim Sistemi Hastalıkları Bilgilendirme Programı”nda, Türkiye’nin farklı şehirlerinde yapılacak halk bilgilendirme toplantıları ile sindirim sistemi hastalıklarının toplumdaki farkındalık seviyesini yükseltilmesi ve kamuoyunun dikkatinin çekilmesi hedefleniyor.
Sindirim sistemi hastaları, hasta yakınları, Halk ve bu hastalıkları takip-tedavi eden hekimlerin katıldığı Halk Toplantılarının ilk durağı Edirne oldu. Mart ayı Kolon Kanseri Farkındalık Ayı olması sebebiyle ilk toplantının ana başlığı Kolon Kanseri olarak belirlendi. Edirne Belediyesi’nin katkılarıyla 28 Mart Salı günü Edirne Halk Eğitim Merkezi’nde yapılan ve katılımın ücretsiz olduğu program kapsamında; Türk Gastroenteroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Serhat Bor “Gastroenterolog Kimdir? Endoskopi Nasıl Yapılır?, Türk Gastroenteroloji Derneği üyesi Prof. Dr. Ahmet Tezel “Kolon Kanseri Nedir? Nasıl Bir Hastalıktır?”, Türk Gastroenteroloji Derneği İkinci Başkanı Prof. Dr. Kadir Bal “Kolon Kanserinde Erken Tanı Araçları ve Önemi”, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Sernaz Uzunoğlu “Kolon Kanseri Tedavi Süreci”, Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroentereloji Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Rafet Mete “Ailemde kolon kanseri var ne yapmalıyım?” ve Edirne Sultan I. Murat Devlet Hastanesi Gastroenteroloji Ünitesi’nden Uzm. Dr. Dilek Tucer “Kanser Tanısında Sıkça Kullanılan Markerlerin Tanı ve Takipteki Gerçek Yeri Nedir?” başlıklı sunumlarının ardından soru-cevap kısmına geçildi. Bahçeye kurulan dev kalın bağırsak maketi ile de kolon kanseri hakkında gün boyu ziyaretçilerin bilinçlendirilmesi amaçlandı. Maketin içerisinde bağırsağın yapısı, kolon kanseri ve bağırsak hastalıkları ile ilgili bilgiler içeren panolar yer aldı. Toplantıda ayrıca, sindirim sistemi hastalıklarıyla ilgili bilgiler yer alan broşür dağıtıldı ve bir anket çalışması gerçekleştirildi.
Halk toplantılarının gerçekleşeceği iller başta olmak üzere, hastalıklarla ilgili daha bilinçli bir toplum oluşturulmasına katkı sunulmasının planlandığı proje ile Kolon Kanseri, Reflü, İrritabl Bağırsak Sendromu, Ülser, Dispepsi, Ülseratif Kolit, Pankreas Kanseri ve diğer Sindirim Sistemi Hastalıkları konusunda toplumda farkındalık oluşturulması, potansiyel ve mevcut hastaların hastalıklar konusunda yeterli bilgi seviyesine ulaşmasının sağlanması, hastalıklarda erken teşhisin öneminin vurgulanması, hasta yakınlarının da hastalık süreçlerine dair bilgilendirilmesi ve daha bilinçli olmalarının sağlanması hedefleniyor.
Türk Gastroenteroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Serhat Bor, “Türk Gastroenteroloji Derneği olarak misyonumuz, halkımızın sağlıklı bir sindirim sistemi için neler yapılması gerektiği ayrıca sindirim sistemi hastalıklarında tanı ve tedavi konusunda yol göstermek ve bu konularda en yetkili bilim insanlarımızın bilgilerini paylaşmalarını sağlamaktır” dedi. Prof. Bor, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Halk Sağlığı açısından bakıldığında hastalıklarla mücadelenin öneminde öne çıkan faktörler hastalığın sıklığı ve yaşamsal tehlikesi yaratıp yaratmadığıdır. Hastaları doğru bilgilendirmek ve aynı hastalığa yakalananların iletişim kurmasını sağlamak da görevlerimiz arasındadır.
Sindirim Sistemi Hastalıkları Bilgilendirme Programı ile bu sene içerisinde Şanlıurfa, İzmir, Sivas, Eskişehir, Trabzon, Konya ve Erzurum illerinde, farklı konu başlıklarında yapılacak toplantılarla; Halkımız, sağlıklı bir yaşam ve sağlıklı bir toplum için bilgilendirilmeye devam edilecektir.”
“Önlenebilir tek kanser”
Kolon Kanseri, sindirim sisteminin en tehlikeli hastalıklarından birisidir. Diğer adıyla kolon olarak bilinen kalın bağırsakta görülen bir kanser türüdür. Sinsi bir hastalıktır. Rutin kolonoskopik tarama programları ile erken tanınarak engellenebilir. Bu nedenle, herhangi bir risk faktörü olmayan 50 yaş üzerinde her bireye 10 yılda 1, bir gastroenteroloji uzmanı tarafından kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Birinci derece akrabalarında kolon kanseri olan bireylerde daha erken ve daha sık aralıklarla kolonoskopik tarama önerilmektedir. Kolonoskopi sırasında polip saptanırsa aynı işlem sırasında endoskop yardımıyla çıkarılarak kanser riski ortadan kaldırılabilir.
“Endoskopi işlemlerini sadece gastroenteroloji uzmanları yapmalıdır”
Türk Gastroenteroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Serhat Bor, endoskopik işlemleri bu konuda eğitim görmüş olanların yapması gerektiğini belirterek şu bilgileri verdi: “Modern tanı ve tedavi yöntemleri arasında önemli bir yer tutan endoskopik girişimler; yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağının rahatsızlıklarında; nedenin ortaya çıkarılması amacıyla yapılan oldukça etkin ve güvenilir yöntemlerdir. Bu işlem, hekimin doğru teşhis koymasını ve sağlık sorununun tedavisinin planlanmasını sağlamaktadır. Endoskopinin başarısı ve hastanın endoskopiden rahatsızlık duymaması; Kimin yaptığına, nerede yapıldığına, nasıl yapıldığına ve deneyimli bir yardımcı ekibinin olup olmamasına göre değişir. Endoskopiyi bu konuda eğitim görmüş olanlar yani gastroenterologlar yapmalıdır.
Türk Gastroenteroloji Derneği’nin toplam 768 üyesi vardır. Bu kadar az sayıda Gastroenteroloji uzmanının 78.750.000 kişilik ülke nüfusumuzun Gastroenterolojik sorunlarını ve endoskopi ihtiyaçlarını karşılayamayacağı açıktır. Bu nedenle daha gerçekçi planlamalar yapılması gerekmektedir. Bu planlamalar yapılırken ihtiyacı olan her hastanın bu işlemlere erişim hakkı ile yapılan işlem kalitesi arasında bir denge olması da şarttır.
Kolonoskopi ne zaman gereklidir?
• 50 yaşın üzerindeki kimselerde olası bağırsak kanserinin erken teşhisi için 10 yılda bir tarama amacıyla kolonoskopi yapılmalıdır. Bu işlem esnasında saptanan polip denilen ve zamanla kansere dönüşme ihtimali olan lezyonların çıkarılması ile kanser gelişiminin önüne geçilebilmektedir.
• Makattan taze kırmızı kanaması olanlarda veya dışkısında gizli kan saptananlarda,
• Birinci derece akrabasında kalın bağırsak kanseri veya polip öyküsü olanlarda (Daha erken, daha sık aralıklarla takip)
• Bağırsak kanseri veya polip öyküsü olanlarda kontrol amacıyla,
• Çekilen diğer filmlerde kalın bağırsakta şüpheli görünüm saptanan kişilerde,
• Geçmeyen ishali olanlarda ishal sebebinin araştırılması amacıyla,
• İnflamatuar bağırsak hastalığı (ülseraktif kolit veya Crohn hastalığı) olanlarda,
• Nedeni açıklanmayan kilo kayıplarında,
• Uzun süren kabızlık durumlarında,
• Dışkılama alışkanlığında değişiklik olması
• Tedavi ile geçmeyen ve nedeni açıklanmayan karın ağrılarında yapılmalıdır.
Kolon kanseri en ölümcül kanser türlerindendir
• Günümüzde her 19 kişiden biri kolon kanserine yakalanmaktadır.
• Kolorektal kanser önlenebilir, en önlenebilir kanser türüdür.
• Düzenli yaptırılan kolonoskopi hayat kurtarır.
• Kolon kanseri teşhisi çoğunlukla 50 yaşından sonra konulmaktadır. 50-75 yaş arası risk % 70’lerdedir.
• Kolon Kanseri ölümcül 2. kanser türüdür.
• Kolon kanseri olan birçok kişi hastalığın erken evrelerinde hiçbir belirti ile karşılaşmaz.
• Sigara içimi % 30 oranında kolon kanseri riskini artırır.
• Araştırmalar, yüksek lifli diyetin kolon iltihabı ve kanser riskini azalttığını göstermektedir.
• Fiziksel aktivite eksikliği ve kötü beslenme kolon kanseri riskini artırabilir.
• Fazla kilolu veya obez olmak, kolon kanserine yakalanma riskini iki katına çıkarır.
• Yüksek D vitamini düzeyleri kolorektal kanserde hayatta kalmaya katkıda bulunur.
• Kalıtsal kolon kanseri sendromları, genetik testleri ile tespit edilebilir.
• Kolon kanseri yavaş büyüyen bir tümördür, erken teşhis edildiğinde tamamen tedavi edilebilir.
• 5 kiloluk bir artış kolon kanseri riskini yüzde 5 artırır.
• Kolon kanserinin en az yüzde 10’u genetiktir.
• Kolonoskopiyi Gastroenterolog ya da Gastroenteroloji cerrahisi uzmanına yaptırmak gereklidir.
