Yapay zeka ve tıp sahasının vardığı noktayı gösteren güzel bir yazı.
Kanada Alberta Üniversitesi Psikiyatri Bölüm Başkan Yardımcısı, Psikiyatri ve Sinirbilimi Profesörü Andrew Greenshaw, “Yapay zekâ (AI) karar verici aşamalarda risk analizi yapmakta hekimler ile birlikte çalışacak. Gelecekte internette, birey ve ortak paydaları olan farklı bireyler hakkında daha fazla bilgi toplamış olacağı için hekimlere teşhis ve tedavi aşamasında yardımcı olacak.” dedi.
Serap Torun
10. Uluslararası Psikofarmakoloji Kongresi & 6. Çocuk ve Ergen Psikofarmakolojisi Sempozyumu’ndaki konuşması ile e-sağlığa ve sağlıkta geleceğin teknolojilerine dikkat çeken Greenshaw, “Günümüzde her şey çok hızlı değişiyor. Kimse yapay zekânın gelecekte bize neler sunabileceğini tam anlamı ile bilmiyor. İnsanlar akıllıdır, bizler çok şey yapabiliriz ama beynimizin hızının bir limiti var. Makinelerin için böyle bir limit yok. Bizim bilgimiz ve düşünme kapasitemiz makinelerden daha fazla. Ancak yapay zekâ bizden çok daha hızlı. İnsanoğlu şu an üçüncü boyutta yaşıyor ve dördüncü boyuta ulaşmaya çalışıyor. Yaptığımız bazı çalışmalar ise bize makinelerin 70 milyonuncu boyuta kadar işlem yapabildiklerini gösteriyor. İnsan beyni ve yapay zekâ aynı kapasitede değil.” diyerek gelecekte yapay zekâdan nasıl faydalanabileceğimiz konusundaki sorularımı yanıtladı.
Yapay zekâ nedir?
Yapay zekâ, makinelerin bir yazılım aracılığı ile karmaşık problemlere canlılar gibi çözümler üretmesini, kendi kendine öğrenerek gelişmesini, bu süreçte başta insanların düşünme biçimlerini taklit etmesini sağlamak ile ilgilenen bir teknolojidir.
Yapay zekâ dost mu düşman mı?
İnsanlar haklı olarak bilmedikleri bir şeyden korkarlar. 10 yıl sonra dünyada her şey çok farklı olacak. İnsan beynin limiti ne bildiğinden değil neyi bilmediğinden ibaret. Gelecek on senede geçtiğimiz on yılı hatırlayamayacak seviyeye geleceğiz. Biliyorsunuz, geçtiğimiz yıllarda AlfaGo çıktı. Şimdi ise AlfaGo Zero var. AlfaGo Zero için sadece kod yazıldı. Herhangi bir kuralı, kısıtlaması olmadan sistem kendi kendine öğrenerek büyük başarı sağladı. Şu an yenilmez bir Go oyuncusu oldu. Bunu da 40 gün gibi bir zamanda tamamladı.
Aslında tüm bunları sosyal medyada da gözlemleyebiliyoruz. Eğer Facebook gibi bir sosyal medya programı kullanıyorsanız sizler de fark etmişsinizdir. Bir şeylere baktıktan kısa bir süre sonra o ilgilendiğiniz konu ile ilgili reklamlar gösterilmeye başlar. Bunun nasıl olduğuna çoğu zaman şaşırırsınız. Nereden ve nasıl bilindiğini düşünürsünüz. Google aramalarda bize potansiyel olarak ileride arayabileceğimiz şeyleri de sunmaya başladı. İşte tüm bunların arkasında yapay zekâ var.
Bizler veriyi tasnif ediyor, kategorize ederek sistematik bir şekilde değerlendiriyoruz. Bilgimize dayanan bir önyargı kullanıyoruz ancak makineler artık bizim fikirlerimize dayanmayacak. Birey hakkında toplamış oldukları bilgileri kullanarak kendileri sonuca varabilecekler. Bu da durumları farklı ilişkilendirebilecekleri anlamına geliyor. Ruh sağlığı açısından bakarsak bizlerin depresyon veya şizofreni hakkındaki eğitimimiz, teşhisi şekillendiriyor. Bizim belirli bir yönde düşünmemizi sağlıyor. Yapay zekâ ise bizim bilgilerimize bağlı kalmayacak, dolayısıyla elinde bulunan data ile bizlerin bilemeyeceği pek çok parametreyi karşılaştırıp ilişkilendirebilecek. Bu bilgi bir muayenehanede hastadan alabileceğimizden kat kat fazla.
Makine, karar verirken sadece elinde olan data ile değil konuya göre verinin nereden geldiğini de değerlendirecek. İnsanoğlunun demografiklerine bakacak. Sadece yaşı, kilosu, değil yaşam biçimi, kimler ile iletişimde olduğu, nereleri ziyaret ettiği, nelerden hoşlanıp hoşlanmadığı gibi aklımızın alamayacağı kadar fazla veriyi değerlendirerek karar verecek. Bu noktada insanların yapabileceği olumsuz şeylerden bir tanesi sistemin nasıl çalıştığını değil sadece çalışması gerektiğini düşünerek yazılım yapmalarıdır. Aslında yapay zekânın nasıl çalıştığının da iyi bilmesi gerekiyor.
Sağlık sistemine yapay zekâyı nasıl entegre edeceğiz?
Bizim yapacağımız işlemlerin istediğimiz gibi sonuç verebilmesi için hem insan sağlığı sistemini, insan sağlığını, psikolojisini iyi bilen hem de yapay zekâya hâkim bu konularda ayrı ayrı uzman kişileri bir araya getirmemiz gerekiyor. Yapay zekâ bunları tekil olarak değerlendirebilirken, bizler kendi içinde ayrı ayrı değerlendirdiğimiz için bir makine gibi bütün düşünemiyoruz. Bu aşamada yapay zekânın ne sonuç verdiği ve o sonucu nasıl verdiği ile ilgili iki ayrı grup olacak. Yapay zekâyı programlayan mühendisler ve psikiyatristler arasından bir kısmı yapay zekânın nasıl çalıştığını bilmeden bir kısmı ise bilerek bunu yönetecek. Şu an bizim sağlık sistemimiz hastanın ihtiyaçları ve doktorların becerisi ile kısıtlı. Ancak yakın gelecekte insanların sağlığının birbirlerine olan etkilerini ölçmede de yapay zekâ dan faydalanılabilecek.
Bugün sağlık kayıtlarını tutan sistem yeteri kadar detaylı veri toplamıyor. Eğer değişime şimdiden başlamak istiyorsak insanları iş birliği için doğru şekilde bilgilendirmeliyiz. Yapay zekânın gelişmesi için sağlık sistemimizi iyi düzenlememiz gerekiyor. İleriye yönelik çalışmalarda sadece doktorun ne düşündüğü değil hastanın ne düşündüğü, nasıl hissettiği, nasıl etkilendiği, nasıl tepki verdiği, sosyal durumu, hastanın hayatındaki farklı dönemler gibi pek çok bilgi de sisteme girilmeli. Sonuçta bizler bir adada tek başımıza yaşamıyoruz. Topluluk içinde yaşıyoruz ve burada hayatımızı dolayısıyla sağlığımızı etkileyen arkadaşlar, iş arkadaşları, çocuklar, hayatımızın dönüm noktaları gibi pek çok şey var. Meselâ, aynı semptomları gösteren hastalara uygulanan aynı tedavinin hangi hastayı nasıl etkilediği kayıt altına alındığında, yapay zekâ tüm verilere bakarak gerçekten tedaviye hangi hastanın ihtiyaç duyduğunu, tedavinin hangi hastada daha iyi sonuç verebileceğini bize söyleyebilecek.
Ruhsal sorunlara eğilirken ise eksik bir şey yapıyoruz. Konunun fiziksel boyutunu atlıyoruz. Yapay zekâ ile psikolojik sorunları olan insanların ne gibi sağlık problemleri olabileceğini yahut tam tersi fiziksel sağlık problemleri olan kişilerin ne gibi psikolojik sorunları olabileceğini öngörebileceğiz. Bu yüzden sağlık sistemini kurarken devamlı yapay zekâyı beslememiz ve onunla daha uyumlu hale getirmemiz gerekiyor. Yapay zekâya sunduğumuz bu bilgiler karşılığında onun bize sunduğu geri bildirimleri de göz ardı etmemeliyiz.
Verinin kullanımı ve gizlilik kuralları nasıl şekillenecek?
tamamı için kaynağa bakınız
