Her şeyin dijitalleşmeye başladığı günümüzde dijitalleşme ilaç sektörüne de yansıyabilir mi? Teorikte çevremizdeki pek çok biyolojik sistem dijital dünyaya entegre edilebildiğine göre ilaç sektörü de bir o kadar dijitalleşebilir diyebiliriz. Ancak bu durum ne yazık ki pratikte o kadar kolay değil. 1950’lerden bu yana geliştirilmeye çalışılan bu teknoloji geçtiğimiz senelere kadar pek mümkün gözükmüyordu. Ancak son iki sene içerisinde üzerinde pek çok ilerleme kat edilen dijital haplar özellikle Japon ilaç şirketi Otsuka’nın geliştirdiği Abilify MyCite adlı ilacını piyasaya sürümesiyle adından oldukça sık söz ettirdi. Ayrıca son zamanlarda pratik olarak hastalar üzerinde ve klinik çalışmalarda da oldukça sık kullanılmaya başlandı. Peki nedir bu dijital hap
Geçtiğimiz senelerde FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından ilk kez onaylanan bu haplar içerdikleri mikroçipler sayesinde günümüzde rutin olarak ilaç kullanması gereken hastaların ilaç takibini hasta inisiyatifine bırakmadan takip edebilmemizi sağlıyor. Birden fazla türü geliştirilen dijital haplar pek çok amaca hizmet ediyor. Bunlardan kısaca bahsetmemiz gerekirse: Sindirim sisteminin çeşitli bölgelerinde durabilen mikro kameralar sayesinde o bölgeyi görüntülememizi sağlayabiliyorlar, düzenli ilaç kullanımı konusunda yetersiz kalan hastaların ilaç takibini ve sindirim sisteminde bulunan gazların miktarını ölçerek çeşitli sindirim sistemi rahatsızlıkların teşhisinde kullanılıyorlar.
Dijital Hapların Çalışma Mekanizması
İlaç takibi amaçlı kullanılan dijital haplar ağız yoluyla vücuda alındıktan sonra içerdikleri mikroçiplerde bulunan ve kullanım amacına göre farklılık kazanan silikon, bakır ve magnezyum gibi maddelerden yapılan sensörleri sayesinde tükürük veya mide asidi gibi çeşitli sindirim sağılarıyla karşılaşınca aktifleşen bir mekanizmaya sahiptirler. Aktifleşeceği vücut salgısı kullanılacağı amaca göre programlanan bu mekanizma aktifleştiği zaman yaydığı elektromanyetik sinyaller sayesinde vücudun göğüs kafesinin sol alt kısmına yaslanan yama biçimindeki elektronik alıcıya ilacın alınıp alınmadığı, alındıysa saat kaçta alındığın ve ne kadar dozda alındığına yönelik bir veri akışı sağlıyor. Bu elektronik alıcıya gelen veriler çeşitli mobil aktarım yöntemleri sayesinde çeşitli mobil cihazlara veya oluşturulabilecek merkezi bir veri tabanına gönderilebiliyor.
Teşhis amaçlı kullanılan dijital haplar ise vücuda alındıkları anda içerdikleri insan vücuduna zararsız gümüş oksit pilleri sayesinde dokulara ve organlara zarar vermeden sindirim sisteminde kolayca yol alırken mikroçiplerinde bulunan kameraları ise geçtiği yerleri kayda başlıyorlar ta ki sindirilebilir sensörleri çeşitli sindirim salgılarına maruz kalıp sindirilene kadar. Bu sayede sindirim sisteminin çeşitli bölgelerini endoskopiye gerek kalmadan kolayca görüntüleyebilme şansı yakalayıp çeşitli sindirim sistemi rahatsızlıklarına kolayca teşhis koyabilmekteyiz.
Bu özellikleri sayesinde dijital haplar hala pek çok kişi tarafından kişisel bilgilerin mahremiyeti konusunda güvenilir bulunmasa da yukarıda belirtiğim gibi özellikle bipolar veya şizofreni gibi düzenli ilaç alımında yetersiz kalan psikiyatrik rahatsızlıklara sahip hastalarını, demans ve unutkanlığın oldukça sık görüldüğü yaşlı hastaların tedavi süreçlerinde oluşabilecek aksaklıkları en aza indireceği ve doktorların ilaç takibini daha kolay bir şekilde dijital ortamda yapmasını sağlayacağı düşünülüyor.
Hazırlayan: Şemsettin Bakı
www.sinirbilim.org/dijital-haplar-nedir
