İletişimde Beden Dilinin Önemi
Bir önceki yazımızda iletişimin ne olduğunu sosyal medyanın iletişim üzerindeki etkisini, bağlanma stilleri ve bunların birey ve doğal olarak ikili ilişki ve iletişimdeki etkilerinden bahsetmiştik peki Sizce iletişim sadece sözlü olarak mı gerçekleşir? Cevabınız hayır ise sizce iletişimin içerisinde sözsüz (beden dili) iletişimin nasıl ve ne düzeyde bir ilgisi vardır? Gelin bu sorulara beraber cevap arayalım.
İletişim (Türk Dil Kurumu [TDK])’ye göre duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılması, bildirişim, haberleşme, komünikasyon şeklinde tanımlanmaktadır. İletişim geçmişten günümüze kadar belirli değişikliklere uğrayarak gelişmiştir. Mesela uzun yıllar önce telefonlar vasıtası ile konuşma varken artık o telefonlarla istenilen kişi ile her zaman görüntülü bir şekilde iletişim kurmak mümkün hale gelirken yeri geliyor bilgisayarlarımızdan toplantılarımızı gerçekleştiriyor ve bizden kilometrelerce uzakta olan insanlarla iletişim kurabilme olanağına sahip oluyoruz. Bu kolaylıkların yanında da bazı handikaplar karşımıza çıkıyor. Örneğin telefondan görüntülü konuşurken veya çevrimiçi toplantılarımızı gerçekleştirirken karşımızda iletişim kurduğumuz kişilerin sadece jest ve mimiklerinden birtakım çıkarsamalar yapmak durumunda kalıyoruz. Haliyle bu durum da bazen iletişim kurmada ve sürdürmede, karşımızdakinin söylediklerine güvenme ve doğruluğuna inanmada bazı zorluklar yaşıyoruz. Fakat bu iletişim yüz yüze gerçekleştiği zaman karşımızda iletişim kurduğumuz kişilerle olan fiziksel bağlarımız daha da kuvvetlenerek iletişim halinden zevk alır hale geliyoruz veya tam tersi iletişim halinde olmaktan rahatsız olup o kişiden ve o ortamdan uzaklaşmak istiyoruz.
Bireyler karşılıklı iletişim halinde olduklarında hem sözlü hem de sözsüz birtakım yardımcılar kullanırlar. Sözlü iletişimin elemanları kullandığınız kelimeler, ses tonumuz, kelimeleri kullanırken telaffuzumuz ve cümlelerdeki vurgularımız şeklinde örneklendirilebilir. Sözsüz iletişimde de duruş pozisyonumuz, el-kol, jest- mimik, gövde hareketlerimiz veya göz temasımız sözsüz iletişimin elemanları olarak örnek verilebilmektedir. Şimdi gelin beden dilimize etki eden en önemli etmenden bahsedelim.
Limbik Sistemin Bedenimize Etkisi
Limbik sistem beynimizin çevreden gelen bilgilere refleksif ve anında tepki veren bölge olması sebebiyle çok önemlidir. Buradan çıkan bilgiler de bizim duygularımızı belirler. Örneğin yolda yürürken bir yılan veya köpek gördüğünüzde beyniniz anında savaş veya kaç uyarısı verecek ve bu durum sizde korku yaratacaktır aynı zamanda vücudunuzdaki enerji bacak kaslarınıza toplanacak kaslarınız kasılacak ve aniden son sürat kaçmaya başlayacaksınız. Bu esnada mantıklı düşünemeyip ne olursa olsun oradan uzaklaşmak isteyeceğinizden ötürü koşarken önünüze çıkan şey ne olursa olsun yıkıp geçeceksiniz. Buradan hareketle limbik sistemimiz bizi rahatlatacak bazı hareketleri gerçekleştirdiğini görebiliyoruz.
Sevmediğiniz birisiyle konuşurken, ebeveyninizle kavga ederken veya çevrenizden olumsuz eleştiriler alırken limbik sisteminiz ne yapacak? Bu esnada limbik sistem gereği o ortamdan kaçıp gitmek yerine bu stresi bastırıcı bazı davranışlar yapacaksınız. Bu yatıştırıcı davranışlara örnek olarak gözlerinizi ovuşturmanız, derin nefes alıp yavaşça geri vermeniz, ellerinizle ensenizi sıkmanız ayaklarınızı sallamanız, kaşlarınızı çatmanız verilebilir.
Limbik Sistemin Hareketlerini Kullanmak
Yukarıda bahsettiğimiz, limbik sistem tarafında gerçekleştirilen rahatlatıcı bazı hareketler iletişim kurarken işinize yarayabilir. Karşınızda oturan kişinin normalde yaptığı rutin hareketleri bilirseniz tartıştığınız esnada, size yalan söylediğinde veya bir şeyleri sakladığını hissettiğiniz zamanlarda bu kişinin stres yaratan bir durum içerisinde olduğunu görebilir ve karşınızdaki insanı daha net anlayabilir hale gelebilirsiniz. Sadece yukarıda bahsettiğimiz hareketler dışında tüm bedenimizle yaptığımız bazı yatıştırıcı hareketler bulunmaktadır. Örneğin stresli hissettiğimiz anlarda ayaklarımızı sallarken birisi karşısında suçlu durumda olduğumuzda omuzlarımız aşağıya doğru düşer. Şaşkın olduğumuzda kaşlarımızı kaldırırken derin düşündüğümüz anlarda gözlerimizi kısabiliriz. Tüm bunlar iletişim halinde olduğumuz bireylerin kullandıkları sözlerin doğruluğunu test etmede önemli parçalardır. Fakat unutulmamalıdır ki karşımızdaki kişiyi genel itibari ile iyi tanımamız, rutin hareketlerini bilmemiz oldukça önemlidir. Çünkü istisnai durumlardaki hareketler bizim asıl dikkat etmemiz gereken hareketlerdir. Örneğin her zaman otururken ayağını sallayan bir bireyin stresli olup olmadığını anlayamayız.
Beden Dilinde İyi Bir Gözlemci Olmak Ve Doğru Çözümlemeler Yapmak İçin 10 Talimat
- Çevrenizin yetkin bir gözlemcisi olun
- Bağlam dahilinde gözlem yapın
- Sözel olmayan evrensel davranışları bilmek
- Sözel olmayan özel durumlarla davranışları gözlemleyebilmek
- İlişkilerde temel davranışları saptayabilmek
- İnsanların topluluktaki yaptığı davranışları gözlemleyin
- Kişilerin duygularındaki değişimlerin davranışlara yansımasını gözlemleyebilmek
- Yanıltıcı davranışları iyi gözlemleyebilmek
- Bireylerin rahat veya rahatsız hissettiği zamanlardaki hareketleri gözlemleyebilmek
- İnsanları gözlemlerken bunu belli etmemek (Navarro & Karlıns, 2008, s. 25-37).
Bedenimizin çeşitli bölgeleri ile yaptığımız birbirinden farklı davranışların ne anlama geldiğini daha ayrıntılı öğrenmek isteyenler için eski FBI ajanı olan ve JOE NAVARRO tarafından kaleme alınan “BEDEN DİLİ” kitabın önerilebilir.
Hazırlayan Selman Durukan
https://sinirbilim.org/iletisimde-beden-dilinin-onemi/
