W- Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Başkanı Uzm. Eczacı Kazım Aykanat’dan eczacılığın geleceği hakkındaki düşüncelerini alacağız. Sayın Başkanım sizi tanıyarak başlayabilir miyiz?
K.A.- Kabataş Erkek Lisesi, daha sonra Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesinden mezun oldum. Medipol Üniversitesi Klinik Eczacılık Tezli yüksek lisans yaptım. Ayrıca Yeditepe Üniversitesi Klasik Homeopati Derneği’nin birlikte düzenlediği Homeopati eğitimi aldım. Eczacının Sesi’nin Basın ve Kurumsal İlişkiler Danışmanlığını uzun süredir yürütmeye çalışıyorum.
Girdiğim günden beri birçok komisyon ve üç dönem yönetim kurulu üyeliği yaptıktan sonra, Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği 9. dönem yönetim kurulu başkanı olarak 2021 yılında görevi devir aldım.
W- “ Halk sağlığı ve mesleki gelişimin önceliği olan bir sivil toplum kuruluşu” olarak PGED’i tanımlamaktasınız, derneğinizi yakından tanıyabilir miyiz? Bu çerçevede misyonunuzu açabilir misiniz?
K.A.- Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği (PGED)’nin amacı; Türkiye’de eczacılık alanında etik, genç, üretken ve modern bir yapı oluşturarak; hümanist düşünce ile hareket etmek, eğitime daima açık olmak, mesleğimizi ve meslektaşlarımızı çağdaş, evrensel kaliteye ve dünya standartlarına uyumlu, yeniliklere açık ve hazır biçimde bütünleştirmektir.
Eczacılığın, eczanelerin, tüm sağlık sektörünün ve halkın sağlıklı geleceği için geleceğe yön verebilecek eğitimsel, sosyal ve ekonomik projeler üretebilmeyi hedefleyen bir misyonla kurduğumuz Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği olarak yeni bir hikayeye başladık. Endüstri, Eczacılarımız ve tüm toplumla dayanışma içerisinde olmak bu serüvende en büyük hedefimiz olacaktır. Yönetim kurulumuzla birlikte, meslektaşlarımızdan aldığımız ilham ve güçle Derneğimizin vizyonunu genişletmeye, mesleğimizde biriken sorunlar karşısında hep beraber çözümler üretip dönüştürmeye kararlıyız.
W- İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi ile birlikte “Obezite Danışman Eczacı Sertifikası” programınız paylaşır mısınız? Obezite sizler için öncelikli midir?
K.A.- Derneğimizin İstanbul Üniversitesi ve Novo Nordisk iş birliği gerçekleştirdiği PharmObesity tüm meslektaşlarımıza sunduğumuz önemli bir farkındalık projesidir.
Çağımızın en yaygın hastalıklarından biri olan obeziteye karşı toplum farkındalığını artırmak hastaların doğru bilgi ve tedaviye ulaşabilmesi için her birimiz özveriyle çalışıyoruz. Şimdi ise bu çabayı bir adım daha ileri taşımak hedefiyle harekete geçiyoruz. Bu inançla hayata geçirdiğimiz, obezite alanında bilgi ve deneyim kazanmak isteyen tüm meslektaşlarımızı en güncel ve yararlı bilgilerle buluşturan yeni online eğitim platformumuz PharmObesity ile tanıştırmaktan gurur duyuyoruz.
Eğitim modüllerini tamamlayarak obezite hastalığı ve tedavisi konusunda bilgi ve deneyim sahibi olmak isteyen meslektaşlarımızı, İstanbul Üniversitesi Sertifikalı Online Eczacı Eğitim programı olan PharmObesity.com’da buluşturuyoruz.
W- Endüstri ile farklı işbirlikleriniz de olacak mı?
K.A.- Endüstri ve tüm paydaşlarımızla birlikte yıllardır birçok projede yan yana olduk ve olmaya çalışacağız. Birkaç proje ortaklığı teklifleri var, toplum sağlığına ve mesleğimize en çok katkı verecekleri seçerek katkı vermeye çalışacağız.
W- Yakın zamanda gerçekleşen “Farmafikir Yarışması” ile geleceğin eczacılarına katkı vermeyi planladığınızı ifade etmiştiniz? İnavosyon eczacılık mesleğinde ne anlam ifade etmektedir?
K.A.- Bu seneki yarışmaya 21 fakülteden 33 farklı öğrenci topluluğu, 133 öğrenci ve 55 farklı proje katıldı. Bu sene 55 başvurunun 52’sinin ‘Dijital Sağlık’ alanıyla ilgili olduğunu, eczacılık mesleğinin gidişatının zorunlu olarak bu alana kaydığını ifade etmek isterim. Teknoloji ve inovasyon çağındayız. Farmafikir yarışmasında hayatın hızlı değiştiği bu dönemde mesleğimiz ve bizler nasıl etkileneceğiz? sorularına farklı bakış açıları oluşturup Eczacılık Fakültesi öğrencilerinin ‘Eczacılık Mesleğine’ dair yaratıcılığının önünü açmayı hedefledik. Eczacılık Fakültesi öğrencilerini bu doğrultuda teşvik etmek istiyor, genç beyinlerin yaratıcı fikirleriyle ortaya çıkan projelerini hem eczacılık mesleğine hem de geleceğin eczacılarına katkı sağlayacağına inanıyoruz. PGED olarak Farmafikir projeleri arasından en az 2 projenin önümüzdeki 1 yıllık süreçte hayata geçirilmesini hedefliyoruz. Dernek olarak tüm üyelerimizle birlikte bizler, tüm deneyimimizi öğrenci arkadaşlarımıza açmak için hazırız.
W- e-ticaret siteleri ile marketlerdeki vitamin ve gıda takviyesi satışına itirazlarınız var, bu konudaki görüş ve çalışmalarınız hakkında bilgi alabilir miyiz?
K.A.- Eczacılar olarak mesleki etik anlayışımız, toplumsal sağlık önceliğimiz ve aldığımız eğitimle oluşan uzmanlığımızla eczanelerin, herkesin en kolay ulaşabildiği ve sağlığı ile ilgili doğru bilgileri alabildiği en yakın sağlık merkezleri olduğunu biliyoruz. Sağlığı ilgilendiren ilaç, OTC, kişisel bakım, besin destekleri, medikal ve dermokozmetikleri de içine alan her konuda eczacı danışmanlığının ve eczanelerin olması gerektiğine inanıyoruz. Ülkemizde sağlık okuryazarlığının ne kadar düşük olduğu hepimizce bilinmektedir. Hâl böyle olunca tüketicilerin bu ürünlerin kullanımında doktor ve eczacı danışmanlığına ihtiyacı göz ardı edilmemelidir. Besin destekleri veya vitaminler her ne kadar zararsız görünse de hastanın kullandığı ilaçlar ile etkileşimi olup olmadığı veya hastanın geçmiş sağlık öyküsü bilinmeden önerilmemelidir. Bu konuda da farkındalık çalışmalarımızı yoğunlaştırıyoruz.
W-Reçeteli ilaç dışında reçetesiz ilaç-ürünler, kişisel bakım, besin destekleri, medikal ve dermokozmetiklere bakış açınızı paylaşır mısınız?
K.A.- Bizler aldığımız eğitimlerimiz gereği sadece reçeteli ilaçlar değil koruyucu sağlık hizmetlerine yönelik ve diğer tüm alanlarda danışanlarımızın iyileşmeye katkı, koruyucu sağlık ve kişisel bakımlarıyla ilgili tüm alanlarda güvenilir hizmeti verilen noktalarız. Birinci basamak sağlık merkezleri olarak en yakın ve en güvenilir noktalarız. Bizler danışanlarımıza bu alanlarda sağlıklı ve güvenilir bilgiyi veriyoruz ve vermeye de devam edeceğiz.
W- İlaç dışı ürünlerde kamudan beklentileriniz nelerdir?
K.A.- Tarım Bakanlığı ruhsatlı ürünlerin ve yasal prosedürlerinin yeniden tanımlamasını sağlamak gerekmektedir. Etkinlik ve yan etkileri nedeniyle, içinde etken madde içeren tüm ürünler, halk sağlığını korumak için doktor önerisiyle, Sağlık Bakanlığı onay ve denetiminde veya 7/24 birinci basamak sağlık hizmetini büyük bir özveri ve güvenle veren, aldığı eğitimlerle bu alanlarda uzmanlaşan, meslek etiği içerisinde önce danışanını düşünen eczacı danışmanlığında sadece eczanelerde satılmalıdır.
Türkiye’de bazı e-ticaret siteleri ve marketler, vatandaşların vitamin ve gıda takviyesi talebini fırsatçılığa çevirerek, insan sağlığını adeta ticarete döker hale geldiler. Eczanelerde ısı, nem gibi tüm saklanma koşulları dahil kayıtları itinayla tutulan, yılda en az iki kez denetlenen, kontrollü bir şekilde gerektiğinde hastaya verilen bu ürünlerin marketlerde fast food gibi tüketime sunulması ve pazarlanması, insan sağlığını tehdit eder boyutlara ulaşmıştır.
W- Pandemi sürecinin Eczacılar üzerindeki etkileri neler olmaktadır?
K.A.- Pandemi sürecinde sahada en fazla görev alan, ismi az anılan meslek gruplarındayız. Bildiğiniz üzere ilk sağlık çalışanı kaybımız da eczacı meslektaşımız oldu. Eczane ve eczacılarımızdan daha fazla faydalanabileceğini gördüğümüz önemli bir süreç oldu. Halkın COVID-19 konusunda bilgilendirilmesi ve moral motivasyonlarının yüksek tutulması için eczacılar pandemi süresinde önemli rol almışlardır. Eczanelerde, hastalara sağlık, beslenme, hijyen ve sosyal yaşamla ilgili bilgilendirme ve uyarılar yapılmıştır. 13 Mart 2020 tarihinde eczanelere uygulanan “Alkol Temini Kısıtlaması” kaldırılmış ve pandemi sürecinde acil ihtiyaç haline gelen eczanede dezenfektan yapımının önü ivedilikle açılmıştır. Pandemi başlangıcında el dezenfektanları piyasada oldukça yüksek fiyattan satılırken Sağlık Bakanlığı tarafından eczacıların eczanelerde dezenfektan yapıp hastalarına sunmalarına karar verilmesi neticesinde dezenfektan fiyatlarında önemli bir gerileme olmuştur. Pandemi sürecinde maskelerin ücretsiz dağıtımının eczanelerden yapılması toplum sağlığına önemli katkılarındandı. Pandemi süreci gördük ki, eczacının mesleki bilgisinin ne kadar değerli olduğunu ve gerektiğinde olağanüstü dönemlerde kritik roller alabilmesinin önemini tekrar ortaya koyması bakımından çok önemlidir.
W Eczanelerin yaşadığı temel sıkıntılar nelerdir?
K.A.- Eczane ekonomilerinin iyileştirilmesi yönünde mevzuat değişikliği, internetten ilaç satışı ile mücadele, Tarım Bakanlığı ruhsatlı farmasötik formların farmokinetik etkinlikleri nedeniyle sadece eczanelere de satılmasıyla ilgili mevzuat değişikliği ile ilgili düzenleme, Eczacılar ve tüm sağlık çalışanlarına şiddetin önlenmesi gibi konular gündemde yer almaya devam ediyor.
Eczacıların yaşadıkları hak kayıpları, sağlıkta şiddetin özellikle son dönemde sıklıkla görülen Eczanelerimizin güvenliklerine yönelik yapılması gerekenlerle ilgili de adımların atılması için çalışmalarımızı yoğunlaştırıyoruz. Yetkili kurumlara yaptığımız ziyaretlerde bu konuları gündeme getiriyoruz, çözüm önerilerimizi paylaşıyoruz. Sorunlarımızın çözülmesi yolunda adımların atılacağı ümidini taşıyoruz.
W-Güncel konu ilaca erişim ve “İlaç Fiyat Kararnamesi’nde düzenlemeye gidilmesi yönünde mi düşünmektesiniz?
K.A.- Gerek eczacıların ve sektörün ekonomik sıkıntıları, gerekse toplum sağlığına olumsuz etkileri nedeniyle İlaç Fiyat Kararnamesinin bir an önce değiştirilmesi gerekmektedir. Fiyat kademelerindeki ilaçlarda mevcut işletme giderleri ve eczanelerde sunulan katma değer de göz önünde bulundurularak yayınlanmasının üstünden 13 yıl geçmesine rağmen, hiç güncellenmemiş olan beşerî ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılan kademe oranlarının mevcut piyasa koşullarına uygun olacak şekilde güncellenmesi artık bir zorunluluk haline gelmiş olup, bir an önce İlaç Fiyat Kararnamesinde düzenleme yapılması gerekmektedir.
Birçok ilacın hammaddesi yurt dışından gelmekte olup; şişeleme ve ambalaj fiyatlarındaki ekstra fiyat artışları, yaşanmakta olan pandemi nedeniyle ekstra maliyetler ilaçların üretiminde sektör açısından çok zorlayıcı oldu. Bu konuda yazılacak çok önemli detaylar var, ancak en önemli kısım ilaç fiyat kararnamesinin tekrardan gözden geçirilmesi ve kur ayarlamasının yılda bir kez yerine 3-4 aylık dönemlerde güncellenmesidir. Biz Eczacıların en önemli görevi olan ilaç temininde yaşadığımız güçlüğü bir miktar rahatlatacaktır. En kısa zamanda gerekli önlemlerin alınmasını yetkililerden talep ediyoruz.
W- Bu alanda KDV düzenlenmesi gibi farklı taleplerinizde bulunmakta mıdır?
K.A.- İlaçta ulaşabilirlik, toplum sağlığı açısından en önemli unsurların başında gelir. İlaçta KDV oranının, tıpkı gıda ürünlerinde olduğu gibi yüzde 1’e indirilmesini istiyoruz. Çünkü sağlık da gıda gibi yaşamsaldır, ekonominin gidişatı tüm sağlık alanını ve sağlık hizmetine ihtiyaç duyan danışanlarımızı zora sokuyor!
W- GETAT alanındaki fitoterapi, aromaterapi ve homeopati konularına eczacılık penceresinden bakışınızı aktarır mısınız?
K.A. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün tanımına göre, geleneksel tıp; ruhsal ve fiziksel hastalıklardan korunma, bunlara tanı koyma, iyileştirme veya tedavi etmenin yanında sağlığın sürdürülmesinde de kullanılan, farklı kültürlere özgü teori, inanç ve tecrübelere dayalı-izahı yapılabilen veya yapılamayan- bilgi, beceri ve uygulamalar bütünüdür. “Tamamlayıcı tıp” ya da “alternatif tıp” terimleri ise bazı ülkelerde geleneksel tıbbın yerine kullanılmaktadır, ancak bu terimler ülkenin kendi geleneğinin bir parçası olmayan ve mevcut sağlık sistemine entegre edilmemiş sağlık uygulamalarını ifade etmektedir. Fitoterapi ve aromaterapi eğitimini kapsamlı olarak alan tek meslek grubuyuz. Bu alanlarda aldığımız eğitimlerin danışmanlığını yapabilmemiz için yasal bazı düzenlemelerin yapılması ve koruyucu sağlıkta topluma daha nitelikli hizmet vermemizi sağlayacaktır. Homeopati bireysel olarak eğitimini aldığım ruh beden dengesi ve iyileşme ile ilgili soruları tekrardan gözden geçirmemi sağlayarak hasta, hastalıkla ilgili farklı bakış açısı geliştirmemi sağlayan özel bir alan.
Aldığımız eğitimleri ve tecrübeleri danışanlarımıza aktarabilmek için mevzuatta yeni tanımlar getirilmesi gerekiyor. Var olan yasal mevzuatta aktarabilmemiz çok mümkün gözükmüyor.
W- PGED olarak sağlık ürünü sunmayı düşünüyor musunuz?
K.A.- PGED CARE 50 faktör güneş koruma kremi, PGED CARE C vitamini efervesan tablet ( C vitamini, 1000 mg D vitamini 1000 i.ü ve çinko 15 mg), PGED CARE doğal losyon üretimleri yaprak tüm üye eczanelerimizin raflarında bulunmakta. Yeni ürünler için Pharmetic ticari komisyonumuz çalışmalarına devam ediyor.
W- Uluslararası Geleceğin E Hali Kongreleriniz oldukça farklı ve etkin geçmekte, gelecek kongreye dair düşüncelerinizi alabilir miyiz?
devam edecek……….
