İntihar eyleminin sadece bireyi değil, ailesini, sevdiklerini ve zaman zaman içinde bulunduğu toplumu dahi etkileyebilen yıkıcı bir eylem olduğunu belirten Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, intihar düşüncesi ve davranışının hem önemli bir psikiyatrik acil durum hem de büyük bir halk sağlığı sorunu olduğunu söyledi. Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre, dünyada yılda yaklaşık 800 bin kişinin intiharla yaşamına son verdiğini kaydeden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, çocukluk çağı travmalarına dikkat çekti. Dr. Erman Şentürk, özellikle cinsel ve fiziksel istismar öyküsünün intihar için bağımsız bir risk etmeni olup olasılığı yaklaşık 10 kat kadar artırdığını belirterek intiharın önlenmesi konusunda hep toplumsal hem de bireysel önlemlerin alınması gerektiğini vurguladı.
Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası İntiharı Önleme Derneğinin bir girişimi olarak 2003 yılından bu yana dünyada intihar olgusu konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla 10 Eylül tarihini Dünya İntiharı Önleme Günü olarak ilan etti. Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, Dünya İntiharı Önleme dolayısıyla yaptığı açıklamada intihar ve intiharın önlenmesine ilişkin değerlendirmede bulundu.
İntihar büyük bir halk sağlığı sorunudur
Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, intiharın biyolojik, psikiyatrik ve sosyolojik yönleri olan çok boyutlu ve karmaşık bir davranış olduğunu belirterek “İntihar, herhangi bir psikiyatrik hastalığın eşlik etmediği kaotik süreçlerden çeşitli psikiyatrik hastalıklara kadar birçok durumda karşımıza çıkabilir ve geniş bir bakış açısı gerektirir. Tamamlanmış olsun ya da olmasın intihar eylemi, sadece bireyi değil, ailesini, sevdiklerini ve zaman zaman içinde bulunduğu toplumu dahi etkileyebilen yıkıcı bir eylemdir. Bu açıdan bakıldığında intihar düşüncesi ve davranışı, bir taraftan önemli bir psikiyatrik acil durum iken diğer taraftan da büyük bir halk sağlığı sorunudur.” dedi.
Dünyada yılda 800 bin kişi intihar ediyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı raporda, genç yaşlardaki ölüm nedenleri arasında intiharın ikinci sırada yer aldığını ve dünyada yılda yaklaşık 800 bin kişinin intihar ile hayatına son verdiğinin bildirildiğini ifade eden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, intiharın ölümle ya da kalıcı bir hasarla sonuçlanabileceği gerçeğine karşın önlenebilir bir eylem olduğu unutulmaması gerektiğini vurguladı.
En önemli risk gruplarına dikkat!
İntiharı önlemede risk gruplarının belirlenerek bu gruplara yönelik önleyici yaklaşımların geliştirilmesinin son derece önemli olduğunu vurgulayan Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Bu noktada nihai hedef intihar davranışını engellemek veya intihara eğilimi olan kişiyi rehabilite etmektir. İntihar davranışı ile ilgili en önemli risk grubunun içinde depresyon, bipolar duygudurum bozukluğu, alkol-madde kullanım bozukluğu, şizofreni, borderline kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu olan bireyler yer almaktadır.” dedi.
Çocukluk travmalarında risk 10 kat artıyor!
Tamamlanmış intiharların yüzde 90’ında psikiyatrik bir tanı bulunduğunu ifade eden Dr. Erman Şentürk “Bu nedenle bütün psikiyatri hastalarında intihar düşüncesi, ilk değerlendirme ve kontrollerde muhakkak sorgulanmalıdır. Yine çocukluk çağı travmaları özellikle de cinsel ve fiziksel istismar öyküsü intihar için bağımsız bir risk etmeni olup olasılığı yaklaşık 10 kat kadar artırmaktadır. Daha önce intihar girişiminde bulunmuş kişiler, yineleyen girişimler açısından büyük risk taşımaktadır. İntihar girişimin tekrarlama riski intihar girişiminden sonraki ilk bir yılda ve de özellikle ilk üç ayda çok yüksektir. Yine ailede intihar girişimi öyküsü olması da önemli bir risk etmenidir.” uyarısında bulundu.
Büyük yaşamsal krizler de intihar düşüncesine yol açabilir
Büyük yaşamsal krizler ve akabinde gelen yoğun stres yükü ile gelen intihar düşüncesinin nadir olmadığını kaydeden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Yakın dönemde yaşanan ayrılık, boşanma ve ölüm gibi kayıplar, kaza ve hastalık sonucu ortaya çıkan bedensel yeti kayıpları, kendilik değerinde ya da toplumsal statüde kayıplar örneğin işten çıkarılma ya da iflas, göç ve taşınma gibi güvenlik duygusunun kaybı, yapılan bir eylemden ya da işitilen bir durumdan ötürü yoğun utanç duygusu kişiyi savunmasız ve çaresiz hale getirebilirken intihar davranışı açısından risk oluşturmaktadır.” dedi.
Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, psikiyatrik bozukluğu bulunmadığı halde intihar davranışı açısından önemli olan bir diğer risk grubunda ergenler, yaşlılar, yalnız yaşayanlar, partneri olmayanlar, kronik ve ağır hastalığı olan bireyler, engelliler, şiddet mağduru kadınlar veya çocuklar yer aldığını söyledi.
Toplumsal ve bireysel önlemler alınmalıdır
İntiharı önlemeye yönelik girişimlerin, toplumsal ya da bireysel olarak değerlendirilebileceğini kaydeden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Toplumsal önleyicilik açısından ana hedef, toplumdaki bireylerin intihara eğilimini artıran faktörlerin belirlenerek ortadan kaldırılması, risk gruplarının ve risk etmenlerinin belirlenerek önleyici yaklaşımların geliştirilmesidir. Bireysel önleyicilik açısından ise intihar girişiminde bulunmuş kişilerin psikiyatrik tedavisi ve intihar davranışının tekrar ortaya çıkmasının engellenmesi hedeflenir.” dedi.
Toplumsal pek çok sorunun çözülmesi gerekiyor
Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, toplumdaki bireylerin intihar eğilimini artıran faktörleri önlemeye yönelik mücadelede işsizlik, eğitimsizlik, adaletsizlik gibi sorunların çözülmesi, sosyoekonomik sorunların asgari düzeye indirilmesi, intihar araçlarına ulaşımın zorlaştırılması, medyanın ve özellikle de sosyal medyanın intihar davranışı üzerindeki olumsuz etkilerinin engellenmesi, toplumsal damgalanma nedeniyle tedavisi geciken ya da aksayan psikiyatrik hastalıklar ve intihar davranışı konusunda eğitimlerin yer aldığını söyledi.
Sosyal medya intihar davranışlarında etkili mi?
Bu tür uygulamaların, İskandinav ülkelerinde bir program haline getirilerek uygulandığını ve olumlu sonuçlar elde edildiğinin görüldüğünü ifade eden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Özellikle genç bireylerin intihar davranışları üzerinde sosyal medyanın etkilerinin olabileceği ve bu nedenle intiharı önleme stratejileri arasında sosyal medya kullanımının yer alabileceği öne sürülmüştür.” dedi.
Kriz durumlarında psikiyatrik destek şart!
İntihar girişimlerinin büyük bölümünün herhangi bir hastalığı olmayan kriz durumundaki bireyler tarafından gerçekleştirildiğini ifade eden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Alışılagelmiş baş etme yöntemleriyle kişi bu bu kriz sürecini çözümleyemediğinde yoğun bir kaygı, kontrolü kaybetme endişesi, yetersizlik, suçluluk ve huzursuzluk hissedebilir. İçinde bulunduğu bu kaotik süreç kişiyi kendisine karşı saldırgan hale getirebilir. Bu nedenle intiharı önleme stratejileri içinde krize müdahale yaklaşımının büyük önemi vardır. Kriz durumlarında yerinde ve zamanında yapılan müdahale hayati bir öneme sahiptir. Bu zamanlarda psikiyatrik destek almaktan kesinlikle çekinilmemelidir.”diye konuştu.
