Merhaba Sevgili Dostlarım,
Eğer ki; bir aile şirketi sahibi veya ortağı olan aile üyelerinden biriyseniz, yazının başlığının dikkatinizi çektiğini zannediyorum!
50 yıllık çalışma hayatımın son 25 yılında, özellikle aile şirketleriyle ve aile anayasalarıyla ilgili çalışmalar yapan bir kişi olarak, aile şirketlerindeki yönetim sorunlarına, farklı bir yaklaşım ile değişik tarzdaki bakış açılarını sizlerle paylaşmak için, bu yazım’da böyle bir konu seçtim!..
Daha sonra da, artık günümüzde hemen hemen her konuda fikir sahibi olan “Chat GPT” nin, bu konuda ne düşündüğünü öğrenmek için, 3 bölümde “Türkçe” araştırmalara başladım! 🙂
Bu 3 bölüm; 1) Aile Şirketi 2) Aile Anayasası 3) Aile Şirketleri ve Aile Anayasası, şeklinde idi!..
Bölümler halinde yapılan açıklamalarda ise aşağıdaki tanımlamalar yer alıyordu…
1) Aile Şirketi; aynı aileden gelen bir veya birkaç kişi tarafından, kurulan + yönetilen + kontrol edilen, işletmelerdir. Aile değerleri ve bütünlüğü korunarak, uzun vadeli hedeflere ulaşılması esastır. Aile üyeleri arasındaki, doğrudan iletişim sayesinde, hızlı karar alma özellikleri vardır!
Aile işletmelerindeki, profesyonel üst yöneticiler ve çalışanlar, aileye yakın olduklarını düşündüklerinden, başarı için birlikte çalıştıkları hissine sahiptirler. Bu durum şirkete olan bağlılığı ve güveni arttırır!
Ancak, aile şirketlerinde; aile içi çeşitli çatışmalara da rastlanabilir ve bu durum, karar alma süreçlerini zorlaştırabilir. Profesyonel yöneticilerin işe alınması ve uygun kurumsal yönetim düzenlemeleri konusunda da, zorluklar ortaya çıkabilir. Aile şirketlerinin, gelecek nesillere aktarılması konusunda ise prensip kararlarını önceden almakta, büyük yarar vardır!..
2) Aile Anayasası; iş sahibi aile üyelerinin, işle ilgili durumlarını ve hedeflerini düzenleyen bir belgedir. Aile üyeleri arasındaki ilke ve değerlerle sağlam bir temel oluşturarak; mevcut aile varlıklarının korunmasına yardımcı olur. İşletme ve servet yönetiminin, ortak bir vizyonla oluşturulmasına katkı sağlar!
Aile üyeleri arasındaki; ortak çıkarların korunabilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için sorumlulukların belirlenmesinde, iletişim ve karar alma görevlerinin tanımlanmasında ve de çıkar çatışmalarının yönetiminde, problemlere çözüm üretilmesinde, önemli bir rol oynar!
Aile anayasası hazırlanırken; ortak hedefler üzerine uzlaşma sağlanması, profesyonel kadrolar ile görüş birliğine varılması gerekir. Aile anayasası; esnek bir yapı ile güncellemeye de açık olmalıdır. Bu konuda; sürdürülebilirlik açısından, beklentilerin karşılanabilmesi için aile ve işletme dışındaki, uzman danışmanlardan destek alınmasında da fayda vardır!
Sonuç olarak, aile anayasası; tüm aile şirketleri için, önemli bir yönetim aracıdır!..
3) Aile Şirketleri ve Aile Anayasası; yukarıdaki açıklamalar ışığında, şu bileşenlerden oluşur!
a) Ailenin değerleri ve misyonu ile geleceğe yönelik amaç ve hedefler…
b) Aile içindeki iletişim, liderlik, yönetim ve karar alma mekanizmaları…
c) Mülkiyet hakları ve gelecek nesillere devir konusunda, yol haritaları…
d) Genç kuşak aile üyelerinin eğitimi, görev alma ve kariyer planlamaları…
e) Geleceğe yönelik hamlelerde, aile üyelerinden oluşan Aile Konseyi…
f) Kan bağı dışında evlilik yoluyla aileye sonradan katılan üyelerin durumları…
g) Uzlaşmazlıklara çözüm önerileri ve aile anayasasının güncellenmesi!..
Bilahare, yine aynı şekilde “Microsoft Bing” den araştırmalara devam ettiğimde, özellikle de ‘Kaynak Belirtilerek’ yapılan “Aile Şirketleri ve Aile Anayasası” başlıklı soruya verilen cevaplar;
*) Aile şirketleri; aynı aileden gelen kişilerin kurduğu ve yönettiği bir şirket biçimidir!
*) Aile şirketleri; dünya ekonomisinin çoğunluğunu oluşturan ve en büyük şirketlerin çoğunu içinde barındıran işletmelerdir!
*) Aile anayasası; aile ve işletme arasındaki ilişkileri düzenleyen yazılı bir belgedir!
*) Aile anayasası; ailenin misyonu, vizyonu, değerleri ve hedefleri doğrultusunda, işletmeyle ilgili tüm aile üyelerinin sorumluluklarını, haklarını, yetkilerini ve beklentilerini belirleyen kurallar ve ilkeler içerir!
*) Aile anayasası; aile şirketinin devamlılığını, gelişmesini ve kurumsallaşmasını sağlayan önemli bir araçtır!..
Her “Aile şirketine özel / Aile anayasası” oluştururken izlenmesi gereken adımlar şunlardır;
*) Şirket Yönetim Kurulu tarafından, aile anayasasının gerekliliğine karar verilince, uzman bir danışman önderliğinde, bu iş için uygun aile üyelerinden, bir destek ekibi belirlenmelidir!
*) Aile anayasası hazırlamak için görevlendirilen “Danışman”ın; aile üyelerine ve tüm şirket ortaklarına eşit mesafede durabilmesi, objektif olabilmesi, aile anayasası hazırlamakta deneyimli olması yanında, akademik bilgi ve becerilerinin de bulunması gerekir!
*) Aile Anayasası Uzmanı; ailenin misyonu, vizyonu, değerleri ve hedeflerini belirlemek için toplantılar düzenlemelidir. Ayrıca ailenin geçmişini, şirketin tarihçesini, bugününü ve geleceğini çok iyi analiz etmelidir!..
Aile anayasası ile ilgili, aile ile işletme arasındaki ilişkiler, aşağıdaki başlıkları kapsayabilir;
*) Aile üyelerinin işe giriş ve çıkış koşulları…
*) Aile üyelerinin eğitimi ve kariyer gelişimi…
*) Aile üyelerinin performans ölçütleri ve değerlendirilmesi…
*) Aile üyelerinin ücretlendirilmesi ve ödüllendirilmesi…
*) Aile üyelerinin hisse devri ve satışı…
*) Aile üyelerinin emeklilik planları…
*) Aile üyelerinin sosyal sorumluluk projelerine katılımı…
*) Aile üyelerinin birbiriyle ve çalışanlarla iletişimi…
*) Aile üyelerinin çatışma ve problem çözme mekanizmaları!..
Aile anayasası hazırlama ekibi, belirlenen politikaları yazılı bir metin haline getirmelidir. Bu metin hukuki temellere dayandırılmalı ve tüm aile üyeleri tarafından imzalanmalıdır!
Aile anayasası hazırlama ekibi, aile anayasasının uygulanmasını takip etmeli ve gerektiğinde güncellemeler yapmalıdır! Ayrıca, aile anayasasının; tüm aile üyelerine ve çalışanlara duyurulması ve de stratejik bireysel eğitimler verilmesi de sağlanmalıdır!..
10 Yılı aşkın bir süredir her ay yazdığım ve düzenli olarak; KRC Yönetim + İndeks İletişim + Yeni Türk Haber + Market İn Türkiye Linkedin + Marmara Yelken Kulübü + TAİDER + Pharma Türkiye + KALDER + Winally + MuhasebeDR / Web Sitelerinde… Yayınlanan e-makalelerimden, Aile Şirketleri ve Aile Anayasası ile ilgili olanlardan bazılarının, “Yapay Zekâ” tarafından kaynak olarak gösterilmesi de, hoşuma gitmedi dersem, yalan olur!
Dünya’da yaklaşık 1.250, ülkemizde de yaklaşık 250 yıllık bir geçmişe sahip olan Aile Şirketleri ile ilgili daha önce yazdığım ve “TAİDER Aile İşletmeleri Derneği” web sitesinde de yayınlanan
“Aile Şirketleri ve Aile Anayasası” ve “Aile Şirketleri ve 100 Yıllık Marka Stratejileri” başlıklı 44 ve 105 numaralı ‘yapay zekâsız’ makalelerimin linklerinin de, ilginizi çekeceğini umuyorum!..
https://www.taider.org.tr/images/belgeler/aile_sirketleri_ve_aile_anayasasi_emakale_ard_44.pdf +
https://www.taider.org.tr/images/belgeler/aile-sirketleri-ve-100-yillik-marka-stratejileri-e-makale-ard-105.pdf
Daha mutlu bir gelecek için, Microsoft Bing deki tüm bilgi kaynaklarına (Erdem-erdem.av.tr + Kasaroglu.av.tr + Tokkder.org – Tokkder Dergi + Taider.org.tr) teşekkürlerimle…
Sevgi ve saygılarımla
