Araştırmacılar, tip 1 diyabetten zarar gören pankreatik beta hücrelerini yenileme arayışında büyük bir adım attılar. Genellikle nadir görülen kanser hastalarına verilen FDA onaylı ilaçları kullanarak, pankreas hücrelerini glikoza tepki olarak insülin üretip salgılayacak şekilde yeniden programladılar.
Bu keşif, bir gün şeker hastalarının günde birden fazla insülin enjeksiyonuna ihtiyaç duymayacağı anlamına gelebilir.
Yıllardır araştırmalar, tip 1 diyabet hastalarında beta hücre büyümesini uyaran ve insülin üretimini yeniden sağlama işlevini yerine getiren yeni tedavilerin belirlenmesine odaklandı.
Şimdi, heyecan verici bir buluşla, Avustralya’nın Melbourne kentindeki Baker Kalp ve Diyabet Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, hasarlı pankreas hücrelerini yenileyerek insülin üretebilmelerini ve kan şekeri düzeylerine işlevsel olarak yanıt verebilmelerini sağlayarak bizi bunu gerçeğe dönüştürmeye bir adım daha yaklaştırdılar.
Çalışma, Baker Enstitüsü bilim insanları, kök hücrelerin soyundan gelen duktal progenitör hücreleri, insülin üretebilen beta benzeri hücrelere uyarmak için doğal olarak türetilmiş bir ilaçla birlikte bir EZH2 inhibitörü kullandıkları önceki kavram kanıtı araştırmasına dayanıyor. Duktal hücreler, pankreas enzimlerini sağlayan tüplerin (kanalların) kaplamasını oluşturan ekzokrin hücrelerdir.
Zeste homolog 2’nin geliştiricisi (EZH2), gen ekspresyonunu düzenleyen policomb baskılayıcı kompleks 2 (PRC2) protein grubunun bir parçasını oluşturan bir enzimdir. EZH2 ayrıca kök hücre yenilenmesi, bakımı ve belirli hücre soylarına farklılaşmasında da kritik öneme sahiptir. EZH2’nin mutasyonu ve aşırı ekspresyonu, hücre döngüsü kontrolünden sorumlu genlerin baskılanmasına yol açarak kontrolsüz büyümeye ve kansere yol açar. EZH2 inhibitörlerinin bazı kanserlerin tedavisinde kullanılmasının nedeni budur.
Mevcut çalışmada araştırmacılar, normalde nadir görülen kanser türlerini tedavi etmek için kullanılan FDA onaylı iki EZH2 inhibitörünün, GSK126 ve tazemetostat’ın (Tazverik) pankreatik progenitör hücreleri yeniden aktive etme yeteneğini incelediler.
Yedi, 56 ve 61 yaşlarındaki üç donörden pankreas hücreleri aldılar. Yedi ve 61 yaşındaki kişilerde T1D vardı; 56 yaşındaki donör şeker hastası değildi. Yedi yaşındaki donör yalnızca bir aydır diyabet hastasıyken, 61 yaşındaki hasta 33 yıldır bu hastalığa sahipti.
EZH2’nin farmakolojik olarak GSK ve tazemetostat ile inhibe edilmesi, genç ve yetişkin diyabetik donörlerden alınan pankreas hücrelerinin beta benzeri bir hücre kimliğine doğru kaymasına neden oldu. Pankreas beta hücrelerinin tahrip olmasına rağmen araştırmacılar, pankreas duktal hücrelerinin GSK126 ve tazemetostat ile uyarılmasının insülin (INS) gen ekspresyonunu etkileyebileceğini ve beta hücresini tanımlayan bakım işaretleyicilerinin ekspresyonu ile korele olduğunu buldu. İlaçlarla 48 saat uyarıldıktan sonra yeniden programlanan hücreler, fizyolojik glikoz tehdidine yanıt olarak insülin üretti ve salgıladı.
Yeni terapötik yaklaşım, hastanın pankreas hücrelerini yenileyerek glikoza duyarlı insülin üretimini kolaylaştırarak T1D için hastalığı değiştiren ilk tedavi olma potansiyeline sahiptir. Bu, dünyadaki milyonlarca insüline bağımlı şeker hastası için umut verici bir çözümü temsil ediyor; insülin üretimini yeniden sağlamayı ve onları günlük birden fazla insülin enjeksiyonundan kurtarmayı amaçlıyor.
Araştırmacılar bir sonraki adımın, tedaviyi klinik öncesi bir modelde araştırmak olduğunu kaydettiler.
