Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.Dr.Alper Gökbulut, Volkers Schulz ve arkadaşlarının “Rational Phytotherapy: A Reference Guide for Physicians and Pharmacists” kitabının çevirisi olan “Akılcı Fitoterapi“ kitabı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Bitkiler uzun yıllardan beri hastalıklardan korunma ve tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Bitkilerin doğal olarak görülmesi ve zararsız addedilmesi, kolay ulaşılabilir olması, nispeten ucuz olması vb. parametreler yanlış kullanımlarına neden olabilmekte, fayda görememe ya da zarar görme söz konusu olabilmektedir.
“Akılcı fitoterapi” özünde, tıbbi bitkileri tedavide doğru kullanıp, güvenilir, etkin ve kaliteli bir şekilde sunabilmektir. Bitkilerin doğru teşhisinden başlayarak, güvenilirlik, etkinlik ve kalitenin garantisi olabilecek birçok parametrenin kontrol altına alınması, başka bir ifadeyle standardizasyonunun sağlanması gerekmektedir. Bu noktada farmakopeler, bitkisel monograflar ve bilimsel literatür en iyi kaynak olacaktır. İyi tarım uygulamaları ile elde edilen ham madde kullanılarak ve iyi imalat uygulamaları prensiplerinde üretilmiş bitkisel ürünler, sağlığımızı korumada ve tedavide tercih edilmesi gereken doğal ürünler olmalıdır.
Son yüzyılda, teknolojinin süratli gelişimi neticesinde, özellikle spektroskopik ve kromatografik teknikler kullanılarak tıbbi bitkiler üzerinde yapılan çalışmalar artmış ve olası biyolojik etkilerden sorumlu bileşik/bileşikler tanımlanmıştır. Bu noktada etkili bileşik/bileşiklerin konsantrasyonları da standardize edilmelidir. Unutulmamalıdır ki, bitkiler aynı bitki dahi olsa, yetiştiği bölgeye, iklime, yüksekliğe, toprak kalitesine vb. bağlı olarak farklı sekonder metabolitler(alkaloitler, flavonoitler, terpenler, saponozitler, fenolik asitler, lignanlar, kumarinler, iridoitler vb.) üretebilmektedir. Doğal ürünlerin biyoyararlanımları da dikkate alınması gereken bir başka önemli husustur. Birçok sekonder metabolitin başta fenolik bileşikler olmak üzere biyoyararlanımları %20 nin altındadır. Bu durumun da akılcı fitoterapide göz ardı edilmemesi gerekir.
Akılcı Fitoterapi kitabı; tıbbi bitkiler, bitkisel ilaçlar ve fitoterapiyi, merkezi sinir sistemi, sindirim sistemi, üriner sistem, kardiyovasküler sistem, solunum sistemi vb. konular özelinde irdelemekte, hastalıklara karşı daha dirençli olmanın yollarına ışık tutmaktadır. Bu kitapta özellikle farmakolojik ve klinik olarak etkili olduğu bilinen, bazı önemli tıbbi bitkilerin dozajları, uygulama yolları ve etkileri üzerinde durulmaktadır. Akılcı Fitoterapi aynı zamanda cilt problemleri, travma, romatizmal hastalıklar, jinekolojik sorunlar ve ağrı tedavisinde fitoterapinin önemine yer veren pratik uygulamaya yönelik kapsamlı bir kaynaktır. Keyifli okumalar…
