Yazımızda Almanya sağlık sistemine giriş yapmadan önce gözünüzde canlanması adına 16 eyaletten oluşan Almanya’nın haritası ve nüfus büyüklükleri verilmiştir. Ardından Almanya sağlık sisteminin temel özellikleri ve yapısı ele alınmıştır.
Şekil 1: Eyaletlere Göre Almanya Haritası
Kaynak: https://www.worldatlas.com/maps/germany
Tablo 1’de ise Almanya’nın eyaletlere göre 2021 yılı nüfus büyüklüğü verilmiştir. Tablo 1’e göre Almanya’nın 2021 yılı nüfus büyüklüğü 83.237.124 olup, nüfus büyüklüğünün en yüksek olduğu eyalet Nordrhein-Westfalen’dir.
Tablo 1: Eyaletlere Göre 2022 Yılı Nüfus Büyüklükleri, Almanya
Kaynak: https://www.destatis.de/
Almanya sağlık sistemi, dünyanın en eski ve en gelişmiş sağlık sistemlerinden biridir. Almanya’da sağlık hizmetleri, kamu ve özel sektör tarafından finanse edilen ve sunulan bir sosyal sigorta sistemi ile sağlanmaktadır. Almanya sağlık sistemi, üç ana bileşenden oluşur: kamu sağlık sigortası, özel sağlık sigortası ve sosyal yardım. Bu sistem, herkesin sağlık sigortası yaptırmasını ve sağlık hizmetlerine erişimini garanti altına almaktadır.
Almanya sağlık sisteminin temel özellikleri şöyledir:
- Sağlık hizmetleri geniş kapsamlıdır. Almanya sağlık sistemi, önleyici, tanısal, tedavi edici ve rehabilitasyon hizmetlerini kapsamaktadır.
- Sağlık sigortası zorunludur. Almanya’da yaşayan veya çalışan herkes, ya kamu sağlık sigortasına (gesetzliche Krankenversicherung, GKV) ya da özel sağlık sigortasına (private Krankenversicherung, PKV) kayıtlı olmalıdır. GKV, gelire bağlı olarak prim ödeyen ve aile üyelerini de kapsayan yaklaşık %90’lık bir nüfusu kapsamaktadır. GKV, işveren ve çalışanların katkılarıyla finanse edilen ve sağlık hizmeti sunucularıyla sözleşme yapan 105 adet bağımsız sigorta kuruluşundan oluşur. GKV üyeleri, genellikle aile hekimleri olan birinci basamak hekimlerine kayıt olmak zorundadır. GKV kapsamındaki hizmetlerin çoğu ücretsizdir, ancak bazı ilaçlar, diş tedavileri ve yardımcı cihazlar için katılım payı ödenmesi gerekebilir. PKV ise daha yüksek gelirli veya özel sektörde çalışan kişileri kapsamaktadır. PKV primleri ise yaşa, cinsiyete ve sağlık durumuna göre belirlenmektedir.
- Almanya sağlık sistemi, yüksek standartlarda eğitimli ve nitelikli sağlık personeli, modern tıbbi teknoloji ve donanım, geniş bir hastane ağı ve kalite kontrol mekanizmaları ile donatılmıştır. Almanya sağlık sistemi, dünyada en yüksek yaşam beklentisi ve en düşük bebek ölüm oranlarına sahip ülkelerden biridir.
- Sağlık hizmetleri adildir. Almanya sağlık sistemi, sosyal dayanışma ilkesine dayanmaktadır. Bu ilke, herkesin sağlık sigortasına katılmasını ve herkesin aynı kalitede sağlık hizmetlerine erişmesini sağlamaktadır. Ayrıca, gelir durumuna göre prim ödeme oranları belirlenmekte ve düşük gelirli kişilere devlet tarafından mali destek verilmektedir.
Sağlık sigortası zorunludur ve nüfusun yaklaşık %90’ı kamu sağlık sigortası (GKV) kapsamındadır. Kamu sağlık sigortası, Almanya’da çalışan veya işsiz olan herkesin katıldığı zorunlu bir sistemdir. Kamu sağlık sigortası, hastalık, kaza, hamilelik, doğum, engellilik ve yaşlılık gibi durumlarda sağlık hizmetlerinin bir kısmını veya tamamını karşılar. Kamu sağlık sigortası, çalışanların maaşlarının yaklaşık %15’ini oluşturan primlerle finanse edilir. Bu primlerin yarısı işveren tarafından, yarısı ise çalışan tarafından ödenir. Kamu sağlık sigortasına katılanlar, istedikleri doktoru veya hastaneyi seçebilirler.
Özel sağlık sigortası, kamu sağlık sigortasına katılmayan veya katılmak istemeyen kişilerin tercih edebileceği bir seçenektir. Özel sağlık sigortası, genellikle kamu sağlık sigortasından daha fazla sağlık hizmeti sunar ve daha kısa bekleme süreleri sağlar. Özel sağlık sigortası, kişinin yaşına, cinsiyetine, sağlık durumuna ve seçtiği pakete göre değişen primlerle finanse edilir. Özel sağlık sigortasına katılanlar da istedikleri doktoru veya hastaneyi seçebilirler. Nüfusun yaklaşık %10’u ise özel sağlık sigortası (PKV) kapsamındadır. PKV, bireysel primlerle finanse edilen ve sağlık hizmeti sunucularıyla sözleşme yapmayan 43 adet bağımsız sigorta kuruluşundan oluşur. PKV üyeleri, istedikleri sağlık hizmeti sunucusuna başvurabilirler, ancak hizmetlerin bir kısmını önceden ödemek ve daha sonra sigorta kuruluşundan geri ödeme talep etmek zorunda kalabilirler. PKV kapsamındaki hizmetler genellikle GKV’den daha geniş ve kalitelidir, ancak primler yaş, cinsiyet ve sağlık durumuna göre değişir ve zamanla artabilir.
Sosyal yardım, Almanya’da yaşayan ve geliri yetersiz olan kişilere devlet tarafından verilen bir destektir. Sosyal yardımlarla kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için kişiye aylık bir miktar para verilir. Sosyal yardım alan kişiler de kamu sağlık sigortasına dahil olurlar ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.
Almanya sağlık sisteminin işleyişinden sorumlu kurumlar nelerdir ve hizmet sunucularına nasıl ödeme yapılır?
Almanya sağlık sistemi, federal bir yapıya sahip olup, merkezi hükümet, eyaletler ve yerel yönetimler arasında yetki ve sorumlulukların paylaşıldığı karma bir sistemdir. Almanya sağlık sisteminin temel özellikleri şunlardır:
- Sağlık hizmeti sunucuları, kamu veya özel sektöre ait olabilir. Hastaneler, eyaletler tarafından planlanır ve finanse edilir. Hastane hizmetleri, hasta başına sabit bir ücret olan teşhis ilişkili gruplar (diagnosis-related groups (DRG)) sistemiyle ödenir. Birinci basamak hekimleri, hastaların ilk başvurdukları sağlık profesyonelleridir ve hastaları gerektiğinde ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirirler. Birinci basamak hekimleri, kapitasyon veya hizmet başı ödeme sistemiyle ödenir. İkinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları ise uzman hekimler, poliklinikler ve rehabilitasyon merkezleri aracılığıyla hizmet sunarlar. İkinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına da hizmet başına ödeme sistemiyle ödeme yapılır.
- Almanya’da sağlık politikası yapıcıları, federal ve eyalet düzeyinde faaliyet gösterirler. Federal düzeyde, Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gibi bakanlıklar ve parlamento tarafından çıkarılan yasalar sağlık politikasını belirler. Eyalet düzeyinde ise eyalet hükümetleri ve yerel yönetimler sağlık politikasına katkıda bulunur. Ayrıca devlete ait olmayan birlikler, meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşları da sağlık politikasının geliştirilmesinde rol oynarlar. Sağlık sisteminin kalitesi ve performansı, çeşitli kurumlar tarafından izlenir ve değerlendirilir. Bunlar arasında Federal Sağlık Bakanlığı (BMG), Federal Sağlık Sigortası Enstitüsü (G-BA), Federal Sağlık Sigortası Tıbbi Hizmeti (MDK), Federal Sağlık Sigortası Enstitüsü (BfArM), Robert Koch Enstitüsü (RKI) ve Alman Hastane Federasyonu (DKG) sayılabilir. Bu kurumlar, sağlık politikalarının belirlenmesi, sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi, sağlık sigortası kapsamının belirlenmesi, sağlık hizmetlerinin kalitesinin izlenmesi ve iyileştirilmesi, ilaçların güvenliği ve etkinliğinin değerlendirilmesinden sorumludur.
Almanya sağlık sisteminde eyaletlere göre yapılan yenilikler nelerdir?
Almanya, sağlık sisteminde federal bir yapıya sahip bir ülkedir. Bu da sağlık politikalarının büyük ölçüde eyaletlerin yetkisinde olduğu anlamına gelir. Eyaletler arasında sağlık politikalarında farklılıklar görülebilir. Örneğin, bazı eyaletler hastanelere daha fazla mali destek verirken, bazıları daha az verir. Almanya’da son yıllarda sağlık sisteminde eyaletlere göre çeşitli yenilikler yapılmıştır. Bunlardan bazıları şöyledir:
- Berlin eyaleti, 2020 yılında hastanelere 1 milyar euro tutarında bir yatırım paketi açıklamıştır. Bu paketle hastanelerin modernizasyonu, acil servis kapasitesinin artırılması ve dijitalleşme hedefleniyor.
- Bavyera eyaleti, 2021 yılında hastanelere 1,5 milyar euro tutarında bir yatırım paketi açıklamıştır. Bu paketle hastanelerin kalitesinin artırılması, personel sayısının artırılması ve pandemilere hazırlık yapılması hedeflenmektedir.
- Kuzey Ren-Vestfalya eyaleti, 2021 yılında hemşirelik mesleğini cazip hale getirmek için bir dizi önlem almıştır. Bu önlemler arasında hemşirelere 1500 euro tutarında bir prim verilmesi, hemşirelik eğitiminin ücretsiz hale getirilmesi ve hemşirelik okullarının sayısının artırılması yer almaktadır.
- Baden-Württemberg eyaleti, 2021 yılında tele-tıp’ın kullanımını teşvik etmek için bir dizi önlem almıştır. Bu önlemler arasında tele-tıp’ın tanımının genişletilmesi, tele-tıp’ın kapsamına giren hizmetlerin artırılması ve tele-tıp’ın finansmanının iyileştirilmesi yer almaktadır.
Alman sağlık sistemi, doktor, hemşire ve sağlık çalışanı açığıyla karşı karşıyadır. Bu açığı kapatmak için yabancı iş gücüne ihtiyaç duyulmaktadır. Almanya’da çalışan doktorların yüzde 14’ü, hemşire ve bakıcıların ise yüzde 13,5’i yabancı ülke vatandaşıdır.
Faydalı olması ve farkındalık oluşturması dileğiyle.
Bilimle ve teknolojiyle kalınız.
Tevfik Bulut
https://tevfikbulut.net/
Kaynaklar
- Maps Of Germany. URL: https://www.worldatlas.com/maps/germany.
- Almanya İstatistik Ofisi. 2021 Yılı Eyaletlere Göre Nüfus Büyüklükleri URL: https://www.destatis.de/EN/Themes/Society-Environment/Population/Current-Population/Tables/population-by-laender.html
