Şirketin gelecekteki hamlesini globaldeki başarılı kariyeriyle dikkat çeken Güldem Berkman yapacak.
Şule LALELİ
Selanik’te doğan Mustafa Nevzat’ın eczacılık hikayesi, 700 milyon dolara Amgen’e satılmasıyla farklı bir alana evrilmişti. Şirketin gelecekteki hamlesini globaldeki başarılı kariyeriyle dikkat çeken Güldem Berkman yapacak.
Mustafa Nevzat, Türkiye’nin en eski ilaç şirketlerinden biri. Selanikli Eczacı-kimyager Prof. Mustafa Nevzat Pisak’ın 1923’te temelini attığı şirket, ulusal ilaç sanayiinin oluşmasında önemli işlevi yıllarca üstlendi. Pisak, ilk enjekte ampulü piyasaya sürdü. Toz insilünden enjekte ampul yaptı. Şeker hastalarının halen kullandığı insülün iğnesinin Türkiye’deki mucidi oldu.
1923 yılında kurulan Mustafa Nevzat İlaç, 90 yıldır Türkiye’nin hastane ve ilaç sektöründe dikkat çeken şirketlerinden biri oldu. İhracatta başarılı çizgiye sahip Mustafa Nevzat, 2011’de bilançosuna yaklaşık 200 milyon dolar gelir yazdı ve geçen beş yılda Türk lirasına göre yapılan hesaplamalarda gelirini hep çift haneli ortalamalarla artırdı. Şirket aynı zamanda mamul ürüne yönelik olarak FDA onayı almış ilk Türk ilaç üreticisi olarak da biliniyordu.
Aradan geçen sürede Mustafa Nevzat İlaç’ın, Amerikalı şirket Amgen’e satışı büyük yankı uyandırdı. 700 milyon dolar yatırımla 2012’de Mustafa Nevzat İlaç’ı satın alan Amgen, son beş yılda sektörler arasında Türkiye’ye en fazla doğrudan yatırım yapan şirket oldu. Satın alma süreciyle ilgili olarak Amgen CEO’su ve şirketin operasyonlarından sorumlu Genel Müdürü Robert A. Bradway satın alma operasyonu sonrasında şu açıklamayı yapıyordu: “Amgen, yenilikçi ilaçlarını büyük piyasalardaki müşterilerine sunmaya odaklı bir şirket. Mustafa Nevzat’ın çalışanları ve yönetim ekibiyle birlikte, Türkiye’de ve komşu bölgelerde şirketimizi yüksek kalite ve yenilikçi ilaçlarla büyütmeyi planlıyoruz.”
ABD’nin özellikle biyoteknoloji alanında lider şirketlerinden biri olan Amgen, satışlarını son yıllarda artırarak, dünyada en büyük 10 ilaç şirketi arasına girdi. Merkezi Thousand Oaks, Kaliforniya olan Amgen, dünya çapında 100’den fazla ülkede 20 binin üzerinde çalışana sahip. Amgen Türkiye ise 1000’den fazla çalışanıyla üretim, pazarlama ve ilaç Ar-Ge’si faaliyetlerini yürütüyor.
Amgen -Mustafa Nevzat İlaç birleşmesi, piyasadaki varlığını biyoteknoloji alanıyla farklılaştırmaya çalışan şirket imajını güçlendirdi. Şirket 2017 yılı bitmeden ciddi bir üst düzey ataması gerçekleştirdi.
Fortune Türkiye’nin hazırladığı “Türkiye’nin En Güçlü 50 İş Kadını” sıralamasında Novartis Değişim Projesi İlaç Divizyonu Global Lideri olarak yer alan Güldem Berkman, bu yeni göreve getirilen isim oldu. Berkman, yeniliklere açık, kararlı, analitik düşünen, çözüm ve hedef odaklı yöneticilerden biri. 2008-2014 yılları arasında Novartis Türkiye Ülke Başkanı ve İlaç Sektörü Genel Müdürü olarak görev yapan Berkman, Şubat 2015 tarihinden itibaren Novartis’in Basel’deki ana merkezinde, Novartis Değişim Projesi İlaç Divizyonu Global Liderliği görevini yürütüyordu. 140 ülkede sürdürülen ve Novartis’in stratejik dönüşümünün basamaklarından biri kabul edilen bu önemli projeye dünya çapında liderlik etti. Berkman ayrıca aynı dönemde Novartis Asya, Ortadoğu ve Afrika (AMAC) Bölgesinde Yürütme Kurulu üyeliği görevini de sürdürdü.
Berkman yoğun temposunu sıfırlamadan yeni bir görevde. Temposu yine aynı… Öyle ki yaptığımız röportajın ardından yeni projeler ve yeni hedefler için yaklaşık iki ay sürecek bir yoğun bir iş seyahatine çıkacak.
Berkman ile Basel’deki hayatından Amgen ve Mustafa Nevzat İlaç’ın genel müdürlüğüne giden süreci konuştuk. Basel’i huzurlu ve sakin güzel bir şehir olarak anlatan Berkman, yaklaşık 200 bin kişilik nüfusuyla İsviçre’nin Zürih ve Cenevre şehirlerinden sonra en büyük üçüncü kenti olduğunu yaşamak için ise ideal kentlerden biri olduğuna dikkat çekiyor. Ancak tüm bunlara rağmen eşinin Türkiye’deki işi nedeniyle sürekli Basel-İstanbul arası mekik dokuduğunu ve farklı şehirlerde olmanın zorluklarının iş değişiminde etkili olduğunu söylüyor. İşte tam da bu sırada biyoteknoloji alanında dünyanın önde gelen ilaç şirketlerinden Amgen’den gelen teklifi, İstanbul merkezli olduğu için ve bu alana duyduğu ilgiden dolayı kabul ettiğini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Hiç beklemediğim bir anda teklif geldi. Amgen Türkiye operasyonu beni heyecanlandırdı. Biyoteknoloji alanı her zaman ilgimi çeken bir alan olmuştur. Bu yüzden fırsatı değerlendirmek istedim” diyor.
BİYOTEKNOLOJİ KAVRAMINI YERLEŞTİRMEK
Berkman göreve gelir gelmez ilk iş olarak biyoteknoloji konusunda bilgilendirme yapmaya ağırlık verdiğini söylüyor. Bunun için şimdiden bir dizi planı var.. Yenilikçi ilaçların keşfedilmesi, geliştirilmesi, üretimi ve hastalara sunulması konusunda Türkiye’de biyoteknolojinin en iyi şekilde anlatılması üzerine çalışmaya odaklı. Bunların dışında Amgen- Mustafa Nevzat’ın kazandığı “İlaç sektöründe Türkiye’nin ihracat lideri” konumunu, 2018 ve sonrasında da devam ettirmek istiyor. Berkman, “Yerli üretim söz konusu olduğunda iç pazara yönelik üretime ek olarak, ihraç edilebilecek ürünlerin Türkiye’de üretilmesini teşvik eden mekanizmalar geliştirilmesinin Türkiye’ye daha fazla katkı sağlayacağına inanıyoruz. Bu nedenle Amgen- Mustafa Nevzat İlaç olarak iç pazarın yanı sıra küresel pazara da odaklanarak faaliyetlerimizi sürdüreceğiz” diyor.
Yerel üretimi ve yerel ekonomiye katma değer sağlamayı önemsediklerini de söyleyen Berkman, Yenibosna üretim tesislerinde, biyobenzerler ve onkolitikler dahil birçok farklı terapötik alandaki bitmiş ürün ve Şekerpınar hammadde tesislerinde de onkolitikler dahil farklı hammadde üretimiyle iç ve dış pazarda tedarikçi konumunda olduklarını söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Dünyanın en büyük biyoteknoloji şirketlerinden ABD’li Amgen’in Türkiye’de yapmış olduğu üretim yatırımları ile hem biyo benzerler hem de diğer terapötik alanlar için iç pazara ve ihracata yönelik kapasitemizi artırdık ve artırmaya devam ediyoruz.”
1980’de AMGen (Applied Molecular Genetics-Uygulamalı Moleküler Genetik) adı ile kurulan Amgen rekombinan DNA ve moleküler biyolojideki gelişmelere dayalı inovatif ürünlerin geliştirilmesinde öncülük eden şirketlerden biri oldu. On yıldan uzun bir süre önce Amgen biyolojik kaynaklı insan terapötiklerinden ilk ikisini (Epoetin alfa ve Filgrastim) kullanıma sundu. Bu ürünler kronik böbrek hastalığı ve kanserle ilgili rahatsızlıklar yaşayan yüz binlerce hastayı yakından ilgilendiriyor.
Bugün Amgen, faaliyetleri destekleyici kanser tedavisi, anemi tedavisi, romatoid artrit ve psoriatik artrit ve ankilozan spondilit gibi diğer otoimmün hastalıkların tedavisinde dünya genelinde hastalara hizmet edecek şekilde genişlemiş olan bir Fortune 500 şirketi. Fortune 500 şirket sıralamasında da 2016’da 487.sırada ve 21.662 milyar dolar net satış gerçekleştirdi. 2017’de ise sıralaması 471’e yükseldi ve net satışları da 22. 991 milyar dolar oldu.
‘YURTDIŞINA İHRACATTA HEDEFİMİZ AMERİKA’
Berkman’ın gelecek planlarında dünyadaki başarısı tescillenmiş Amgen’i Türkiye’de birkaç önemli noktaya taşımak var. Bunların içine en önemlisi Amgen’i dünyadaki başarısı gibi (ilaç sektöründe ilk on şirket arasında) Türkiye’de de ilk ona yerleştirmek var. Bunun için de hem alt yapı tesisleri hem de Ar-Ge faaliyetlerine ağırlık verecek. Mustafa Nevzat İlaç’ın 1984 yılında kurulan Yenibosna tesisleri teknolojik açıdan pek çok ülke tesisiyle yarışacak konumda. Bunların dışında Berkman, yurtdışına ihracat yapan ülke konumunu sürdürmeyi ve bunu daha da geliştirmeyi hedefliyor. Öyle ki gelecek dönemde Ortadoğu ve Afrika’nın dışında Amerika’ya da ihracat yapmak en büyük hedefi. Bu bölgelerin dışında Rusya’yı da önemli pazarlardan biri olarak gördüklerine değiniyor.
Berkman’ın ajandasında teknoloji alt yapı çalışmaları, pazar hedefleri ve istihdam kaynağını artırmanın dışında farklı KSS projeleriyle Biyoteknoloji konusunu genç bilim adamları ve bilim kadınları yaratmak üzere. Bu konuda “Başarımız üstün bilimsel inovasyona, bütünlüğe ve işimizin tüm alanlarında bilimsel metodu uygulayarak sürekli ilerleme göstermeye bağlı” diyor.
İstihdam konusunda ise Berkman, Amgen’i Türkiye’de en çok çalışılmak istenen ve beğenilen şirketler arasında görmek istiyor. Bunun için de bir Amgen Mustafa Nevzat İlaç kültürü yaratmak istiyor. Berkman bu konuda, “En büyük hedefimiz, her iki şirket adına ortak bir kültür yaratmak. Bununla beraber ilaç sektöründeki biyoteknoloji yatırımlarımız, iş gücü, Ar-Ge ve inovatif çalışmalarımızla Türkiye pazarında önemli hedefleri gerçekleştireceğiz” diyor.
