Johns Hopkins Tıp Okulu’ndan bilim insanları, farelerde genetik araçlar kullanarak; kulakta ses algılayan ufak kıl hücrelerini hassas bir şekilde kontrol edebilen bir çift protein tanımladılar.
Oğuz Sezgin
12 Haziran’da eLife dergisinde yayınlanan araştırmada, kalıcı sağırlık yaşayan kişilerin, işitme kaybının gelecekte onarılabileceği belirtiliyor. “Bizim alanımızda çalışan bilim insanları işitme duyusunu ve iletimi sağlayan kulak kılı hücrelerinin oluşumunu tetikleyen moleküler sinyalleri uzun süredir araştırmaktaydı. Bu kıl hücreleri işitme kaybında en önemli rolü üstleniyor . Bu kıllar hakkında daha fazla bilgi edinmemiz zarar gören kıl hücreleri değiştirmede yeni yöntemler geliştirmemize yardımcı olacaktır,”diyor Johns Hopkins Tıp Okulu’ndan Nörolog Angelika Doetzlhofer.
Memelilerde işitme için ses dalgaların kulak kıvrımlarında toplanarak salyangoza iletilir. Salyangozun içinde iki tip ses toplayan kıl hücresi vardır. İç ve dış kıl hücreleri ses bilgisini beyne götürür.
İşte diğer memeli ve kuşların aksine insanlarda bu ufak kıl hücreleri hasar görürse, rejenere olamaz ve kalıcı sağırlık yaşanır.
Bilim insanları kıl hücrelerinin salyangozun en dış kısmında oluşmaya başladığını biliyordu. İşte burada öncül hücreler kıl hücrelerini yapmaya başlıyor. Aynı stadyumlardaki Meksika dalgası gibi öncül hücreler salyangozun en iç kısmına kadar kıl hücrelerine dönüşür. Dr. Doetzlhofer ve ekibi bu salyangozdaki oluşum için moleküler ipuçları aradılar.
Araştırmacılar iki protein keşfettiler, biri Activin A ve diğeri follistatin. Salyangozun spiral yolu boyunca Activin A görev yaparak öncül hücreleri, kıl hücrelerine çeviriyor. Follistatin ise Activin A’nın tersi görev görüyor. Salyagozun dışında Follistatin azken, iç kısımlarda daha çok var. Yani Activin A içe doğru giderken, Follistatin dışa doğru bir dalga yapıyor. İşte bu iki protein kıl hücrelerinin düzgün bir şekilde oluşmasını sağlıyor.
Proteinlerin tam olarak nasıl çalıştığını etkileri ayrı ayrı çalışıldı. İlk olarak, normal farelerde Activin A seviyeleri arttırıldı. Öncül hücreler çok erken kulak kıllarına dönüşerek salyangoz boyunca prematüre kaldı.
Follistatin yükseltilen farelerde ise kıl hücreleri geç oluştu ve düzensiz olarak salyangoza dağıldı. “Gelişim sürecinde Activin A ve Follistatin aksiyonu tam zamanında gerçekleşmelidir, yoksa salyangozdaki dağılım negatif etkilenebilir. Aynı bir bina inşa eder gibi, temel yanlış konulursa tüm bina etkilenebilir,” diyor Doetzlhofer. Follistatin fazla üretildiğinde öncül hücreler daha sık bölünerek kılların düzensiz olarak dağılmasına neden oluyor. Araştırmacılar bu temel bilgileri kullanarak sağırlığı tedavi etmek için yeni tedavi stratejileri geliştirebilir.
Kaynak: https://medicalxpress.com/news/2019-08-proteins-sound-detecting-cells-ear.html
https://www.gercekbilim.com/bilim-insanlari-sagirligi-tedavi-edebilecek-protein-ciftini-buldular/ .
