Dış görünümleri albenili şişeler içinde sunulan besin takviyesi, mineral ve vitamin desteği hapları etkileyici geniş bir reklam potansiyeli ile her zaman almalı mıyım, almazsam zararlı mı çıkarım muhasebesini yaptığımız ilaçlardandır. İnternette gezinirken veya eczanenin takviye reyonuna adım attığınızda sıra sıra birçok takviye ürünü görürsünüz. Çok sayıda tablet, kapsül, toz damla veya içecek şeklinde sunulan takviye ürünü ile karşılaşırsınız. Bu ilaçlar gerçekten işe yarıyorlar mı? Hepsini aynı kefeye koyarak tek bir cevap vermek mümkün değildir. Bazıları gereklidir ve son derece faydalıdır. Diğerleri doğru alındığında işe yarar; çoğu da alındığında faydadan çok zarar getirebilir.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Dahiliye bölümünden, Dr. Öğr. Üyesi Şeref Kamil Basmacıoğlu ‘bilinçsiz kullanılan vitamin takviyeleri’ hakkında dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
Sağlıklı beslenmek öncelik olmalı.
Bizlerin üzerine düşen öncelikle sağlıklı bir diyet yapmaktır. Vücudunuzun ihtiyaç duyduğu besinleri aldığından gerçekten emin olmak istiyorsanız, sağlıklı bir diyetle başlayın, meyveler, sebzeler ve kepekli tahıllar dahil olmak üzere bitki bazlı gıdaların yanı sıra orta miktarda yağsız protein ve süt ürünleri ağırlıklı bir diyet anlamına gelir. Mümkün olduğunda, işlenmiş yiyecekler yerine gerçek yiyecekler yiyin ve şekeri ve doymuş yağları minimumda tutulmalıdır. Bu emilimle ilgili bir probleminiz yoksa besin seçiciliğiniz yoksa ülkemizde mevsiminde yeterli meyve -sebze ile beslenmek, yeterli protein almakla mümkündür. Bu arada hedef yaş ve yaşımıza göre ihtiyacımız olan mikro besinlerin karşılanmasıdır. Yeterince, demir, kalsiyum, D vitamini, B12 vitamini içeren tek yönlü olmayan bir beslenme programı uygulamalıyız.
Bu vitamin takviyesi almamak anlamına gelmez. Sağlıklı bir diyetin genel sağlığınız için çok daha önemli ve etkili olduğu anlamına gelir. Sonuçta bunlar vitamin takviyeleri, vitamin ikameleri değil. Amaç sağlıklı bir diyetin yerini almak değil, onu desteklemektir. En popüler takviye seçeneklerinden biri multivitamindir ve birçok kişi onu beslenme için tek adres olarak görür. Sağlıklı bir diyet izlemiyorsanız ve planlamıyorsanız, muhtemelen bir multivitamin takviyesi ile başlamak istersiniz. Zaten dengeli bir diyet yerseniz, multivitamin almanın gerçek sağlık yararlarını görmezsiniz.
Standart multivitaminler, çeşitli vitamin ve minerallerin önerilen günlük alımının (RDI) yüzde 100’ünü içerir. Bununla birlikte, haplar fiziksel olarak bunu yapmaktan aciz olduğundan, birkaç multivitamin vücudunuzun tüm beslenme ihtiyaçlarını içerir. Çoğu kalsiyum, demir ve magnezyumu dışarıda bırakır. Elbette vücudunuz kalsiyum ve demiri aynı anda ememez, dolayısıyla bu bileşikleri bir arada içeren bir multivitaminden fayda görmezsiniz.
Ayrıca, kanser riskinizi azaltan antioksidanlar içerdiğini iddia edenler gibi şüpheli sağlık iddialarında bulunan takviyeler anlamına gelen deneysel multivitaminlerle de karşılaşabilirsiniz. Bu eklenen bileşenlerin bazılarının gerçek bir etkisi yokken bazıları fayda sağlayabilir ama bu faydaların hangileri ne kadar kullanıldığında görüldüğü kanıtlanmamıştır, bazıları ise gerçekten zarar veriyor. Örneğin, çoğu önerilen günlük alımın 18 katı olan ve potansiyel olarak zararlı olan 400 IU’dan fazla E vitamini içerir. Fayda vermek bir tarafa fazla alınan E vitaminin erkeklerde prostat kanserini artırdığı gösterilmiştir.
Bir multivitamin istiyorsanız, sadece standart olanı alın.
Önemli bir konu da macunlar, özel ballar, özel karışımlar gibi her zaman kaçınmanız gereken içinde ne kadar hangi maddeyi içerdiğini bilmediğimiz karışımlardır. Aldığınız bir ürün hangi öğeyi ne kadarını içerdiğini söylemiyorsa onu almayınız.Yaşlandıkça özellikle 65 yaş ve üzerindekilerin çok önemli bir kısmı düzenli olarak bir multivitamin veya başka bir vitamin veya mineral takviyesi alıyor. Bu önemli bir maliyet oluşturuyor. Beslenme uzmanlarının söylediğine göre bu paranın meyve, sebze, kepekli tahıllar ve az yağlı süt ürünleri gibi besin değeri yüksek gıdalara harcanması daha iyi olabilir.
Bireysel Vitamin Takviyelerinin Faydaları
Vitaminler ve mineraller vücudunuzu çok çeşitli şekillerde destekler ve bunların çoğu birlikte çalışır. Örneğin E vitamini DNA’yı onarmaya yardımcı olurken, B12 vitamini onu oluşturmaya yardımcı olur. A vitamini, kalsiyum ve D vitamini gibi kemik sağlığını destekler.
Vücudunuz bu besinlerin çoğunu yiyeceklerden alır. Bununla birlikte, B12 gibi bazılarının bulunması daha zordur. Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu bazı besinler yalnızca hayvansal ürünlerden geldiğinden, özellikle veganlar ve vejeteryanlar için geçerlidir. İyi bir sağlık sağlamak için, bu yaşam tarzlarını seçen kişilerin takviye alması gerekir.
Laboratuar çalışmaları vücudunuzdaki eksiklikleri ortaya çıkarmaya yardımcı olur, bu nedenle sağlık uzmanınızla takviyeler hakkında konuşmanız faydalı olabilir. Ayrıca, vücudunuz bazı mineralleri yalnızca belirli bir şekilde alırsanız emdiği için size en iyi uygulamalar konusunda rehberlik edebilir. Bazıları yağlarla birlikte emilmelidir, diğerleri (kalsiyum ve demir gibi) birbirine karşı koyar ve diğerleri hap veya kapsül formundayken vücudunuz tarafından emilemez.
Vitamin Takviyelerinin Riskleri Var mı?
Sağlıklı bir diyetin yerini hiçbir takviye alamaz. Sağlıklı bir diyetin ne olduğundan emin değilseniz, doktorunuzla konuşun. Sağlık koşullarınıza göre ihtiyacınız varsa desteklemek için yiyeceklerin bir listesini sağlayacaktır. Ülkemizde Vitamin D eksikliği önemli bir sağlık sorunudur. Yaygın olarak eksikliği gösterilmesine rağmen bilinçsizce alındığında zehirlenmeye neden olabilir.
Omega-3 yağ asitleri ve B12 vitamini gibi ihtiyacınız olan her şeyi diyetinizden alamıyorsanız, bir takviye almanız gerekebilir. Bu konuda yine, doktorunuzla konuşun.
