Grip rahatsızlıkları artmaya başlayınca bunun bir salgın ve bu salgınında rhinovirus kaynaklı olduğunu düşünen basın hemen etkene teşhis koydu “gergedan virüsü” ya da “gergedan gribi” !!!
Oysa rhino kelimesi antik Yunanca da “burun” anlamına 
gelmektedir.
Maalesef bu durum sağlık sitelerinde de tezahür etmiş durumda!
bilgi paylaşımı:
RHINOVIRUSLAR
Dr Richard Hunt
Professor
University of South Carolina School of Medicine
Çeviren.
Prof. Dr. Selçuk Kaya
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Rhinovirüsler (Rhinos – burun (Yunanca)) soğuk algınlığına neden olabilin virüs ailelerinden biri olmasına rağmen, diğer birçok virüs da solunum yollarını enfekte ve soğuk algınlığı gibi belirtilere neden olabilir. “Soğuk algınlığı”nın yaklaşık üçte birine rinovirüs enfeksiyonları neden olduğu tahmin edilmektedir. Rinovirüslerin 100’den fazla serotipinin bulunması bunlara karşı aşı geliştirmenin ne kadar zor olduğunu açıklamaktadır. Rinovirüsler yaklaşık 30nm olan bir çapa sahiptir ve çıplak bir nükleokapsidli, pozitif iplikli RNA virüsleridir (Şekil 1). Düşük pH’a duyarlı ve Onların belirtilerinden beklendiği gibi aerosoller tarafından yayılır ve üst solunum yollarını enfekte ederler. Onlar da el ve direkt temasın diğer biçimleri gibi enfekte tozlar tarafından yayılır. Rinovirüsler sıcaklığa duyarlı olmakla birlikte, enfekte tozlarda saatlerce kalabilen, oldukça stabillerdir. En iyi normal vücut sıcaklığının bir kaç derece altında çoğaldıklarından alt solunum yoluna yayılmazlar. Enfeksiyonunun yeri en sık yol burun olmasına rağmen, virüs de ağız ve gözlere de yerleşebilir. Virüsün asit labilitesi nedeniyle gastrointestinal tutulum genellikle yoktur. Virüs bu nedenle bağırsaklardan yayılmaz.
RHINOVIRUS HASTALIKLARI
- ABD’de her yıl yaklaşık 62 milyon soğuk algınlığı vakası vardır
- Bu olguların 52,2 milyonu 17 yaş altı Amerikalılar etkiler
- Soğuk algınlığı nedeniyle yıllık yaklaşık 22 milyon okul kaybı günü vardır
- Soğuk algınlığı ile ilişkili yıllık yaklaşık 45 milyon yatak günü vardır
- 5 yaşından küçük çocukların maruz kaldığı soğuk algınlığının yüzde yetmiş beşi tıbbi hizmet aldı.
Kaynak: Vital and Health Statistics Series 10, No. 200
Bir rinovirüs enfeksiyonu belirtileri iyi bilinmektedir: hapşırmaya eşlik eden genellikle burun tıkanıklığı veya boşaltma ve belki de boğaz ağrısı. Bu tipik “burun akıntısı” (burun akıntısı şikayetleriyle) genel keyifsizlik, öksürük, boğaz ağrısı vb eşlik edebilir. Karakteristik semptomlar rinovirüsün burun salgılarında son derece yüksek titrelerde (ml başına kadar 1000 gibi bulaşıcı virüs parçacıkları olabilir) bulunduğu enfeksiyondan sonra bir ila dört gün arasındaki sürede meydana gelir. Bir rinovirüs bulaşıcı viryon parçacığının hastalığı başlatma yeteneğine sahip olduğu görülmektedir. Virüs esas olarak burun mukozasının epitel hücrelerinde kendini kopyalar fakat hastalık bulaşmış hücreler dökülür olmasına rağmen mukozaya hasarı az olmaktadır. Bağ doku ödemi olabilir.
Yaşanan belirtiler çoğaltılan virüs parçacıklarının sayısına bağlıdır. Enfekte hücreler, histamin gibi burun salgılarında artışa neden olan çeşitli moleküller üretirler. Hastanın yaşadığı semptomların oluşmasında direkt hücresel yıkımdan ziyade bu tür moleküllerin üretimi etkilidir. Bu moleküller, vasküler geçirgenlikte değişikliklere neden olur.
Primer enfeksiyon kanda IgG ve burun salgılarında IgA ile sonuçlanır. Bu virüsler dolaşıma katılmadığından, mukozal IgA yanıtı çok önemlidir. Burun IgA seviyeleri hızla azalır ancak bu immunite ve hastalığın çözülmesine yol açar. Belirli bir serotip karşı bağışıklık 1-2 yıl sürebilir, ancak yukarıda belirtildiği gibi korunmanın elde edilmemiş olduğu birçok serotip bulunmaktadır. Diğer viral etkenlerin enfeksiyonlarında olduğu gibi, interferon üretimi antikor yanıtı öncesi, savunmanın birincil yoludur. İnterferon üretimi hastanın yaşadığı belirtilere yol açabilir (Virüs-Konak Etkileşimleri bakınız). Birçok enfekte kişi (yaklaşık% 50), rinovirüsün enfeksiyonunun belirtilerini göstermez, ancak, yine de enfeksiyonu geçirme yeteneğine sahiptir. Alt solunum yolu genellikle etkilenmez, ancak, özellikle çocuklarda bronkopnömoni, rinovirüs enfeksiyonlarında meydana gelebilmektedir.
Epidemioloji
Rinovirüs enfeksiyonları genellikle yılın soğuk aylarında, artan insan temas zamanlarda ortaya çıkar. Birçok farklı serotipleri eş zamanlı olarak dolaşımdadır. Sıklıkla çocuk enfekte olmakta ve daha sonra yaklaşık iki ya da üç günlük bir kuluçka süresinden sonra virüs yetişkinlerede geçmektedir. Genellikle temasların yarısı bu şekilde bulaşır. Antijenik varyasyon oluşur.
Parainfluenzaviruses, coronavirüsleri ve enterovirüsleri içeren diğer virüslerin çoğu enfeksiyonu rinovirüslardakine benzer semptomlara yol açarlar.
Reseptorler
Çoğu rinovirüsler epitelial ve diğer hücrelerin yüzeyleri üzerinde yer alan, proteinlerin immünoglobülin süper ailesinin bir üyesi olan ICAM-1’e bağlanır. Bu molekül, epitel hücrelerinin de bir dizi hücre-hücre yapışmasına aracılık eder. ICAM-1 ekspresyonu, daha fazla kullanılabilir reseptör moleküllerinden (pozitif geri besleme döngüsü) dolayı viral yayılmasına yol açabilen rinovirüs enfeksiyonu meydana gelmesi gibi, inflamatuar koşullar altında geliştirilir. ICAM-1 özgüllüğünden dolayı, sadece insanlar insan rinovirüsleri tarafından enfekte edilir.
Kültür
Tipik “soğuk algınlığı” belirtilerine yol açan virusu tespit etmek gerekirse, virus burun örneklerden kültür hücreleri üzerinde üretilebilir. Genel olarak, insanlara özgü fibroblastlar kullanılır ve laboratuar refraktil hücrelerinde tipik bir sitopatik etki arar (Şekil 2). Hücreler yaklaşık 33 derece yetiştirilir.
Tani
Virüslerin çoğu türleri “soğuk algınlığı” benzeri belirtiler verir ve daha da ileri tanımlanma yapılması genellikle gerekli değildir. Genellikle küçük belirtiler ve mevsimsel enfeksiyonlara dikkat yeterlidir. Mevcut spesifik antikor testleri bulunmaktadır, ancak bunlar genel olarak kullanılmamaktadır.
Tedavi
Semptomların tedavisi yapılabilmesine rağmen enfeksiyonunu tedavi etmeye ihtiyaç yoktur. Bu genellikle rehidrasyon ve engellenmemiş hava yollarını koruyarak oluşur. Doktorlar genellikle ateş belirtilerini rahatlatmakiçin aspirin reçete eder ama eğer vücut ısısı azalır ise, yukarıda belirtildiği gibi, virus özellikle sıcaklık duyarlı olduğundan, viral yayılmayı alevlendirebilir. İnterferon burun spreylerinin çok az etkisi vardır. Pleconaril rinovirüslere karşı oldukça aktiftir (Anti-Viral Kemoterapi bakınız). Virüs yayılmasını önlemenin en iyi yolu el yıkama ile enfeksiyon zincirini kırmaktır.
kaynak : https://www.microbiologybook.org/Turkish-virology/virolchapter10-2turk.htm
