Bir CEO ile çalışmış olan herhangi biri, bu kişilerin karizma, korkusuzluk ve baskı altında sakin kalmak gibi yaygın kişilik özelliklerinin olduğunu duyduğunda şaşırmayabilir.
OZAN ZALOĞLU
Ancak bunlar kulağa avantaj gibi gelse de, CEO’ların psikopat olmalarının daha muhtemel olduğu öne sürüldü. CEO’ların yüzde 21’i, psikopatik kişilik özellikleri sergiliyor.
Sinirbilimci, psikiyatr ve Corinthia Oteli’nde misafir sinirbilimci olan Dr. Tara Swart‘e göre, psikopati bir tayf özelliği gösteriyor ve hepimiz bu tayfta bir yere denk geliyoruz. Ancak bizi psikopatlardan ayıran şey, empati hissetme yeteneği.
Psikopatik tanıda, birçok kutunun işaretlenmesi gerekir. Bunlar insafsızlık, kendine hayranlık, ikna yeteneği, suçlu hissetme konusunda yetersizlik veya olayları başka birinin bakış açısından görememek gibi özellikleri kapsıyor.
Bu kişiler aynı zamanda “kaosa dayanıklılık” olarak adlandırılan şeye sahipler.
Swart, The Corinthia’da düzenlenen Liderliğin Karanlık Tarafı isimli bir etkinlikte şöyle söylüyor: “Psikopatlar, kargaşa olduğu zaman başarılı olurlar ve diğer insanların bu durumu çok stresli bulduğunu bilirler. Bu kişiler bir ortamda kasıtlı şekilde kaos çıkarırlar çünkü kaosla başa çıkmayı, diğer insanlara göre daha kolay bulurlar.”
Psikopatlar, nüfusun yaklaşık %1’ini oluşturuyor fakat bu rakam, teşhisin karmaşık olması yüzünden, büyük oranda bir tahmin niteliği taşıyor. Bilinen şey ise, bu kişilerin dolandırıcılardan dünya liderlerine kadar bir dizi insan içinde bulunuyor olması ve tutuklu insanların %90’ına kadarının psikopatlık işaretleri göstermeleridir.
Doğuştan gelene karşılık yetişme şekli
Bazı psikopatları başarılı yapan ve diğerlerini ise suç dolu bir yaşama yönelten şey, bir miktar etmene bağlı.
IQ ve eğitim bunun bir parçası fakat seri katillerin ortalama IQ’sunun 94.7 olduğunu belirtmekte fayda var; bu epey normal bir puan. Ancak, karanlık yola düşen insanların iyi bir eğitim almış olması pek muhtemel değil ve travmatik aile olayları yaşamış olabilirler.
Bir psikopatın beyni, aynı zamanda epey gelişmemiş bir durumdadır. Aslında Swart, tipik bir psikopat beynin siniryollarını içeren bir fotoğraf gösterdi ve bu beyin, epey olgunlaşmamış durumda olan genç bir beyin gibi çalışıyor. Limbik sistem (bağ, duygu ve hafıza ile ilişkili olan beyin bölgesi) özellikle hasarlı durumda ve olması gereken aşamada değil.
Sanki “durdurma düğmenizi” barındıran beyin bölgesi düzgün şekilde gelişmemiş. Psikopatlar, diğer insanlar hakkında düşünmeyi gerektiren durumlarda duraksamak yerine, aceleci ve düşüncesiz kararlar vermeye daha fazla yatkınlık gösteriyorlar.
Bu durumun, travmatik bir beyin yaralanmasının sonucu olabileceğini söyleyen bir kuram var. Pek çok seri katil, çocukken kafa yaralanmaları geçirmiş ve yaklaşık %72’si de madde bağımlısı.
Sosyolojik farklılıklar da insanları çeşitli şekillerde tetikleyebilir. Swart’a göre, kendisinin birlikte çalıştığı birçok psikopatik CEO, erken yaşta yatılı bir okula gönderilmiş ve orada geçirdikleri süre boyunca kurumsallaşmış aşağılama ve şiddet görmüş.
Tedavisi var mı?
“Psikopatik özellik tayfını, açıp kapatabildiğiniz düğmelere benzetiyorum” diyor Swart. “Avukatlar ve cerrahlarda gerçekleşme eğilimi olan şey; iyi bir avukat veya cerrah olmak için gerçekten hayati öneme sahip olan düğmeleri açmaları ve bu konuda o kadar faydalı olmayan düğmeleri kapatmış olmalarıdır.”
Swart, bir psikiyatrist olarak tutuklularla çalışmış ve tecavüzcü insanların yapmış oldukları şeyden pişmanlık duymayı nasıl öğrendiğini ilk elden görmüş.
“Eğer onlar bunu yapabiliyorsa, birkaç özellik barındıran herhangi bir CEO veya lider de bu konuda bir şey yapabilir” diyor. “Çoktan beyninizde olan alışkanlıkları bırakmak zordur; yeni ve istenen davranışları bunların üstüne yazmak daha iyidir ve ben de işimde bu yöntemi uygularım.”
Fakat, kişinin bir sorununun olduğunu anlaması gerekiyor, yoksa onları daha iyi hale getirmeye yönelik girişimlerin başarılı olma şansı çok daha düşük olur.
“Bunun farkında olmanız gerekiyor” diyor Swart. “Birisiyle bir güven ve bağ ilişkisi kurmak, her şeyi değiştirebilir. Bu yüzden, eğitici bir ilişkinin güven ilişkisi olması ve kişinin sizin empati sergilediğinizi görmesi, bunu kendisi için yapmayı öğrenmek istemesi gerekiyor.”
Eğer psikopatik özelliklerinizin olup olmadığını görmek isterseniz, buradan psikolog Profesör Kevin Dutton tarafından oluşturulan bir testi çözebilirsiniz.
