Sonbahar ayları mevsim değişikliğinin en çok hissedildiği dönemdir ve kış mevsiminin habercisidir. Hastalıkların sık görüldüğü bu aylarda, yetişkinler ve çocuklarda en sık görülen rahatsızlıkların başında ise ‘Paçavra Hastalığı’ olarak da bilinen grip geliyor. Çocuklar, ‘süper saçıcılar’ olarak gribin hızlı bir şekilde yayılmasına neden olabiliyor. Ne kadar sağlıklı olunursa olunsun, herkes gribe yakalanabiliyor, bu nedenle gripten korunmak önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Utkucan Uçkun, grip ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Grip, influenza adı verilen virüsler tarafından meydana gelen hastalık tablosuna denir. İnfluenza virüsünün; A, B ve C tipleri bulunmaktadır. Grip vakalarının çoğuna ise influenza A ve B neden olmaktadır. Her kış farklı bir tip influenza virüsü, hızla yayılarak birçok kişiyi etkileyen bir grip salgınına neden olmakta ve ‘mevsimsel grip’ olarak adlandırılan bu salgın genellikle kışın 6-8 haftalık bir dönemde meydana gelmektedir.
Damlacık yolu ve temas ile bulaşıyor
Grip, enfekte bir kişinin hapşırması veya öksürmesi sonucu etrafa saçılan damlacıkların solunmasıyla kişiden kişiye bulaşabildiği gibi canlı veya cansız yüzeylerde bulunan virüsle temas sonucu da bulaş gerçekleşebilmektedir.
Yetişkinlerde ve büyük çocuklarda yaygın grip belirtileri şunlardır:
- Yüksek ateş
- Terleme
- Kas ve eklem ağrıları
- Kuru öksürük
- Boğaz ağrısı
- Hapşırma
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı
Bebeklerde ve küçük çocuklarda yaygın grip belirtileri ise şunlardır:
- Ateş
- Terleme
- Öksürük
- Boğaz ağrısı
- Hapşırma
- Nefes almakta güçlük
- Bitkinlik
- Beslenme güçlüğü
Ayrıca, grip olan bazı küçük çocuklarda ateşli havale de gözlenebilmektedir.
Grip belirtileri 2 gün şiddetli seyrediyor
Tipik olarak bulgular ilk 1-2 gün oldukça şiddetli seyreder ve sonrasında birkaç gün içinde yavaşça şiddetini kaybederek 2 ila 7 gün içinde iyileşme ile sonuçlanır. Rahatsız edici nitelikteki öksürük, diğer belirtiler geçtikten sonra bir hafta kadar daha devam edebilir.
Grip için bulaş olasılığı genellikle ilk beş gün oldukça yüksektir. Bu sürenin mümkün olduğunca evde istirahat edilerek geçirilmesi enfeksiyonun başkalarına bulaşmasını önleyebilmek açısından önemlidir. Ayrıca bulaşı önlemek için eller sık sık sabun ve ılık suyla yıkanmalı, hapşırma ve öksürme sırasında bir mendille ağız ve burun kapatılmalı ve kullanılan mendil kapalı bir çöp poşetinde ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
Grip tedavisinde antibiyotik kullanılmaz
Parasetamol veya ibuprofen içeren ilaçlar ateşi ve aynı zamanda ağrıları hafifletmek için çocuk doktoru tarafından çocuğun kilosuna uygun bir şekilde düzenlenebilir. Vücutta oluşabilecek sıvı eksikliğini (dehidrasyon) önlemek için bol sıvı tüketimi teşvik edilmelidir. Burun açıcı damla veya spreyler, boğaz pastilleri üst solunum yolu belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak özellikle 6 yaşın altındaki çocuklarda reçetesiz satılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları önerilmemektedir. Bu tür ilaçların işe yaradığına dair bir kanıt olmadığı gibi alerjik reaksiyonlar, uyku üzerine etkiler ve halüsinasyon gibi yan etkilere neden olabilmektedirler. Grip tablosu bir viral enfeksiyon tablosu olduğu için rutin antibiyotik tedavisi söz konusu değildir. Ancak, bazı durumlarda virüsün çoğalmasını önleyen antiviral ilaçlar, tercihen grip belirtilerinin başlangıcını veya grip olan biriyle teması takip eden 48 saat içinde bu belirtilerin şiddetini ve süresini 1-2 gün kısaltabilmek ve komplikasyon gelişme riskini azaltabilmek amaçlı çocuk doktorunun kontrolünde başlanabilmektedir.
Çocuklar virüsleri daha kolay yayabiliyor
Çocuklar erişkinlere oranla daha çok nesne ve insanla temas ederler, ellerini daha az yıkarlar ve daha çok şeyi ağızlarına götürürler. Gribe yakalandıklarında, çoğu hayatında ilk kez bu virüsle karşılaştığı için bağışıklık sistemleri bu duruma alışık değildir. Bu da, ağız ve burunlarında virüs çoğalmasının daha uzun süre devam etmesine neden olur. Bu yüzden çocuklar “süper saçıcılar” olarak bilinir. Çocukların aşılanması, komplikasyonlarla karşılaşma olasılığı yüksek yetişkinlerin sayısının da azalması anlamına gelir.
Bebekler 6. aydan itibaren gribe karşı aşılanabiliyor
Grip sezonu her yıl değişmekle birlikte, genellikle Aralık ayının sonlarına doğru veya yeni yılın başlarında başlar ve 2-3 ay sürer. Grip aşısının etkisini göstermesi yaklaşık iki hafta sürer. Bu yüzden aşılamaya genellikle her yılın Ekim veya Kasım aylarında başlanmaktadır. Aşı kas içine enjeksiyon şeklinde uygulamaktadır. Çocuklar 6 aylıktan itibaren aşılanabilmektedir. İlk kez aşılanacak 6 ay – 9 yaş arası çocuklarda ilk uygulamaya özgü olarak aralıklı 2 doz uygulama önerilmektedir. Bu uygulama sonrası yıllık tek doz uygulamaya devam edilmektedir. 9 yaş üstü çocuklarda ise yıllık tek doz uygulama yeterli görülmektedir.
