Tuvalet eğitimi belki de çocuklara ilk öğretilen konuların başında geliyor. Tuvalet eğitiminin nasıl verilmesi gerektiği kadar zamanlaması da büyük önem taşıyor. “Benim çocuğum kolay öğreniyor” diyerek zamanından önce başlanan tuvalet eğitimi ileride alt ıslatma gibi daha önemli sorunlara yol açabiliyor.
Memorial Ataşehir Bahçelievler Hastaneleri Çocuk Üroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Selçuk Sılay, çocuklarda tuvalet eğitim konusunda dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Çocuğunuzun hareketlerini gözlemleyin
Her çocuğun tuvalet eğitimi zamanı değişebilmektedir. Genel anlamda tuvalet eğitimi için doğru zaman 2 – 3 yaş arası olarak belirtilse de her çocuk için eğitim zamanı değişebilmektedir. Çocuklar büyüdükçe ve öğrenmeye başladıkça hareketleriyle anne babalarına belirli sinyaller vermektedir. Çocuğun tuvaleti geldiğinde eliyle göstermesi, söylemeye çalışması veya oturması gibi sinyaller tuvalet eğitimi için doğru zamanın geldiğini anlamına gelmektedir. Kız çocuklarda idrar tutmayı sağlayan kasların gelişimi erkeklere göre daha çabuk geliştiği için tuvalet eğitimine daha erken başlanabilmektedir.
Tuvalet eğitimi için acele etmeyin
Bazı aileler “Benim çocuğum erken öğreniyor” diyerek tuvalet eğitimine erken başlamak isteyebilmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalar zamanından önce tuvalet eğitimine başlamanın ileri yaşlarda gece veya gündüz alt ıslatma sorunları gibi işeme sorunlarına yol açtığını ortaya koymaktadır. Çocuğun verdiği sinyallerin gözlemlenerek zamanın doğru belirlenmesi gerekmektedir.
2 saatte 1 lazımlığa oturtun
Çocuklara tuvalet eğitimi verilirken ailelerin dikkat etmesi gereken püf noktaları bulunmaktadır.
- Klozet veya alaturka tuvalet kullanmakta zorlanabileceği için lazımlık kullanılması faydalıdır. Tuvaleti gelsin veya gelmesin 2 saatte 1 lazımlığa oturtulmalıdır.
- Müzikli lazımlık, resimli kitap gibi materyallerle tuvaletini yaparken keyifli vakit geçirmesi sağlanmalı ve tuvaletini tamamlamadan kalkması engellemelidir.
- Çocuk tuvaletini yaparken kalabalık bir ortamda bulunmamalıdır. Tuvalet eğitimini anne veya babadan sadece birinin üstlenmesi daha sağlıklıdır.
- Teşvik edici cümleler kullanılabilir ancak abartılmamalıdır.
- Tuvalet eğitimine başlayan çocuk bu süreçte ara sıra idrar kaçırabilir. Bıçakla kesilir gibi tuvalet eğitiminin tamamlanmayacağı bilinerek çocuğa karşı sabırlı davranılmalıdır.
- İdrar kaçıran çocuklar hiçbir zaman cezalandırılmamalıdır
- Çocuklar gece yatmadan önce mutlaka tuvaleti yaptırılmalıdır.
- Çocuğun tuvalete oturma pozisyonuna dikkat edilmelidir. Çocukların tuvalette ayakları mutlaka yere değmelidir. Çocuklar özellikle klozete otururken ayaklarının yere değmemesi sonucu mesanelerini tam olarak boşaltamayabilir. Çocuklarda tuvalet eğitiminde sadece oturma pozisyonunun düzeltilmesi bile idrar kaçırma sorunlarını giderebilir.
Altını ıslatan çocuğunuzu suçlamayın
Çocukların belli bir yaşa gelmesine rağmen zaman zaman altını ıslatması aileleri endişelendirebilmektedir. Ancak halk arasında alt ıslatma, işeme veya idrar kaçırma olarak bilinen “Enürezis Nokturna”, 5 yaşından sonra çocukların 1 ay içerisinde 2 geceden fazla yataklarını ıslatması olarak tanımlanmaktadır. Alt ıslatma sorunu her 5 çocuktan 1’inde görülebilirken evlilik çağına gelmiş veya üniversitede okuyan kişiler de bile %1 oranında yaşanabilmektedir. 5 yaşına kadar yaşanan alt ıslatma sorunlarında ailelerin sabırlı davranarak çocuklarını suçlamaması, azarlamaması önemlidir.
Tedavide geç kalmayın
Tuvalet eğitimi verilmesine rağmen 5 yaşında sonra hala altını ıslatan çocukların tedavisi geciktirilmemelidir. Özellikle gündüz alt ıslatma sorunları; tembel mesane sendromu, hidman sendromu, aşırı aktif mesane, mesane kapasitesinin küçük olması, böbrek reflüsü gibi ciddi rahatsızlıkların habercisi olabilmektedir. Memorial Bahçelievler ve Ataşehir Hastaneleri bünyesinde hayata geçirilen Türkiye’nin en kapsamlı tanı ve tedavi programı olan “Alt Islatma Okulu” 5 yaş üzeri çocukların alt ıslatma ve işeme ile ilgili sorunları, alanında uzman doktorlar, modern teknolojiler ve multidisipliner yaklaşımların buluşması ile 6 hafta içinde son bulabilmektedir.
