Sağlıklı bireylerde bütün iç salgı bezlerinin çalışması vücudun gereksinimine göre bir uyum içinde gerçekleşir. ACTH-salgısı yapan hücrelerde tümör oluştuğunda kanda ACTH ve buna bağlı olarak kortizol miktarı kontrolsüz bir şekilde artar ve Cushing hastalığının belirtileri ortaya çıkar. Liv Hospital Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Nurperi Gazioğlu anlattı.
Cushing (kuşing) hastalığı nadir görülen hastalıklardan olduğu için toplumda iyi bilinmemektedir. Hipofiz bezinin ön bölümü bir iç salgı bezidir. Burada çok farklı hormonları salgılamak üzere özelleşmiş hücreler vardır. Adrenokortikotrop hormon (ACTH), böbrek üstü bezinin dış bölümünü uyaran bir hormon olup ACTH-salgılayan hipofiz hücrelerinde üretilir. Böbrek üstü bezi de ACTH uyardığı zaman Kortizol adı verilen hormonu salgılar. Sağlıklı bireylerde bütün iç salgı bezlerinin çalışması vücudun gereksinimine göre bir uyum içinde gerçekleşir. ACTH-salgısı yapan hücrelerde tümör oluştuğunda kanda ACTH ve buna bağlı olarak Kortizol miktarı kontrolsüz bir şekilde artar ve Cushing hastalığının belirtileri ortaya çıkar.
Cushing hastalığının belirtileri
- Kilo alma
- Kilo verememe
- Yüzün yuvarlaklaşması
- Yüzde kızarıklık
- Yüzde ve vücutta sivilcelenme
- Kıllanma artışı
- Ciltte incelme
- Kolay berelenme ve saçlarda incelme ve
- Dökülme
- Kilo özellikle gövdede birikir, kollar ve bacaklar incedir. Ensede ve köprücük kemiğinin üzerinde yağ birikimi dikkati çeker. Bu belirtilerin tümü her hastada görülmeyeceği gibi basit şişmanlıkta da benzer belirtilerin olabileceği bilinmelidir.
- Hastaların dış görünüşündeki değişikliklerin yanı sıra tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, kemik erimesi ve katarakt gibi Cushing hastalığına bağlı olarak ortaya çıkabilecek metabolik komplikasyonlar görülebilir.
Hastalığın erken tanısı ile bütün bu metabolik komplikasyonların önüne geçilebilir. Tedavi edilmeyen Cushing hastalığında beyin ve kalp damarlarında tıkanma en önemli risktir.
Endokrinoloji uzmanına danışılmalıdır
Belirtiler Cushing hastalığını düşündürdüğünde endokrinoloji uzmanına danışılmalıdır. Hastalığın tanısının konması için ayrıntılı kan ve idrar testlerinin yanı sıra hipofiz MR tetkiki, bazen de ek görüntüleme tetkiklerinden yararlanılır
Tanı sonrası tedavi süreci
Cushing hastalığının tanısı konduktan sonra tedavisi hipofiz tümörlerinin cerrahisinde tecrübeli beyin cerrahları tarafından hipofiz bezindeki tümörün (hipofiz adenomu veya yeni adıyla PitNET) çıkarılmasıdır. Bu tümörler iyi huylu kabul edilmektedir. Bazıları çevre yapılara uzanabilir ve tamamen çıkarılması güç olabilir. Günümüzde hipofiz cerrahisinde en çok tercih edilen ve en etkili yöntem endoskopik transsfenoidal cerrahidir. Transsfenoidal hipofiz mikrocerrahisi yüzyılı aşkın süredir güvenle ve yüksek tedavi başarısıyla uygulanmaktadır. 21. yüzyılda da endoskopik yöntem mikrocerrahinin yerini almıştır. Cushing hastalığının cerrahi tedavisi başarıyla gerçekleştirildikten sonra belirli aralıklarla hem endokrinoloji hem beyin cerrahisi açısından kontroller sürdürülmelidir.
“Remisyon” adı verilen iyilik hali kan testleri ve MR kontrolleri ile takip edilir. Eğer hastalık cerrahiye rağmen kontrol altına alınamazsa ek tedaviler gündeme gelir. Radyoterapi uygulamaları daha çok stereotaksik radyocerrahi şeklinde ve en son seçenek olarak uygulanmaktadır.
