Yeni yapılan bir çalışmada demans vakalarının neredeyse yarısının önlenebilir veya geciktirilebilir olduğu kaydedildi. Araştırmacılar, insanların hastalık geliştirme riskini ‘çok büyük ölçüde’ azaltmak için ele almaları gereken 14 faktörü sıraladı
Dünya çapında demansla yaşayan insan sayısının 2050 yılına kadar neredeyse üç katına çıkarak 153 milyona ulaşması tahmin ediliyor. Araştırmacılar bunun sağlık ve sosyal bakım sistemleri için hızla büyüyen bir tehdit oluşturduğu konusunda uyarıyor. Yapılan araştırmada ise demansla bağlantılı küresel sağlık ve sosyal maliyetlerin yılda 1 trilyon doları (780 milyar sterlin) aştığını gösteriyor.
Lancet tarafından yayınlanan sismik bir raporda, dünyanın önde gelen demans uzmanlarından 27’si, daha önce düşünülenden çok daha fazla vakanın önlenebileceği veya geciktirilebileceği sonucuna vardı.
Lancet demans komisyonu, çocuklukta başlayıp yaşam boyunca devam eden 14 değiştirilebilir risk faktörünü ele almanın, insanlar daha uzun yaşasa bile demans vakalarının yüzde 45’ini önleyebileceğini veya geciktirebileceğini öne sürdü. Araştırma bulguları ABD’deki Alzheimer Derneği uluslararası konferansında sunuldu.
Rapora vakalarının yüzde 9’uyla ilişkili olan iki risk faktörü eklendi. Vakaların yaklaşık yüzde 7’si, 40 yaşından itibaren orta yaşta yüksek düşük yoğunluklu lipoprotein veya “kötü” kolesterolle bağlantılıyken, yüzde 2’si ileri yaşlarda tedavi edilmeyen görme kaybına atfedilebilir.
Livingston’a göre, bu yeni risk faktörleri, Lancet komisyonu tarafından 2020’de belirlenen ve birlikte bunama vakalarının yaklaşık yüzde 36’sına atfedilebilen 12 faktöre ekleniyor.
Bunlar düşük eğitim seviyesi, işitme bozukluğu, yüksek tansiyon, sigara içme, obezite, depresyon, fiziksel hareketsizlik, diyabet, aşırı alkol tüketimi; travmatik beyin hasarı, hava kirliliği ve sosyal izolasyondur.
Uzmanlar “14 risk faktörünü ortadan kaldırarak demansın önlenebileceği umut veriyor”
Livingston, demans risklerini azaltmanın yalnızca sağlıklı yaşam yıllarını artırmakla kalmayıp aynı zamanda demans geliştiren kişilerin sağlıksız olarak geçirdikleri zamanı da azalttığını gösteren yeni kanıtlar olduğunu söyledi.
“Düzenli egzersiz, sigara içmeme, orta yaşta bilişsel aktivite -resmi eğitimin dışında dahil- ve aşırı alkolden kaçınmayı içeren sağlıklı yaşam tarzları, sadece demans riskini düşürmekle kalmaz, aynı zamanda demans başlangıcını da geri itebilir” dedi.
