Günümüzde yaşlı nüfusun artışına bağlı olarak yaşlanmayla ilişkili bilişsel fonksiyonun azalması ve buna bağlı Alzheimer ve Demans gibi hastalıkların artmasının önemli bir sağlık sorunu oluşturduğunun altını çizen VM Medical Park Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Nimet Kültekin, “Mind diyetinde bilişsel fonksiyonun korunması, Demans’ın önlenmesi veya ilerleyişinin yavaşlatılması hedeflenmiştir” dedi.
Mind diyetinin yaşa bağlı olan bilişsel hastalıklar için Rush Üniversitesi’nden Dr. Martha Clare Morris ve arkadaşları tarafından 2015 yılında oluşturulduğunu belirten VM Medical Park Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Nimet Kültekin, bilgilendirmede bulundu.
Mind diyetinin Akdeniz diyeti ve DASH diyetinin (Hipertansiyonu Durdurmak İçin Beslenme Yaklaşımı) bir karışımı olduğunu dile getiren Dyt. Nimet Kültekin, “Mind diyetinde bilişsel fonksiyonun korunması, Demans’ın önlenmesi veya ilerleyişinin yavaşlatılması hedeflenmiştir” ifadelerine yer verdi.
Mind diyetinin içeriği nedir?
Mind diyeti Akdeniz diyeti ve DASH diyetinin birleşimi olup doğal, bitki temelli, bir diyet olduğunu belirten Dyt. Nimet Kültekin, “Özellikle üzümsü meyveleri (böğürtlen, ahududu gibi) ve yeşil yapraklı sebzelerin tüketimini öneren, hayvansal kaynaklı ürünlerin ve doymuş yağ içeriği yüksek yiyeceklerin alımını sınırlandıran bir beslenme programıdır. Mind diyeti 15 diyet bileşeninden oluşturmaktadır. Bunların 10’u beyin için sağlıklı, 5’i ise sağlıksız besinlerden oluşturmaktadır” diye konuştu.
Tüketilmesi önerilen besinler
Dyt. Nimet Kültekin, Mind diyetinde tüketilmesi gereken besinleri şu şekilde sıraladı:
- Yeşil yapraklı sebzeler: Haftada en az altı porsiyon yeşil salata gibi yeşil yapraklı sebzeleri pişmiş ya da çiğ hâlde.
- Diğer sebzeler: Yeşil yapraklı sebzelerin yanı sıra günde en azından bir sebze daha tüketilmeli
- Sert kabuklu yemişler: Haftada en az 5 porsiyon çiğ kuruyemiş.
- Çilekgiller: Çilek, yaban mersini, ahududu ve böğürtlen gibi kırmızı-mor meyvelerden haftada en az 2 kez.
- Kurubaklagiller: Haftada en az 4 porsiyon kuru fasülye, barbunya gibi baklagiller.
- Tam tahıllar: Günde 3 veya daha fazla porsiyon en az işlenmiş tam tahıl.
- Balık: Haftada en az 1 kere balık.
- Kümes hayvanları: Haftada en az 2 kez tavuk veya hindi eti.
- Zeytinyağı: Yemeklerde temel pişirme kaynağı olarak tüketilmeli.
Akdeniz ve DASH diyetinde önerilen yüksek sebze-meyve tüketimi yerine Mind diyetinde özellikle yeşil yapraklı sebzelerin ve üzümsü meyvelerin tüketiminin artırılması üzerinde durulduğunu belirten Dyt. Nimet Kültekin şunları söyledi:
“Rush Memory and Aging Project çalışmasında, günde 1-2 porsiyon yeşil yapraklı sebze tüketenlerle hiç tüketmeyenlerin veya çok seyrek tüketenlerin karşılaştırılması sonucunda her gün 1-2 porsiyon yeşil yapraklı sebze tüketenlerin bilişsel yaşlanmasının daha yavaş olduğu ve bu farkın neredeyse 11 yıla eşdeğer olduğu gözlenmiştir.”
Mind diyetinde tüketilmemesi gereken besinler
Dyt. Nimet Kültekin, Mind diyetinde tüketilmemesi gereken besinleri şu şekilde sıraladı:
“Kırmızı etler, tereyağı ve margarin, peynir, hamur işleri ve tatlılar, kızarmış veya fast-food gibi besinlerin sınırlandırılması önerilmektedir. Tereyağının günde bir yemek kaşığından daha az, peynir, kızarmış ya da fast–food gıdalardan herhangi üçü haftada bir kereden az tüketilmesi önerilmektedir. Morris ve arkadaşlarının 2015 yılında yaptıkları çalışmaya göre yaşları 58-98 yıl aralığında olan 923 bireyin 4.5 yıl takibi sonucunda, Mind diyetine uyumu yüksek olan bireylerdin Alzheimer riskinin yüzde 53 oranında, diyetinde ılımlı değişiklikler yapan bireylerin ise yüzde 35 oranında azaldığı saptanmıştır.”
Antioksidan besin öğeleri yeterli şekilde alınmalı
Sağlıklı diyet modellerinin benimsenmesinin tek bir besin, besin grubu veya gıda takviyesinden daha etkili olduğu göz önünde bulundurulması gerektiğini sözlerine ekleyen Dyt. Nimet Kültekin, şunları söyledi:
“Bitkisel kaynaklı besinlerin, Mind diyetinde de üzerinde durulan yeşil yapraklı sebzeler ve üzümsü meyvelerin ağırlıklı olduğu, kırmızı et yerine balık tüketiminin artırıldığı, basit şeker ve rafine edilmiş besinlerin azaltıldığı diyet modellerinin bilişsel fonksiyonun korunmasında, Demans ve Alzheimer hastalığının gelişiminin önlenmesinde yardımcı olduğu bilinmektedir. Bilişsel fonksiyonun korunmasında diyet yaklaşımları; sağlıklı diyet modellerinin yaşam boyu sürdürülmesi, antioksidan besin öğelerinin yeterli alımı, besin öğesi yetersizliklerinin önlenmesi şeklinde özetlenebilir.”
