Depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğu (DPDR, DPD),[3][4] kişinin sürekli veya tekrarlayan depersonalizasyon veya derealizasyon (Kişiliksizleşme-derealizasyon )duygularına sahip olduğu bir ruhsal bozukluktur.
Depersonalizasyon bozukluğu, dışardan kendinizi gözlemlediğinizi veya etrafınızdakilerin gerçek olmadığını hissetmenizdir. Bunu ısrarla ve tekrar tekrar hissedebilirsiniz. Bazı hastalar her iki durumu birden deneyimlerler. Depersonalizasyon ve derealizasyon, çok rahatsız edici olabilir ve bir rüyada yaşıyormuş gibi hissettirebilir. Birçok insan bir noktada geçici bir depersonalizasyon veya derealizasyon deneyimi yasar. Ancak bu duygular oluşmaya devam ettiğinde bu, depersonalizasyon olarak kabul edilir. Bu bozukluk, travmatik deneyimler yasamış kişilerde daha yaygındır. Depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğunun büyük ölçüde çocukluk çağı istismarı travmalarıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir.[6] Olumsuz erken çocukluk deneyimleri, özellikle duygusal istismar ve ihmal, duyarsızlaşma semptomlarının gelişimi ile ilişkilendirilmiştir.[7] Tetikleyiciler, önemli stres, panik atak ve uyuşturucu kullanımını olabilir.
Depersonalizasyon ve derealizasyon bozukluğu şiddetli olabilir, işi ve diğer günlük aktiviteleri engelleyebilir. Ana tedavisi konuşma terapisidir ancak bazen ilaçlar da kullanılmaktadır.
Bu nadir görülen bir bozukluk değil. 2017 öncesi yapılan üç farklı araştırmaya göre her 100 kişiden biri bunu yaşıyor.
Uzmanlar bunun obsesif kompulsif bozukluk ve şizofreni kadar yaygın olduğunu ve onlarca yıldır tıbbi anlamda ruhsal hastalıklar arasında kabul edildiğini söylüyor.
Depersonalizasyon-Derealizasyon Bozukluğunun belirtileri nelerdir?
Kişilik bozukluğu-derealizasyon bozukluğu olan kişiler bazen semptomlarını kelimelere dökmeyi zor bulurlar. Diğerleri deneyimlerini tarif edecek kelimeleri olduğunu ancak insanların onları anlamadığını veya ciddiye almadığını düşünürler. Ancak kişilik bozukluğu-derealizasyon bozukluğunun ana semptomu kopuk hissetmektir. Şunları hissedebilirsiniz:
- Düşüncelerinizden, duygularınızdan ve bedeninizden kopukluk (duyarsızlaşma).
- Çevrenizden veya çevrenizden kopukluk (derealizasyon).
- Robot gibi ya da etrafınızdakilerin robot gibi olduğunu.
- Duygusal olarak uyuşmuş.
- Sanki kendinizi bedeninizin dışından gözlemliyorsunuz.
- Sanki bir rüya aleminde yaşıyorsun.
- Üzgün veya kaygılı.
Bu semptomlar, sizde çok kötü bir şey olup olmadığını merak etmeye başlayabileceğiniz için önemli bir sıkıntıya neden olabilir. Semptomlara odaklanabilir, semptomlarınızı veya geçmiş olaylarınızı tekrar tekrar düşünebilir (ruminasyon) veya bunları kontrol etmeye çalışabilirsiniz. Bu, kaygı ve endişe duygularınızı artırabilir ve bu da semptomlarınızı daha da kötüleştirebilir.
Depersonalizasyon-Derealizasyon Bozukluğuna ne sebep olur?
Sağlık hizmeti sağlayıcıları duyarsızlaşma-gerçek dışılık bozukluğuna neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyorlar, ancak bu durum genellikle yoğun stres veya travmayla bağlantılıdır , örneğin:
- Fiziksel şiddet.
- Aile içi şiddet (tanık olmak veya yaşamak).
- Kazalar veya doğal afetler.
- Hayati tehlike.
- Sevilen birinin ani ölümü.
- Ağır ruhsal hastalığı olan bir ebeveyn.
Risk faktörleri nelerdir?
Bazı kişilerde dissosiyatif bozukluk geliştirme riski şu sebeplerden dolayı daha yüksek olabilir:
- Duyguların farkındalığının azalması.
- Kişilik veya diğer ruhsal sağlık bozuklukları.
- Nöbet bozukluğu gibi fiziksel durumlar .
Tanı ve Testler
Kişilik bozukluğu-depersonalizasyon bozukluğu nasıl teşhis edilir?
Ruh sağlığı uzmanınız semptomlarınız hakkında bir dizi soru soracaktır. Aşağıdakiler gibi diğer ruh sağlığı durumlarını (eşlik eden hastalıkları) arayacaklardır:
- Depresyon .
- Endişe .
- Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB).
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB).
- Kişilik bozuklukları .
Daha net uyan başka bir teşhisiniz yoksa, ilaç tedavisini bırakmıyorsanız ve deneyimleriniz uyuşturucu veya alkol gibi ruh halini değiştiren maddelerle ilişkili değilse, size depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğu teşhisi konabilir.
Depersonalizasyon-Derealizasyon Bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Araştırmacılar hala duyarsızlaşma-gerçek dışılık bozukluğunu tedavi etmenin en iyi yolu konusunda emin değiller. Tedavi seçeneklerini değerlendirirken, sağlayıcınız sizinle tıbbi geçmişiniz, semptomlarınız ve tedavi hedefleriniz hakkında konuşacaktır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) veya göz hareketi duyarsızlaştırma işleme (genellikle EMDR olarak adlandırılır) gibi ilaç ve konuşma terapisi ( psikoterapi ) önerebilirler .
İlaçlar
Konuşma terapisi en iyi tedavi yöntemi olsa da, ruh sağlığı uzmanınız tedavinizin bir parçası olarak aşağıdakiler gibi bir ilaç (veya ilaç kombinasyonu) önerebilir:
- Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) .
- Kaygı giderici ilaçlar .
- Ruh halini dengeleyen ilaçlar.
- Antipsikotik ilaçlar .
ileri okuma:
The Prevalence of Depersonalization-Derealization Disorder: A Systematic Review
