BM Dünya Sağlık Örgütü (WHO), COVID-19’un bir türü olan JN.1’in küresel yayılımını sürekli olarak izlediğini belirterek, mevcut aşıların bu ve dolaşımdaki diğer türlerden kaynaklanan ciddi hastalıklara ve ölümlere karşı koruma sağlamaya devam ettiğini ekledi.
BM sağlık kurumu, küresel halk sağlığı riskine ilişkin mevcut değerlendirmesinin “düşük” olmasına rağmen, diğer hastalıklara dikkat çekerek, Kuzey Yarımküre’de kışın başlamasıyla birlikte yeni varyantın birçok ülkede solunum yolu enfeksiyonlarının yükünü “artırabileceği” konusunda uyardı. RSV, grip ve çocukluk çağı pnömonisi gibi hastalıkların yükselişte olduğunu belirtti.
Yayılma hızla artıyor
DSÖ, tavsiye niteliğinde yayınladığı bildiride, JN.1’in ayrı bir ilgi çeşidi (VOI) olarak sınıflandırılmasının, dünya çapında “hızla artan yayılmasına” bağlı olduğunu, JN.1’in, aralarında Hindistan, Çin, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri’nin de bulunduğu birçok ülkede bulunduğunu kaydetti.
Daha önce JN.1, COVID-19 hastalığına neden olan SARS-CoV-2’nin Omicron veya B.1.1.529 varyantının soyundan gelen ana BA.2.86 soyunun bir parçası olarak sınıflandırılıyor ve takip ediliyordu.
Ana soyu BA.2.86 ile karşılaştırıldığında JN.1, spike proteininde ek bir mutasyona (L455S mutasyonu) sahiptir.
Risk düşük olarak değerlendirildi
DSÖ, mevcut verilere dayanarak “JN.1’in oluşturduğu ek küresel halk sağlığı riskinin şu anda düşük olarak değerlendirildiğini” belirtti.
“Buna rağmen, Kuzey Yarımküre’de kışın başlamasıyla birlikte JN.1, birçok ülkede solunum yolu enfeksiyonlarının yükünü artırabilir” diye ekledi.
DSÖ ayrıca mevcut aşıların JN.1 ve SARS-CoV-2’nin dolaşımdaki diğer varyantlarından kaynaklanan ciddi hastalık ve ölümlere karşı koruma sağlamaya devam ettiğinin altını çizdi.
Diğer solunum yolu hastalıkları
Ortaya çıkan tek solunum yolu hastalığı COVİD-19 değil. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre grip, RSV (Solunum Sinsityal Virüsü) ve yaygın çocukluk çağı zatürresinde artış görülüyor.
Alınması gereken önlemler
WHO İnsanlara, kalabalık, kapalı veya yetersiz havalandırılan alanlarda maske takmak ve başkalarıyla güvenli mesafeyi korumak da dahil olmak üzere mevcut tüm araçları kullanarak enfeksiyonları ve ciddi hastalıkları önlemek için önlemler almalarını tavsiye etti.
Ayrıca herkesi öksürük ve hapşırıkları kapatarak güvenliğe öncelik vermeye çağırdı; kişinin ellerini düzenli olarak temizlemesi; ve özellikle ciddi hastalığa yakalanma riskiniz yüksekse, COVID-19 ve gribe karşı aşılarınızı güncel tutmak.
Ayrıca insanlar hasta olduklarında evde kalmalı ve semptomları varsa ya da COVID-19 ya da grip hastası birine maruz kalmış olma ihtimalleri varsa test yaptırmalıdır.
