Glutenin sindirim sistemini ve vücut kütlesini nasıl olumsuz etkileyebileceğinin farkında olsak da, Yeni Zelandalı bilim adamları şimdi ilk kez glütenin beyin iltihabına da neden olabileceğini belirlediler.
Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, bilim insanları yüzde 4,5 glüten diyeti tüketen hayvanların beynin hipotalamik bölgesinde, kan şekeri regülasyonu gibi metabolik fonksiyonlarda bütünleyici bir rol oynayan bir bölgede iltihaplanma yaşadıklarını buldular.
Farelerde bulunan iltihabın, insanlarda da olması oldukça olası
Otago Üniversitesi’nde doçent olan baş araştırmacı Alex Tups, “Fareler, insan fizyolojisini incelemek için mükemmel bir modeldir. Dolaşım, üreme, sindirim, hormon ve sinir sistemlerine çok benzerler. Yani, farelerde bulduğumuz iltihabın aynısının insanlarda da olması oldukça olası.”
Doç. Tups, “Beyin, kandaki makrofajlara benzer iki tür bağışıklık hücresine sahiptir. Bunlara astrositler ve mikroglia denir. Glütenin yanı sıra HFD’nin (yüksek yağlı diyet) bu bağışıklık hücrelerinin sayısını artırdığını bulduk. Normal diyete eklenen glütenin etkisi, hücre sayısını, farelere bir HFD ile beslenmiş gibi aynı ölçüde artırdı. HFD’ye glüten eklendiğinde hücre sayısı daha da arttı.”
Araştırmacılar bu iltihaplanmanın neden meydana geldiğini bilmiyorlar, ancak çölyak hastalığında görülenler gibi aşırı bir bağışıklık sistemi tepkisiyle bağlantılı gibi görünüyor.
Tups, “Bu tamamen yeni ve bu nedenle neden böyle olduğunu henüz bilmiyoruz. Glutenin sindirime dirençli bileşenleri, çölyak hastalarında görüldüğü gibi daha sonra beyinde ortaya çıkan bir bağışıklık tepkisine yol açabilir.”
Glüten duyarlılığı karmaşık
Tups, bu keşfin çok başlangıç niteliğinde olduğu ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu konusunda uyarıyor. Ancak glüten duyarlılığının ne kadar karmaşık olduğunun ve sağlık üzerindeki etkilerinin ise ne kadar geniş kapsamlı olduğunun altını çiziyor.
Tups “Glüten insanlarda hipotalamik iltihaplanmaya ve dolayısıyla beyin hasarına yol açtıysa, uzun vadede vücut ağırlığında artış ve kan şekeri regülasyonunun bozulması gibi kötü olabilir. Bu etkiler kalıcı hale gelirse, örneğin bozulmuş kan şekeri düzenlemesiyle bağlantılı bozulmuş hafıza işlevi riskini şiddetlendirebilirler. Bununla birlikte, bazı iyi haberler: Glüteni sindirmekle ilgili bir sorununuz yoksa ekmeği yasaklamanız için hiçbir neden yok.
Gluten herkes için kötü olduğunu söylenemez
Glutenin herkes için kötü olduğunu söylemenin doğru olmadığını belirten Tups, “Glütene toleranslı kişilerin tamamen glütensiz yaşaması, potansiyel faydalardan daha ağır basabilecek sağlık etkilerine sahip olabilir. Çoğu zaman insanlar bütün gıdaları tüketmezler ve yüksek oranda işlenmiş glütensiz ürünler genellikle lif bakımından düşük ve şeker bakımından yüksektir.”
