Ecz.Nurten Saydan
Tüm Eczacý Ýþverenleri Sendikasý
Genel Baþkaný ile söyleþi
W-05 Kasým SGK SUT tebliði ve 10 kasým Beþeri Ýlaçlarýn Fiyatlandýrmasýna dair Bakanlar Kurulu kararlarý sürecinde TEÝS olarak etki etme þansýnýz oldu mu?
N.S.-SUT Tebliðinde ve fiyat kararnamesine, yayýmlanana kadar etki sansýmýz olmadý. Zira Gerek SGK gerekse Saðlýk Bakanlýðý bu gibi eczacýlýk ile ilgili yasal düzenlemeleri yaparken ne sendikamýza ne de meslek birliði TEB’e danýþmýyor. Sendika olarak biz ancak kararlar bize teblið edildikten sonra konuyu inceleyip yanlýþ olduðunu düþündüðümüz maddeleri dava ediyoruz. Bu konu da geçmiþte eczacýlarýmýz adýna birçok kazanýmlarýmýz oldu.
W- Bu deðiþiklikler bugün eczanelere nasýl yansýdý? Stok zararlarý tahminiz nedir?
N.S.-Ülke genelindeki eczanelerimizin toplam stok zararýnýn; SUT”ta yapýlan deðiþiklikle, kamu kurum iskontolarýndaki artýþtan dolayý 150 milyon TL, 10 Kasým tarihinde yayýnlanan ilaç fiyat kararnamesiyle yapýlan ilaç fiyat indirimlerinden de 150 milyon TL olmak üzere toplam 300 milyon TL’yi bulduðunu düþünüyoruz. Öte yandan kazancýnýn tümünü sadece sattýðý ilaçtan belli bir oranda kar elde ederek saðlayan eczanelerimizin gelirleri her geçen gün fiyat düþüþlerine baðlý olarak düþmektedir. Oysa giderlerimiz(kira,personel giderleri vb) her sene artýþ göstermektedir.
Eczanelerin tek gelir kaynaðýnýn ilaç satýþýndan elde edilen kar olmasýnýn yaný sýra, sendikamýzýn kuruluþundan beri savunduðu, Avrupa ülkelerinde örnekleri olan meslek hakký uygulamasýnýn ülkemizde de hayata geçirilmesi gerekmektedir. Kutu baþýna veya reçete baþýna ödenecek olan bir tutar eczanelerin fiyat düþüþlerinden doðan zararlarýný azaltacak ve sürdürülebilir bir eczacýlýk mesleðinin önünü açacaktýr.
W-Stok zararlarýný ilaç firmalarý Karar da teblið edildiði gibi üstleneceklerini bildirdi mi?
N.S.-Hayýr. Aksine her geçen gün, bir ilaç firmasý bakanlýðýn ve SGK’nýn, kendilerine sormadan aldýðý bu kararý uygulamayacaðýný açýklýyor. Bunlarýn baþýnda ise kararnameye uymayacaklarýný ilan eden AÝFD üyesi ithal ilaç firmalarý gelmektedir.
W-Buna dahil olmayacaklarýný bildiren AÝFD gibi dernek ve firmalara karþý tavrýnýz ve uygulamanýz nasýl olacak? Kayýplarý telafi edeceðini bildiren ilaç firmasý var mý? % 7 ye varan ticari iskonto uygulamalarýný ilaç firmalarý devam ettirecek mi?
N.S.-Tabi kayýplarýn telafisinin sözünü veren ilaç firmalarýmýz var. Onlara bu sýkýntýlý ortamda verdikleri sözü tuttuklarý için teþekkür ediyoruz. Fakat bazý firmalar bu kaos ortamýndan yararlanýp fiyat düþüþlerinden oluþacak zararlarýný, ticari iskontolarýný sýfýrlayýp eczacýya rücu etmeye çalýþmaktadýr. Bu firmalarýn bu davranýþlarýný belirleyip eczacý kamuoyuyla paylaþmaktayýz.
AÝFD gibi bazý dernek ve firmalar son iskonto düzenine uymayacaklarýný açýklamýþlar ve içlerinde hayati önemi haiz ilaçlarýn da olduðu kalabalýk bir ilaç grubunu piyasadan çekmiþlerdir. Bu firmalarýn muhatabý SGK dýr. Ýþin uygulayýcýsý olan bu kurumun bir takým yaptýrýmlarý da olmasý gerekir. Konu ile ilgili olarak SGK ile görüþmelerimiz sürmektedir. Eczacýnýn her geçen gün haksýz yere zarara uðratýldýðý bu durum kýsa sürede çözülmediði taktirde, yasal yollara baþvuracaðýz.
W-2009 ve 2010 sonu benzeri uygulamalarda eczane stok kayýplarý telafi edildi mi? Önceki uygulamalarda oluþan olumsuzluklar bugünde ayný mý?
N.S.-Evet bu stok kayýplarýný geçen senelerde de defalarca yaþadýk. Ama bu konuda sayýn bakanlarýn verdiði sözler dýþýnda, yazýlý bir mutabakat olmadýðý için zararlarýmýzýn ancak hiç yok denecek kadar azýný telafi edebildik. Bu yüzden KHK ile güvence altýna alýnan eczacýlarýmýzýn zararlarýnýn, firmalarca yok sayýlmasýna karþý ilgili Bakanlýklarýmýzý göreve çaðýrýyoruz.
W-2012 yýlýnda da tasarruf amaçlý benzer uygulamalar bekliyor musunuz?
N.S.-Sonunda tasarruf saðlamadýðýný düþündüðümüz bu tür uygulamalarý 2012 yýlýnda da görebiliriz. TEÝS olarak temennimiz, tasarruf tedbirleri adý altýnda eczanelerin yýkým yerine dönüþtürülmemesidir.
W-Devletin Saðlýk harcamalarýnda tasarruf yöntemleri neler olabilir? Bu konuda TEÝS in önerisi nedir?
N.S.-Saðlýk harcamalarýnda tasarruf yapýlýrken, ilaç giderlerinden tasarruf saðlanmaya çalýþýlmaktadýr. Oysaki tedavi giderleri ilaç giderlerinin üç katýdýr. Bu yüzden öncelikle tedavi giderlerinin disipline edilmesi gerekmektedir. Ýlaç tasarrufu içinse sendikamýzýn önerisi; doktorlarýmýzýn reçete yazarken ilaçlarýn ticari markalarýný deðil de içlerindeki etkin maddelerini yazmalarýnýn, kamunun ilaç harcamasýný önemli ölçüde azaltacaðýný düþünüyoruz. Çünkü hastayý tedavi eden ilacýn markasý deðil, etken maddesidir. Uygulanmasýný ise aile hekimlerimizin kullandýðý bilgisayar programý revize edilerek, tüm hekimlerimizce kullanýlmasý saðlanabilir.
Ayrýca SGK nýn uyguladýðý kamu kurum iskontosunu eczanelerimiz üzerinden, kamuya verilmesi yerine direk firmalardan kuruma aktarýlmasý eczanelerin bu uygulamadaki haksýz kaybýný önleyecek ve ilaçtaki çifte fiyat karmaþasýnýn önüne geçecektir.
W-Saðlýk Harcamalarý içinde ilaç giderleri hakkýndaki deðerlendirmenizi alabilir miyim, AB, OECD vb birlik ortalamalarý ile durumumuz nedir?
N.S.-
Yýl | Saðlýk Harcamasý *tl | Ýlaç Harcamasý *tl | Tedavi Harcamasý *tl | Ýlacýn Oraný | Tedavinin Oraný |
2005 | 17,6 | 8,7 | 8,9 | % 49,43 | % 50,57 |
| 2006 | 23 | 10,1 | 12,9 | % 43,91 | % 56,09 |
| 2007 | 26,6 | 11,1 | 15,5 | % 41,73 | %58,27 |
| 2008 | 32,2 | 13 | 19,3 | %40,37 | % 59,63 |
| 2009 | 37,6 | 16,1 | 21,5 | %42,81 | % 57,19 |
| 2010 | 37,8 | 15,2 | 22,6 | %40,21 | % 59,79 |
2011 | 41,6 | 15 | 26,6 | % 36,06 | % 63,94 |
*milyar
Kaynak: ÝEÝS ve IMS
Bunun için yukarýdaki tabloda verilen 2005-2011 tarihleri arasýndaki rakamlara bakalým;
Ýlaç giderleri 2005 yýlýnda saðlýk harcamasýnýn % 49,43 iken ,2011 yýlýnda % 36,06 ya gerilemiþtir.
Tedavi giderleri ise 2005 yýlýnda saðlýk harcamasýnýn % 50,57 iken % 63,94 olarak 8,9 milyar TL den , 26,6 milyar TL ye yükselmiþtir.
SONUÇ: 2005-2011 yýllarý arasýnda : SAÐLIK HARCAMALARI ÝÇÝNDE TEDAVÝ HARCAMALARI ARTMIÞ OLUP ,ÝLAÇ HARCAMALARI ÝSE % 13,37 AZALMIÞTIR.
W-Ýlaç sanayimizin durumunu ve geleceðini TEÝS olarak nasýl görüyorsunuz?
N.S.-2003-2010 yýllarý arasýnda yerli ilaç ve ithal ilaç kutu adedi oranlarýna bakacak olursak;
| Yýl | Ýthal Ýlaç Oraný-Kutu | Yerli Ýlaç Oraný-Kutu |
| 2003 | % 11,6 | % 88,4 |
| 2004 | % 12,7 | % 87,3 |
| 2005 | % 14,1 | % 85,9 |
| 2006 | % 15,8 | % 84,2 |
| 2007 | % 17,9 | % 82,1 |
| 2008 | %20,2 | % 79,8 |
| 2009 | % 21,2 | % 78,8 |
| 2010 | % 22,6 | % 77,4 |
Kaynak: ÝEÝS ve IMS
Tabloda görüldüðü üzere 2003 yýlýnda % 11,6 olan kutu sayýsý , 2010 yýlýnda nerde ise % 100 artarak % 22,6 olmuþtur.
2003-2010 yýllarý arasýnda yerli ilaç ve ithal ilaç pazarýna TL ( ödenen para ) olarak bakacak olursak , durum daha net anlaþýlmakta olup ve rakamlar 2010 yýlýnda ÝTHAL ilacýn, yerli ilaç sanayinin sattýðý ilaç tutarýný geçmiþtir. Þöyle ki;
| Yýl | Ýthal Ýlaç Oraný -tl | Ýthal Ýlaç Pazarý -tl | Yerli Ýlaç Oraný -tl | Yerli Ýlaç Pazarý -tl |
| 2003 | % 37,3 | —————- | % 62,7 | ———- |
| 2004 | % 37,1 | ———– | % 62,9 | ———- |
| 2005 | %41 | 3.715.498.153 | % 59 | 5.223.566.643 |
| 2006 | %45,2 | 4.575.075.329 | % 54,8 | 5.387.403.003 |
| 2007 | % 47,9 | 5.600.165.039 | % 52,1 | 5.987.490.572 |
| 2008 | % 50,1 | 6.418.684.331 | % 49,9 | 6.306.742.823 |
| 2009 | % 51,5 | 7.754.314.145 | % 48,5 | 7.090.489.140 |
| 2010 | % 51 | 7.651.199.846 | % 49 | 7.138.568.884 |
*milyar
Kaynak: ÝEÝS ve IMS
Bu durum ilaçta ülkemizin TL bazýnda tamamen dýþa baðýmlý olduðunun göstergesidir. Ayrýca ülkemizde istihdam saðlamayan bir ilaç sektörüne vergilerimizin harcandýðýdýr. Yerli ilaç sanayinin desteklenmediðini, Ýlaç AR-GE çalýþmalarýnýn yapýlmadýðýný ve ilaçta ülkemizin son derece sýkýntýlý bir döneme girdiðinin göstergesidir. Yerli ilaç, ithal ilaçla rekabet edememektedir.
Vatandaþ bu konuda bilgilendirilmeli ve ivedilikle reçetelerde etken madde yazýlýmýna geçilmelidir.
Hekim ve eczacýlar yerli ilaç için teþvik edilmeli, ayný zamanda yerli ilaç için vatandaþtan daha az katký payý alýnarak vatandaþýnda katkýsý saðlanmalýdýr.
Hükümetin acilen yerli ilaç sanayini desteklemesi hem dýþa baðýmlýlýðý azaltacak hem de ilaçta fiyat avantajý getirecektir.
W-Reçetesiz ilaç da reklam serbestîsine dair TEÝS olarak karþý olduðunu bildirdiniz? Reklam serbestîsinin istenmeyen sonuçlarý neler olabilir?
N.S.-Reklam bir ürünün satýþýný arttýrmak için yapýlýr. Söz konusu ürün ilaç olunca bunu bir kez daha düþünmeliyiz. Hele bir de ülkemizde sýklýkla rastladýðýmýz ‘komþuma iyi gelmiþ ben de içeyim’ gibi bir düþünce tarzý vatandaþlarýmýzýn saðlýðýný ilaç reklamlarýyla iyice tehlikeye atacaktýr. Ýster reçeteli, ister reçetesiz satýlsýn, adý üstünde ilaç, ‘ilaçtýr ve en basit ilaç bile yanlýþ yönlendirme ve kullaným ile zehre dönüþebilmektedir. Ýlaçlarýn süslü reklamlarla tanýtýlmasý ve her yaþ grubundan vatandaþlarýmýz için özendirici hale getirilmesi, halk saðlýðýmýz için ciddi bir tehdittir. TEÝS olarak, ilacýn reklamýnýn yapýlmasýnýn her zaman karþýsýnda olacaðýz.
W-TEÝS olarak öncelikleriniz nelerdir? Süreç de eczacý-ecza deposu-hekim-ilaç sanayi-devlet iliþkileri nasýl olmalý?
N.S.-Öncelikle hepimiz ayný gemide olduðumuzu bilmeliyiz. Amacýmýz ülkenin en ücra noktasýna da ilacýmýzý ve saðlýk hizmetimizi süratle ve titizlikle ulaþtýrmaktýr. Bunun için ülkemizde 24 saat gece gündüz demeden tatil bayram demeden kesintisiz hizmet vermektedir. TEÝS olarak önceliðimiz bu sistem içinde eczanelerimiz yýpratýlmamasý ve verdiði hizmetin karþýlýðý alabilmesidir.
Ayrýca kurumlarýn birbirleriyle Saðlýk Bakanlýðý ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kendi içinde koordineli bir þekilde çalýþmasý, ilaç ve eczacýlýkla ilgili karar alýnýrken masa baþýndakilere deðil, sahada çalýþan biz eczacýlarýn görüþlerinin alýnmasý saðlanmalýdýr.
W-Eczacýlarýn sizce yarýný nasýl olacak? Serbest eczacýlýðýn geleceði nasýl olacak?
N.S.-Devletin eczacýlýk mesleði konusunda umursamaz bir tavýr sergilediðini düþünüyoruz. Gerek 6197 sayýlý eczacýlýk kanunun yýllardýr yenilenememesi ki taslaðýnda eczaneler için önemli düzenlemeler vardýr, gerekse plansýz açýlan yeni eczacýlýk fakülteleri eczacýlýðýn geleceði için bizleri oldukça düþündürmektedir.
Öte yandan SGK’nýn eczanelerimizin birer saðlýk merkezi olduðu gerçeðini görmezden gelip, sadece kamunu ilaç satýn aldýðý yerler gözüyle bakmasý mesleðimiz için bir tehdit olan zincir eczane kuramýna zemin hazýrlamaktadýr.
Yine reçetesiz ilaçlarýn reklamýnýn yapýlmasý ve eczane dýþýnda satýlmasý yönündeki giriþimlerden dolayý da mesleðimiz ve halkýmýzýn saðlýðý ciddi bir tehdit altýndadýr.
Kýsaca; eczacýlar olarak mesleðimizin geleceðinden endiþe etmekteyiz. Bu yüzden geleceðimizin daha iyi olabilmesi ve eczanelerimize sahip çýkmak için meslektaþlarýmýzý TEÝS çatýsý altýnda birleþmeye ve birlikte çalýþmaya çaðýrýyoruz.
W-Görüþlerinizi paylaþtýðýnýz için teþekkür ederiz.
