T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU
BAŞKANLIĞI – ANKARA
Konu: Eczanelere ilaç satışında mevzuata aykırı uygulamalar ihdas eden ilaç firmaları hk.
Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa göre Sağlık Bakanlığı her türlü müstahzar ilaç, terkip, madde, malzeme, farmakope mamülleri, kozmetikler ve bunların üretiminde kullanılan ham ve yardımcı maddelerin ithal, ihraç, üretim, dağıtımını kontrol ve denetlemeye, özel mevzuata göre ruhsatlandırma, izin ve fiyat verme işlerini yürütmeye yetkili olup, bu yetkiye dayanarak Kurumunuz da; görev alanına giren ilaç dahil tüm ürünlerin ruhsatlandırılması, üretimi, depolanması, satışı, ithalatı, ihracatı, piyasaya arzı, dağıtımı, hizmete sunulması, toplatılması ve kullanımları ile ilgili kural ve standartları belirlemek, bu faaliyetleri yürütecek kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere izin vermek, ruhsatlandırmak, denetlemek ve gerektiğinde yaptırım uygulama yetkisine sahip yegane kurum olup, bu yetkiyi mevcut yasal düzenlemeler ile kullanarak tüm Türkiye’de sağlık hizmetinin her alanında olduğu gibi ilaç ve eczacılık alanında da uygulama birliği sağlama görevine sahiptir.
Tüm mevcut yasal düzenlemelere ve uygulamalara rağmen bazı ilaç firmaları Kurumunuza ait yetkiyi kaynağını Anayasadan veya herhangi bir yasal mevzuattan almayan bir yöntem kullanarak ruhsat sahibi oldukları ilaçların bazılarının depolardan eczanelere sevkinde çeşitli kurallar ihdas etmiş olup, bu kurallara uymayan eczanelere ilaç akışı gerçekleştirmemekte, Kamu Kurum İskontosunu yasal eczacı karını ve karlılığını olumsuz yönde etkileyecek, hasta mağduriyetine neden olacak şekilde uygulamaktadır. Şöyle ki;
Merck İlaç Ecza ve Kimya Tic. A.Ş. Firması kamu kurum iskonto oranı %41 olan ilaçları için yayınladığı yazılı bilgilendirme notunda “Satışın gerçekleştiği ayın son gününe kadar sizlere sağlanan web uygulamasını kullanarak, web uygulaması içerisindeki yönlendirmelere uygun bir şekilde SGK’ya satış yapıldığını gösterir gerekli belgeleri yükleyecek, SGK’ya yapılan satışlar için belirlenen kamu kurum iskonto oranının sizlere yansıtılmasını talep edebileceksiniz. Talepleri onaylanan eczaneler için, kamu kurum iskonto bedeli iadeleri hakkında ecza depoları tarafından bilgi iletilecek ve %28 üzerinde kalan kamu kurum iskontosu farkları ecza depoları tarafından eczanelere iade edilecektir.” Şeklinde bir yöntem ihdas ettiğini yazılı bir duyuru ile bildirmiş olup diğer taraftan , Astellas Pharma İlaç Ticaret ve Sanayi A.Ş. Firması da ekte bilgileri yer alan bir ilacının ecza depolarından Kamu Kurum İskontosu olmadan eczanelere fatura edileceğini, yürürlükte olan Kamu Kurum İskontosunun ise ecza depoları tarafından işlemin gerçekleştiği bir sonraki ayın ilk haftasında bildirileceği ve fatura kesilmesi isteneceğine yönelik kılavuz yayınlamış olup, mevcut yasal düzenlemelere göre ilaç firmalarının ilaç dağıtımıyla ilgili usul yöntem belirlemek üzere kılavuz, duyuru genel yazı bildiri vb. yayınlama hakları ve yetkileri bulunmamaktadır.
14.12.2004 tarihinde Türk Eczacıları Birliği, Maliye Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı arasında imzalanan protokol ile hayata geçen Kamu Kurum İskontosu uygulaması başlangıcından bu yana eczanelere aldıkları ilaçların SGK’ya fatura edilip edilmediğine bakılmaksızın ilaç alım faturası ile yansıtılmış olmasına rağmen iskontonun muhatabı olan Kamu erkinin bilgisi ve onayı dışında ilaç firmalarının yeni bir uygulama ihdas etmesi hukuken mümkün değildir.
Kaldı ki, 30.06.2008 tarihinde, kamu kurum iskontolarının uygulanışı ve yeni eczane iskonto oranları ile ilgili olarak, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Sağlık Bakanı Prof.Dr.Recep Akdağ, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ve Türk Eczacıları Birliği Başkanı Ecz.Erdoğan Çolak tarafından imzalanan tutanak ile Kamu Kurum İskontosunun uygulama yöntemi “İlaç firmalarından alınacak iskontolar YTL olarak depolara aktarılacak, depolar aynı YTL miktar iskontoyu eczanelere yansıtacaklardır. Eczaneler de aldıkları YTL miktarını ilacın KDV dahil perakende satış fiyatından düştükten sonra kalan miktara eczane iskontosunu uygulayarak, SGK’ya fatura edeceklerdir.” şeklinde yazılı hükme bağlanmış olup, Kamu Kurum İskontosunun uygulaması da başlangıcından bu yana bu şekilde yapılmaktadır.
Diğer taraftan, 05.11.2011 tarih ve 28106 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”in 28. maddesi ile kamu kurum ıskontolarının tek taraflı olarak artırılması üzerine AİFD Yürütme Kurulu Başkanı, İEİS Yönetim Kurulu Başkanı ve TİSD Yönetim Kurulu Başkanı tarafından imzalanmış bulunan “Ek Protokol” ile “2010 yılı kamu ilaç bütçesinin aşılması nedeniyle yeni tedbirler alınması ihtiyacı hasıl olduğundan aşağıdaki hususlar 2009 yılında ilaç sektörünün kamuya taahhütte bulunduğu protokole ilave olarak düzenlenmiştir” şeklinde yazılı olarak taahhüt edilmiş olup, aynı protokolde yer alan “Ticari iskontoların kamuya yansıtılması” şeklindeki karar doğrultusunda eczanelere yapılmakta olan ticari iskontoların da eczanelerin ilaçları kamuya fatura edip etmediğine bakılmaksızın 18.11.2011 tarihlerinde kaldırılmış olması, söz konusu firmaların uygulamalarının hukuki ve mali hiçbir dayanağının olmadığını açıkça ortaya koymaktadır.
Normlar hiyerarşisinde Anayasadan sonra gelen, salt bir hukuk dalı olmaktan öte hukukun özü niteliğinde olan Medeni Kanunun uzantısı, tamamlayıcı parçası olan Türk Ticaret Kanununa göre de Kanunda aksine bir hüküm olmadığı sürece , yazılı olmayan ticari örf ve âdetler ile oluşan teamüller de hukuken uygulanmak zorundadır.
Kaldı ki, söz konusu firmaların KKİ’ nin yüksek olması hakkında yaşadığı bir sorun varsa bunu İlaç Geri Ödeme Komisyonuna başvurarak düzeltme gibi yasal bir yolu ve imkanı varken bu şekilde bir yol izlemelerinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Beşeri ilaçların tüketiciye uygun şartlarda kesintisiz ve aksaksız ulaşmasını temin etmek için 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu gereğince gerekli tedbirleri almakla yükümlü tek resmi otorite olduğunuzdan hareketle;
Eczanelerin iş akışını bozan ve çalışma düzenine ek iş yükü getirerek angarya niteliğinde olan yaptırımlar içeren, yasalara aykırı olarak eczanelerin ticari bilgilerini toplayan, kamuya taşımada aracı olunan iskontonun ayrıca faturalanarak gelir vergisi ödenmesine neden olan, mahsuplaşmasının SGK ödemesinden bir ay geriden gelmesine neden olarak eczane ekonomilerine zarar veren, sosyal güvenlik şemsiyesinden yararlanan hak sahiplerinin ilaca ulaşmasında engel teşkil ederek mağduriyetlerine neden olan ve hiçbir yasal dayanağı olmayan ekteki yazılı duyuru ile kılavuzu yayınlayan firmaların uygulamalarının durdurulmasını, sorumlular hakkında gerekli yasal işlemin yapılmasını, sonucun yazılı olarak tarafımıza bildirilmesi için gereğini bilgilerinize arz ve talep ederim.
Ecz. Nurten SAYDAN
TÜM ECZACI İŞVERENLER SENDİKASI
GENEL BAŞKANI
Ek:
1- Merck İlaç Ecza ve Kimya Tic. A.Ş. Firmasının yazısı
2- Astellas Pharma İlaç Ticaret ve Sanayi A.Ş. Firmasının kılavuzu
