Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun 07.02.2020 tarih ve E.34867 sayılı yazısı esas alınarak İl Sağlık Müdürlükleri tarafından Odalara gönderilen yazılarda,14.02.2020 tarihi itibariyle bütün sağlık kuruluşlarının E-Reçete uygulamasına dahil edileceği belirtilmiştir.
Bu yazılarla uygulamanın başlayacağı belirtilen tarih arasında sadece birkaç gün olması ve yazılarda kapsama ilişkin bir açıklık olmaması sağlık kuruluşlarında uygulamayla ilgili duraksama yaratmıştır.
Uyuşturucu İle Mücadele Eylem Planı kapsamında, “Uyuşturucuya Ulaşılabilirliğin Önlenmesi” için kırmızı ve yeşil reçeteli ilaçların, Renkli Reçete Sistemi olarak adlandırılan, elektronik reçete yoluyla düzenlenmesi Sağlık Bakanlığı tarafından 14.03.2017 tarihli bir Genelge ile zorunlu tutulmuştur. Bakanlık tarafından yayınlanan 28.11.2017 tarihli bir Genelge ile kan ürünü reçeteleri de bu sisteme dahil edilmiştir. Yine Bakanlık tarafından 15.05.2018 tarihinde yayınlanan 2018/2 sayılı Genelge ile tüm ilaçların renkli reçete sistemine dahil edilerek kamu ve özel tüm sağlık hizmet sunucularında Sağlık Bakanlığı kontrolünde 15.06.2018 tarihinden itibaren ortak bir e-reçete uygulamasına geçilmesi, hekimlerin tüm ilaçları Renkli Reçete Sistemi üzerinden yazmaları gerektiği belirtilmiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından daha sonra yayınlanan yazılarla uygulamanın entegrasyon işlemlerini tamamlayan ve müracaatta bulunan sağlık kuruluşlarından başlanarak peyderpey uygulamaya konulacağı duyurulmuştur.
Mevcut yasal düzenlemelerde, hekim ve dişhekimlerinin yazacakları reçetelere ilişkin tek sınırlama, mesleki faaliyetin niteliği ve hastalığın tedavisi için olan gerekliliktir. Bunun dışında, reçetenin belli bir şekilde düzenlenmesini zorunlu tutan ve o şekilde düzenlenmedikçe geçerli kabul edilmeyeceğini belirten bir kural yoktur. Bu nedenle, uyuşturucuyla mücadele gibi bir takım iyiniyetli amaçların arkasından gündeme getirilse de reçetelerin elektronik şekilde düzenlenmesini mecbur tutan bir kural yoktur; elektronik olarak düzenlenmeyen reçetenin geçerli olmadığı söylenemez.
Nitekim, söz konusu Genelge’nin iptali istemiyle Türk Dişhekimleri Birliği ve Türk Tabipleri Birliği tarafından açılan davaya Sağlık Bakanlığı tarafından verilen cevapta da e-Reçete’nin bir zorunluluk olmadığı belirtilmiştir:
“Dava konusu Genelge ile elektronik olarak düzenlenmeyen reçetelerin eczanelerce karşılanmasının yasaklanması veya hastaların ilaçlara erişiminin önlenmesi kesinlikle söz konusu değildir:
Kurumumuz tarafından hazırlanan 14/03/2017 tarihli ve 2017/1 sayılı Genelge ile gerekli şartlar sağlanamadığında matbu reçete tanzim edilebileceği belirtilmekte olup, dava konusu 2018/2 sayılı Genelge ile aynı uygulama sürdürülmektedir.
Diğer taraftan 12/04/2014 tarihli ve 28970 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Eczaneler ve Eczacılar Hakkında Yönetmeliğin 28 inci maddesinin ikinci fıkrası “Eczanelerde kabul edilecek reçeteler aşağıda belirtilmiştir:
a) Normal reçete,
b) Takip edilmesi gereken ilaçların yazıldığı özel reçeteler,
c) Elektronik reçete,
ç) Güvenlik önlemlerini belirtir formlarla beraber verilmesi gereken ilaçların yazıldığı kısıtlanmış reçeteler. ” şeklinde olup, eczanelerden normal reçetelerin karşılanmasında engel bulunmamaktadır.
Bu minvalde, Genelgede matbu reçetelerin karşılanmayacağına ilişkin hiçbir ibare bulunmamakla birlikte; hekimlerin günün gelişen şartlarına uygun, takibi kolay, eczacının ve hastanın yararına reçetenin teminini kolaylaştıran şekilde ilaç yazmasını sağlamak amacıyla oluşturulan bir sistemin ilaca ulaşmayı önlemesi mümkün değildir.”
Sonuç olarak; yasal bir temeli olmaksızın yürürlüğe konulan elektronik reçete uygulaması, Sağlık Bakanlığı tarafından da kabul edildiği üzere, bütün ilaçları kapsayan kesin bir zorunluluk değildir; isteyen sağlık kuruluşları uygulamaya dahil olabilir ancak buna uyulmamasına bir yaptırım bağlanamaz, düzenlenen kağıt reçeteler geçerlidir ve eczanelerce karşılanır. Aksi yöndeki tutum ve işlemlerin odalarımızla paylaşılması sürecin yönetimi ve sorunların birlikte çözümlenebilmesi bakımından değerli olacaktır.
Meslektaşlarımıza saygıyla duyururuz.
Türk Dişhekimleri Birliği
