Araştırmacılar, neredeyse hepimizin taşıdığı ve multipl skleroz ve bazı kanserler gibi hastalıkların birincil nedeni olduğu bulunan Epstein-Barr virüsüne karşı iki tür bağışıklık oluşturan çığır açan ilk aşıda önemli bir aşama kaydettiler.
Avustralya’daki QIMR Berghofer Tıbbi Araştırma Enstitüsü’nden bilim insanları, vücudun bağışıklık sisteminin işleyişinde kilit oyuncular olan farelerdeki lenf düğümlerini hedef alan bir aşı tasarlamayı başardılar.
Aşı, EBV ile savaşmak için güçlü, uzun ömürlü antikorlar ve T hücreleri üretmekle kalmadı, aynı zamanda EBV ile ilişkili tümörlerin büyümesine karşı koruma sağlamak için belirli bir bağışıklık türünü indüklediği de gösterildi. İlaç, EBV aktivitesini erkenden bloke ederek, MS’e yol açabilen beyin iltihabı gibi ikincil sorunları önler.
Bağışıklık sisteminde her ikisi de farklı ama çok önemli roller oynayan antikorlar ve T hücrelerinin kombinasyonu çok önemlidir. Antikorlar, istenmeyen, istilacı patojenlere bağlanarak onları ortadan kaldırırken, T hücreleri bu patojenleri doğrudan yok eder ve vücudun savunmasını koordine etmeye yardımcı olur.
Ekipde yer alan immünolog Rajiv Khanna “Yaptığımız şey, Bağışıklık sisteminin bir diğer kolu olan T hücrelerini antikorlarla birleştirdik. Bu yeni formülasyon hem antikorları hem de T hücrelerini tetikleyecek. EBV ile ilişkili hastalıklara karşı uzun vadeli koruma sağlamak için sadece antikorlara değil, aynı zamanda T hücresi bağışıklığına da ihtiyacınız olduğu artık çok iyi anlaşılmıştır.”
EBV, herpes virüs ailesinin bir üyesidir ve tükürük yoluyla bulaşabilir.
Dünya nüfusunun en az yüzde 95’i virüse sahip olsa da, çoğumuz için bu çok erken yaşlarda oluyor ve ciddi semptomlara yol açmıyor. Virüs daha sonra hayatımızın geri kalanında zararsız bir şekilde bizimle birlikte taşınır.
Sorunlar, birisi erken doz almadığında ve daha sonra, özellikle ergenlik döneminde EBV ile enfekte olduğunda ortaya çıkar.
İşte o zaman virüsün etkileri çok daha şiddetli olabilir, mono (veya glandüler ateş) ve bazı boğaz ve burun kanseri türlerinin yanı sıra multipl skleroz riskinde artışa neden olabilir.
Bilim insanları, EBV’nin vücutta yaptığı hasarı sınırlamaya çalışmakla meşguller ve zorluğun bir kısmı, virüsün bazı insanlar için nasıl bu kadar yıkıcı ve diğerleri için zar zor farkedilebilir olduğunu bulmaktır.
Her şey yolunda giderse insan denemeleri 2024 veya 2025’te başlayacak.
