Evde Sağlık Hizmetleri Sunumuna yönelik olarak, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından, 2015 yılında bir Yönetmelik yayımlanmıştı. Yönetmelik kapsamında, eczacının da yer almasını sağlamak amacıyla, Birliğimiz tarafından çok sayıda görüşme gerçekleştirilmiş, eczacı istihdamının artırılmasına yönelik olarak, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü ile gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde, evde bakım hizmeti sunumunda eczacının yer almasının gereği ve önemi vurgulanmış; Cumhurbaşkanlığı Kalkınma Ajansı tarafından 12. Kalkınma Planı’nın hazırlık sürecinde ilettiğimiz, hazırlık raporuna geçen önerilerimiz ve görüşlerimiz de, akılcı ilaç kullanımının desteklenmesi ve evde bakım hizmetlerinde eczacı istihdamının sağlanmasına yönelik olmuştur. / TEB
2 Haziran 2023 CUMA Resmî Gazete Sayı : 32209 YÖNETMELİK
Sağlık Bakanlığından: EVDE SAĞLIK HİZMETİ SUNUMU HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, yaşamını sürdürdüğü mekânda sağlık hizmetine ihtiyacı olduğu tespit edilen bireylere hizmet standartlarına uygun şekilde mahallinde yapılması mümkün olan tıbbi hizmetlerin sunulmasına dair usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, evde sağlık hizmeti sunan kamu kurum ve kuruluşları ile evde sağlık hizmeti sunumuna ilişkin faaliyetleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu maddesinin (c) bendi ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 352 nci ve 508 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b) Ekip: Evde sağlık hizmeti sunumunda görevli, tercihen eğitimini almış sağlık personeli ile diğer personelden oluşan ve müdürlüğün uygun gördüğü kamu sağlık tesislerinde konumlandırılan ekibi,
c) Evde sağlık hastası: Tanısı konmuş hastalıklar sebebiyle cihaza, yatağa veya eve bağımlı olan ve/veya yaşlılığından dolayı sağlık hizmetine ulaşımda zorluk yaşayan, yaşadığı mekânda evde sağlık hizmeti alma talebinde bulunan ve bu talebi uygun görülen bireyi,
ç) Evde sağlık hizmeti (ESH): Tanısı konulmuş hastalıklar sebebiyle yatağa, cihaza veya eve bağımlı bireylere yaşamını sürdürdüğü mekânda yapılması mümkün olan tıbbi hizmeti,
d) Evde sağlık hizmeti aracı: Evde sağlık hizmeti sunumunda görev alan personelin görevinin gerektirdiği durumlarda hastanın bulunduğu mekâna ulaşımını sağlamak için kullanılan taşıtı ve/veya hastanın evden kamu sağlık tesisine, kamu sağlık tesisinden eve naklinde kullanılan taşıtı,
e) Evde sağlık hizmet birimi: Evde sağlık hizmeti sunmak üzere kamu sağlık tesisi bünyesinde kurulan birimi,
f) Evde Sağlık İletişim Merkezi (ESHİM): Evde sağlık hizmeti talebinde bulunan bireylerin beyan ettikleri bilgiler doğrultusunda başvuru kaydını oluşturan Sağlık Bakanlığı Evde Sağlık Hizmeti İletişim Merkezini,
g) Evde sağlık koordinasyon merkezi (ESKOM): Evde sağlık hizmetinin il genelinde koordinasyondan sorumlu olan ve il merkezinde müdürlüğe bağlı olarak kurulan merkezi,
ğ) Evde sağlık koordinasyon merkezi koordinatörü: İlde evde sağlık hizmet sunumunun yürütülmesini ve koordine edilmesini sağlamak amacıyla müdürlük tarafından ESKOM’un sorumlu hekimi olarak görevlendirilen hekim veya uzman hekimi,
h) Evde sağlık yönetim sistemi (ESYS): Evde sağlık hizmeti sunumu bilgilerini içeren yazılımı ve buna dair sistemi,
ı) Genel müdürlük: Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğünü,
i) İl değerlendirme komisyonu (İDK): İl genelinde yürütülen evde sağlık hizmetini değerlendirmek ve koordinasyonu amacıyla valilik bünyesinde ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan komisyonu,
j) Kamu sağlık tesisi: Bakanlığa bağlı hizmet sunan sağlık tesisleri ve evde sağlık hizmeti sunan Devlet üniversitelerinin ilgili birimleri ile Bakanlıkça izin verilen diğer kamu kurum ve kuruluşlarının sağlık tesislerini,
k) Merkez Komisyonu (MK): Evde sağlık hizmetinin ülke düzeyinde değerlendirilmesi ve geliştirilmesi için Bakanlık bünyesinde oluşturulan, Bakanlık ve üniversite temsilcileri ile evde bakım ve sosyal destek hizmeti ile ilişkili olan bakanlıkların temsilcilerinden oluşturulan komisyonu,
l) Müdürlük: İl sağlık müdürlüğünü,
m) Sağlıklı yaş alma merkezleri (YAŞAM): Yaşlı bireylerde uygulanmak üzere sağlık hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılması, evinde ve yerinde tıbbi bakım ihtiyaçlarının belirlenmesi ile desteklenmesi, tıbbi izlem yapılması, gerektiğinde uzaktan sağlık hizmeti ile muayene ve danışmanlık hizmeti verilmesi, hastaneden eve, evden hastaneye naklinin organize edilerek hastane içindeki tıbbi bakımı için gerekli hizmet koordinasyonunun sağlanması amacıyla Bakanlığa bağlı sağlık tesisleri bünyesinde kurulan birimleri,
n) Sorumlu hekim: Kamu sağlık tesisinde bulunan evde sağlık biriminin sorumlusu olarak başhekim tarafından görevlendirilen hekimi ya da uzman hekimi,
o) Sorumlu idareci: Kamu sağlık tesisi bünyesinde bulunan evde sağlık birimlerinden sorumlu olan başhekimi veya görevlendireceği başhekim yardımcısını,
ö) Uzaktan sağlık hizmeti: Bu Yönetmelik hükümlerine göre faaliyet izni almış olan sağlık tesislerinde, sağlık meslek mensubunun sağlık hizmeti talep eden kişiye uzaktan sağlık bilgi sistemi üzerinden sunduğu sağlık hizmetini,
p) Yürütme komisyonu (YK): Sağlık tesisleri tarafından sunulan evde sağlık hizmetinin yürütülmesi, değerlendirilmesi ve koordinasyonu amacıyla müdürlük bünyesinde oluşturulan komisyonu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Evde Sağlık Hizmetinin Yapılanması ve Yönetimi ile
Komisyonların Oluşturulması
Evde sağlık hizmetinin yapılanması
MADDE 5- (1) Evde sağlık hizmetinin ilgili mevzuata ve hizmet gereklerine uygun şekilde yürütülmesinden ve koordinasyonundan müdürlük sorumludur.
(2) Müdürlük; ESKOM’un oluşturulması, koordinatörün belirlenmesi, birimlerin personel, araç ve malzeme ihtiyacının karşılanmasından ve uygun çalışma ortamının sağlanmasından sorumludur.
(3) İlde ESH sunan birimler yönetim ve iletişim yönünden ESKOM ile irtibatlandırılır.
Evde Sağlık İletişim Merkezi (ESHİM)
MADDE 6- (1) ESHİM; 444 38 33 numaralı hattan veya Bakanlık tarafından belirlenecek iletişim hattı ile hizmet sunar. Hasta başvurusu ESYS’de kayıt altına alınır ve ESKOM’a iletilir.
(2) Evde sağlık hizmeti talebinde bulunan bireyler ESHİM’e saat 24.00’a kadar başvuru yapabilir.
Evde sağlık hizmeti koordinasyon merkezi (ESKOM)
MADDE 7- (1) ESKOM müdürlüğe bağlı olarak hizmet sunar. ESKOM’un yerleşkesi ve sayısı il ihtiyacına göre müdürlükçe belirlenir. ESKOM’da, Genel Müdürlükçe belirlenen nitelikleri taşıyan personel müdürlükçe görevlendirilir ve iletişim alt yapısı kurulur.
(2) İl genelinde hizmetin kesintisiz olarak sunulabilmesi, ekip anlayışı içinde yürütülebilmesi ve kısa zamanda ulaşılabilir olması için birimler arasındaki iletişim ve koordinasyon ESKOM tarafından sağlanır ve koordinatör sorumluluğunda hizmet sunulur.
(3) ESKOM, bu Yönetmelik ve ESYS kullanıcı kılavuzlarında belirtilen çalışma standartlarına göre faaliyetlerini yürütür.
Evde sağlık hizmeti birimleri
MADDE 8- (1) Evde sağlık hizmeti, evde sağlık hizmeti birimleri tarafından sunulur.
(2) Evde sağlık hizmet birimleri; H Tipi Evde Sağlık Hizmet Birimleri (ESH-H) ve D Tipi Evde Sağlık Hizmet Birimleri (ESH-D) olarak yapılandırılır. ESH-H; ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesisleri bünyesinde kurulan evde sağlık hizmet birimleridir. ESH-D; ağız ve diş sağlığı merkezleri veya ağız diş hastanelerinde kurulan ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesisi birimleridir.
(3) ESH-H; bir veya birden fazla sayıda ekipten oluşur. Ekip; hekim veya uzman hekim, hemşire, ebe, toplum sağlığı teknisyeni, sağlık memuru, evde hasta bakım teknikeri, yaşlı bakım teknikeri, psikolog, sosyal çalışmacı, fizyoterapist, eczacı, diyetisyen, şoför ve evde sağlık hizmetinin gerektirdiği diğer meslek mensuplarından oluşturulabilir. Hizmetin gerekliliği ve hastanın tedavi planına göre sorumlu hekim tarafından ekipte yer alacak sağlık personeli belirlenir ve ekip oluşturulur. Hastanın ilk izleminde ekipte hekim bulunur, sonraki izlemlerde ise tıbbi hizmet ihtiyacına göre sorumlu hekim tarafından ilgili sağlık personeli görevlendirilir.
(4) Birimlerde; palyatif bakım, yara bakımı, yanık bakımı, trakeostomi, klinik beslenme (nutrisyon), fizik tedavi ve rehabilitasyon, akılcı ilaç kullanımı gibi tıbbi gereksinim alanlarında hizmet sunacak şekilde ekipler planlanabilir. Ekiplere, sorumlu idareci tarafından hastanın tıbbi ihtiyaçlarına göre konu ile ilgili branş hekimleri görevlendirilebilir.
(5) ESH-D birimlerinin ekibi, ESH kapsamındaki hastalara ağız ve diş sağlığı hizmeti sunmak üzere; bir diş hekimi, bir sağlık memuru ile ihtiyaç halinde bir ağız ve diş sağlığı teknikeri ya da diş protez teknikeri ile şoförden oluşur. İhtiyaç halinde; aynı birimde birden fazla ekip kurulabilir veya ekipteki personel sayısı artırılabilir. Bu ekipler, ESKOM koordinasyonunda mesai saatleri içerisinde hizmet sunar.
(6) Ekipte yer alan sağlık personeli, evde sağlık aracına sürücü olarak yetkilendirilebilir.
(7) Bakanlığın uygun gördüğü durumlarda, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden alınan izin doğrultusunda üniversiteler, birinci basamak sağlık kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının sağlık tesisleri de evde sağlık hizmet sunumuna dâhil edilebilir.
Birim açılması ve tescili
MADDE 9- (1) ESH sunacak olan birimin açılış izni sorumlu idarecinin teklifi ve müdürlük onayı ile verilir.
(2) Açılış iznini alan birim ESH sunumu için bulundurulması gereken araç, tıbbi cihaz ve ilaç asgari standartlarını sağlar. Ek-1’de yer alan Evde Sağlık Hizmet Ekiplerinde Bulundurulması Gereken Araç, Malzeme, Tıbbi Cihaz ve İlaçların Asgari Standardına uygun şekilde bulundurulmalıdır. İlgili sağlık tesisi müdürlüğe başvurur. Müdürlük bu başvuru üzerine, birimin bulunduğu sağlık tesisinde inceleme ve değerlendirme yapmak için en az birisi hekim olan ve üç kişiden oluşan yerinde değerlendirme komisyonu kurar. Komisyon sağlık tesisinin içinde, birimin bulunduğu yerde inceleme yapar. Ek-2’de yer alan Evde Sağlık Hizmeti Birimi Tescil Talep Formuna göre işlem tesis eder. İnceleme neticesinde uygunluğu tespit edilen birim, müdürlük tarafından tescil edilir ve ESYS’ye kaydı yapılır.
(3) Birimin bağlı bulunduğu sağlık tesisinin hizmet verdiği binanın değişmesi gibi hallerde müdürlüğe talepte bulunulur. Birimin gerekli şartları taşıması durumunda birimin tescili müdürlükçe yenilenir.
Araç, malzeme, tıbbi cihaz ve ilaç standardı
MADDE 10- (1) Birimlerin, tescili için gerekli olan araç, malzeme, tıbbi cihaz ve ilaç bulundurması zorunludur. Bu kapsamdaki ihtiyaçlar birimlerin bağlı bulunduğu sağlık tesisince, ESKOM’un ihtiyaçları ise müdürlük veya ilgili sağlık tesisince karşılanır.
(2) Genel müdürlük, hizmet sunum etkinliğinin arttırılması amacıyla tablet bilgisayar, dizüstü bilgisayar ve GSM hatlı iletişim cihazları ve benzeri cihazların kullanımına yönelik standartları belirler.
Ulaşım araçlarının tahsisi
MADDE 11- (1) Birimlerin, hizmet sunumunu yerine getirebilmesi için müdürlükçe araç tahsisi yapılır. Mevcut araçların yetersiz kalması durumunda Bakanlıkça ilgili komisyonlarda gerekli değerlendirmeler yapılır ve tedbirlerin alınması sağlanır.
(2) Evde sağlık hizmet sunumu esnasında, ekip hastanın acil sağlık hizmetine gereksinimi olduğunu tespit etmesi halinde; hastanın 112 acil hizmetinden yararlanmasını sağlar. Bu durumda, ambulans ekibi gelene kadar 112 komuta kontrol merkezinin yönlendirmeleri doğrultusunda hareket edilir ve 112 ekiplerine hastayı teslim tutanağı ile teslim ettikten sonra ziyaret sonlandırılır.
(3) ESH’da kullanılan araçlar üzerinde Bakanlık logosu, ESH logosu, ESHİM’e ait iletişim numarası bulunur ve araçlar hizmete özgü giydirilir. Araçlarda, adres bulmayı kolaylaştırmak için uydu konumlandırma cihazı bulundurulabilir.
Personel görevlendirilmesi
MADDE 12- (1) Birimler tarafından, ekipte görev yapan personel bilgileri ESKOM’a bildirilir. Ekip, ESH ve YAŞAM’da görev alır. Ancak zorunlu hallerde personel başka bir birimde görevlendirebilir.
(2) İhtiyaç halinde, birimlerin kayıt ve arşiv gibi genel idari hizmetlerini yürütmek, iletişim ve koordinasyon sağlamak amacıyla tıbbi sekreter ya da uygun nitelikte personel görevlendirilebilir.
Koordinatörün görev, yetki ve sorumlukları
MADDE 13- (1) Koordinatör, ESH’nin organizasyonu, yönetimi ve temsilinden, kaynakların etkin ve verimli kullanımından müdürlüğe karşı birinci derecede sorumludur, gerektiği durumlarda tıbbi danışmanlık da sağlar ve görev yeri ESKOM’dur. Müdürlük içerisinde kamu hastaneleri hizmetleri başkanlığı veya kamu hastaneleri hizmetlerini yürüten ilgili başkanlığa bağlı olarak görev ifa eder.
(2) Koordinatör, tercihen klinik bilimlerde ihtisası bulunan uzman hekim veya hekimler arasından en az iki yıllık süre ile müdürlükçe görevlendirilir.
Sorumlu hekimin görev, yetki ve sorumlulukları
tamamı için kaynağa bknz
