“Hayvanlarda devam eden kuş gribi salgınları insanlar için risk oluşturuyor”
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH), kuş gribinin hayvanları büyük ölçüde etkiledigini ve insanlar açısından ise riskler oluşturduğunu belirterek, ülkeleri mümkün olduğu kadar çok hayvanı kurtarmak ve insanları korumak için sektörlerde birlikte çalışmaya çağırdı.
Ortaklaşa yayınladıkları çağrıda:
Kuş gribi virüsleri normalde kuşlar arasında yayılır, ancak biyolojik olarak insanlara kuşlardan daha yakın olan memeliler arasında H5N1 kuş gribi tespitlerinin artan sayısı, virüsün insanlara daha kolay bulaşmak için adapte olabileceği endişesini artırıyor.
Ayrıca bazı memeliler, influenza virüsleri için karıştırma kabı görevi görerek hayvanlar ve insanlar için daha zararlı olabilecek yeni virüslerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Yakın zamanda, influenza A(H5N1) virüsleri dahil olmak üzere influenza A(H5)’in de neden olduğu memeliler arasında ölümcül salgınlara ilişkin artan sayıda rapor bulunmaktadır.
2022’den beri üç kıtada ve 10 ülke de WOAH’a memelilerde salgının bildiridigi belirtilen raporda,salgınların henüz tespit edilmediği veya bildirilmediği daha fazla ülke olmasının ise muhtemel olduğu kaydedildi.
İspanya’da çiftlik vizonlarındaki salgınlar, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki foklar ve Peru ve Şili’deki deniz aslanları dahil olmak üzere hem kara hem de deniz memelileri etkilendi ve en az 26 türün etkilendiği biliniyor. H5N1 virüsleri birçok ülkede kediler ve köpekler gibi evcil hayvanlarda da tespit edilmiştir ve son zamanlarda Polonya’daki yetkililer tarafından kedilerde H5N1 tespitleri duyurulmuştur.
İnsanlara yönelik risklerin değerlendirilmesi
İnsanlarda sporadik influenza A(H5N1) clade 2.3.4.4b virüsü tespitleri de rapor edilmiştir, ancak Aralık 2021’den bu yana bildirilen 8 vaka ile çok nadir olmaya devam etmektedir. İnsanlardaki enfeksiyonlar, yüksek ölüm oranıyla ciddi hastalığa neden olabilir. Şimdiye kadar tespit edilen insan vakaları, çoğunlukla enfekte kuşlarla ve kontamine ortamlarla yakın temasla bağlantılıdır.
Acil Alınması gerken önlemler
–Esas olarak çiftliklerde ve kümes hayvanları değer zincirlerinde geliştirilmiş biyogüvenlik önlemleri yoluyla kuş gribini kaynağında önleyin ve iyi hijyen uygulayın.
–İlk savunma hattı olarak hayvan salgınlarını hızla tespit edin, rapor edin ve müdahale edin. Hayvanlarda bir enfeksiyon tespit edildiğinde ülkeler, WOAH standartlarında açıklanan kontrol stratejilerini uygulamaya teşvik edilir.
–Hayvanlarda ve insanlarda influenza sürveyansını güçlendirin. Erken müdahaleye izin vermek için, hayvanlarda riske dayalı sürveyans, yüksek riskli dönemlerden önce ve sırasında geliştirilmelidir. Hayvan kuş gribi vakaları zamanında WOAH’a bildirilmelidir. Bölgede halihazırda bulunan virüslerdeki herhangi bir değişikliği veya yeni virüslerin girişini tespit etmek için periyodik olarak genetik dizileme yapılmalıdır. İnsanlara öncelik verilmelidir:
–Hayvan salgınları ve insan enfeksiyonları etrafında epidemiyolojik ve virolojik araştırmalar yürütün. Daha fazla şüpheli hayvan ve insan vakasını hızlı bir şekilde tespit etmek ve araştırmak için sürveyans geliştirilmelidir.
-İnsanlardan, hayvanlardan veya çevrelerinden gelen virüslerin genetik sekans verilerini, hakemli yayınlanmadan önce bile, herkesin erişebileceği veritabanlarında hızla paylaşın
-Özellikle bilgi paylaşımı, ortak risk değerlendirmesi ve müdahale alanlarında hayvan ve insan sağlığı sektörleri arasındaki işbirliğini teşvik edin.
-Riski iletin. Sağlık çalışanlarını ve mesleki olarak maruz kalan kişileri kendilerini koruma yolları konusunda uyarın ve eğitin. Halkın yanı sıra hayvan işçilerine hasta ve ölü hayvanlarla temastan kaçınmaları ve bunları hayvan sağlığı yetkililerine bildirmeleri tavsiye edilmelidir. Ayrıca, hasta olduklarında tıbbi yardım almaları ve hayvanlara maruz kalma durumlarını sağlık uzmanlarına bildirmeleri tavsiye edilmelidir.
