Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci: “Gelecekte Sağlığı Dijital Araçlardan Bağımsız Düşünemeyiz”
Dijital Biz / Ülkemizin özellikle sağlıkta dijitalleşme sürecini ve sağlık bilişiminde geldiği aşamayı kısaca anlatır mısınız?
Ülkemizde sağlık dijitalleşmesinin temelleri 2000’li yılların başında atılmaya başlanmış, hastanelerde bilgi sistemleri yavaş yavaş kağıdın yerini almıştır. Özellikle 2010 sonrası sağlıkta dijitalleşmenin tüm dünyada sağlık hizmetlerinin odağına girmiş olması bizim ülkemiz için de aynı şekilde güçlü bir öncelik haline gelmiştir. Hepinizin bildiği gibi sağlık yatırımlarımız elbette sadece hastane yapmaktan ibaret değil. Sağlık yatırımları dediğinizde sağlıkla ilgili tüm alanlar bütüncül bir yaklaşım içerisinde ve güçlü bir kalkınma modeli ile ele alınarak yatırım yapıldı. Bakın, şu anda dünyanın en fazla kullanıcısı olan ve 30 binden fazla sağlık tesisini tek platformda toplayan e-Nabız kişisel sağlık sistemi, tüm gelişmiş ülkeler tarafından pandemi sonrasında bir ihtiyaç olarak yapılmaya başlandı. Fakat biz bu sistemi yaklaşık 7 senedir kullanıyoruz ve şu anki kullanıcı sayımızsa 60 milyona yaklaştı. e-Nabız kişisel sağlık kaydı sisteminin çok ötesinde, şu an ülkemizde yapılan ve yapılacak olan tüm projelerin altyapısını oluşturmaktadır. e-Nabız sistemini uygulamaya aldıktan sonra, yani tüm sağlık tesislerini tek platformda birleştirip veri standardizasyonunu gerçekleştirmenin hemen akabinde, SİNA-sağlık karar destek sistemini geliştirerek rasyonel politika üretimini, Mekânsal İş Zekâsı ile de sağlık verilerinin coğrafi konumlarına göre hizmet alan vatandaşların hareketlerini analiz ederek, anlaşılır ve kolay yorumlanabilir hale getirmeyi başardık. Örneğin, bir ilçeden diğerine ne kadar hastanın hangi branş için gittiğini şu anda görebiliyoruz. Bu sayede, kanıta dayalı politikalar üretip sağlık sistemine daha iyi yön verebiliyoruz. SİNA ise, yani Sağlık İstatistik ve Nedensel Analizler uygulamamız ile muayene başına laboratuvar, görüntüleme ve reçete, reçete başına ilaç, yerli ilaç oranı, ameliyat, sezaryen, memnuniyet, mükerrer başvuru gibi parametreleri her branş için kurum, il ve ülke bazında karşılaştırmalı bir şekilde tüm hekimlerimiz ve yöneticilerimize açtık.
Yine 2015 yılı içerisinde, radyolojik görüntülerin 7×24 raporlanabilmesini, radyologlar arası telekonsültasyon yapılabilmesini ve değerlendirilebilmesini sağlayan teletıp sistemini devreye aldık. Teletıp/Teleradyoloji sisteminde şu an 400 milyona yakın görüntü ve 200 milyon rapor bulunuyor.
Geçmiş görüntülere bakılması zorunluluğu sayesinde yıllık 150 milyon TL tasarruf gerçekleştirdik. Baktığınızda, bu çöpe gidecek bir para iken doğrudan ülkemiz kasasında kalıp vatandaşa hizmet olarak geri dönmüştür. Şu an 20 yılın sonunda geldiğimiz noktada dünya ile yarışan, ülkemiz adına sağlık yönetiminin önemli bir parçası haline gelmiş dijital bir altyapıya sahibiz. Bu altyapı sayesinde gelecek teknoloji olarak gösterilen yapay zekâ, büyük veri, makine öğrenimi temelli projelerimizi hayata geçirmek için var gücümüzle çalışmaya ve üretmeye devam ediyoruz.
Sağlık bilişimi projelerinin temelini oluşturan e-Nabız Sistemi’ni anlatır mısınız, şu an bu alanda dünyadaki yerimiz nedir?
e-Nabız, bugün itibariyle 60 milyona yakın vatandaşımız tarafından kullanılmaktadır. e-Nabız’ı vatandaşımızın kullanımına sunduktan hemen sonra 2017 yılında birleşmiş milletler inisiyatifinde dünya çapında en iyi sağlık uygulaması ödülünü aldık. Bu, benim için ve ekibim için çok önemli bir motivasyon kaynağıydı. İlk sorunuzda da söylediğim gibi e-Nabız ülkemizdeki tüm dijital sağlık uygulamalarının temeli niteliğindedir. Sorunuza gelecek olursak, evet e-Nabız dünyanın gelişmiş ülkeleri de dahil, çok rağbet gören ve sürekli yabancı ülke sağlık yöneticilerinin ülkemize gelerek bizzat bizlerden dinlediği ve ülkelerine entegre etmek istediği uygulamadır. e-Nabız, dijital sağlık alanında ülkemiz adına yüksek teknoloji bir ürün olarak ihraç edilme aşamasındadır. Şu an ülkemiz dışında birkaç ülkeyle görüşmeler devam etmektedir ve kısa süre içerisinde de sonuçlanarak ülke kalkınmasına katkı sağlayacak bir ürün olacaktır.
Dijital sağlık konusunda kamuda ürettiğimiz ve tüm dünyaya ihraç edilecek bir ürün haline gelen e-Nabız, bu sayede ülkemizin sadece sağlık hizmet sunumundaki bilinirliğine değil, sağlık bilişiminde de güçlü bir hale gelmesine önemli katkılar sağlamaktadır. tamamı için kaynağa bknz
