W- Türkiye İlaç Sanayi Derneği (TİSD) Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Hasan Ulusoy’dan stratejik bir sektör olarak İlaç Sektörü ve önümüzdeki dönem Dernek çalışmaları hakkında görüşlerini alacağız.
Mart 2020’de sektörün en köklü çatı kuruluşu Türkiye İlaç Sanayi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı olmanızdan günümüze pandemi sürecini de dikkate alarak değerlendirmenizi alabilir miyiz?
H.U.- Teşekkür ederim. Yaklaşık bir buçuk sene boyunca yaşadıklarımızı herhalde hiçbir fütürist öngöremezdi. Salgının ilk günlerinde de yine bu kadar etkili olacağını ve bu kadar uzun süreceğini tahmin etmiyorduk. Bütün dünyayı, bütün hayatı olduğu gibi elbette sektörümüzü de olumsuz etkiledi. Ancak gururla söylemeliyim ki ülke olarak bu dönemi dünya geneline göre iyi yönettik.
İlaç sektörü olarak, tüm zorluklara rağmen üretimi, dağıtımı hiç aksatmadık. Ülkemizde kayda değer bir ilaç sıkıntısı yaşanmadı. Kapıda kalan, yoğun bakımda yer bulamayan hastamız olmadı. Bugün de aşılama konusunda başarılı bir çalışma yürütülüyor. Umarım artık sona yaklaşıyoruz. Zaten normalleşme dönemine girdik. Burada, sağlık çalışanları başta olmak üzere canını dişine takarak mücadele eden herkese bir kez daha teşekkür etmek istiyorum.
W- Sektör nasıl etkilendi ve ilaçtaki cari açıkta son durum nedir?
H.U- Dediğim gibi sektörümüz de olumsuz etkilendi. Tüketim bir miktar geriledi. Tedarikte ciddi bir sıkıntı olmasa da sağlık kuruluşlarına başvurmaktaki tedirginlik bu sonucu doğurdu. Geride bıraktığımızı umuyorum.
Cari açık, can yakıcı bir tablo olarak yine var ve yüksek. Yaklaşık dört milyar dolar açıkla kapattık geçen yılı.
W- Üyelerinizin de önemli yatırımları olan” Biyoteknolojik ilaçlar” konusunda görüşlerinizi alabilir miyiz?
H.U.- Biyoteknoloji sahasında seyir, önceki tahminlerimizi doğrulayacak şekilde büyüme yönünde. Değer açısından yüzde yirmilik paya ulaştı, artmaya da devam edecek. Bu arada yeni yatırımlar da yapılıyor.
W- Bu alandaki kamu teşvikleri yeterli midir, Önerilerinizi alabilir miyiz?
H.U- Bu konuda kamu kesimi dâhil tüm paydaşlarda yeterli hassasiyet var. Ancak teşvikler başta olmak üzere işin bütün cepheleri açısından bakarsak tatminkâr noktada olduğumuzu söyleyemem. Zaten bu başlığı yalnızca biyoteknoloji açısından yorumlamak da doğru olmaz. Ülke olarak önümüze koyduğumuz ‘ilaçta dışa bağımlılığın azaltılması’ idealine uygun bakmamız lazım tüm işlere.
W- Pandemi bize aşıların önemini hatırlattı. Ülkemizde yapılan aşı çalışmaları hakkında bilgi paylaşabilir misiniz?
H.U.- Ülkemizde bu konuda da büyük heyecan ve beklenti var. On civarı çalışma başladı. Şu an biri üçüncü, biri de ikinci faz çalışmalara geçmiş durumda. Umuyoruz ki bu yıl sonu ya da 2022 ilk üç ayında kullanılır hale gelecekler.
W- Küresel oyuncu olmaya firmalarımız ne kadar yakın?
H.U- Zor bir soru. Çok yolumuz var, yola çıkmış olanlar var. Ancak ben bunun bir gün olacağına tüm kalbimle inandığım için, ‘yaklaşıyoruz’ demek istiyorum. Ne kadar süreceği, her anlamda ‘bize’ bağlı. Biz; kamu, bilim çevreleri, sektör, yani tüm ülke…
W- Uluslararası rekabette öne geçmek için
Kamu
Akademi
ve sektör olarak neler yapmalıyız?
H.U.- Baştan beri yer yer söyledim, biz ülke olarak sağlık hizmetlerinde, ilaç temininde çok iyi bir noktadayız. Nüfusumuzun tamamı sosyal güvenlik şemsiyesi altında ve aşı, ilaç dâhil hizmetlere erişim çok kolay. Bunun yanında, canımızı yakan dışa bağımlılık konusu da dediğim gibi ülkemizin stratejik başlıklarından biri. ‘Odaklanmak, iş birliği, güç birliği’ gibi çok uzakta olmayan çözümleri var bu konunun aslında. Teknik tarafı ile ilgili de bir dolu madde sayabilirim ama halledilemez şeyler değil. Hep birlikte sarılırsak aşamayacağımız problem yok.
Çok önemli bulduğum bir başlığı vereyim yine de: Muhatap herkesin, her kesimin bu ülkede Ar-Ge kültürü, iklimi oluşması konusuna özel mesai harcaması lazım.
W- Pandemi sonrasında bizi nasıl bir ilaç sektörü bekliyor olacak. Görüşlerinizi alabilir miyiz?
H.U.- Yalnızca ilaç sektörü değil, tüm ülke hatta insanlık olarak çok önemli dersler çıkardık elbette. Eskilerin çok kullandığı ‘hin-i hacet’ diye çok güzel bir ibare vardır, gerektiğinde, ihtiyaç duyulduğunda manasında. Bundan sonra hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını, kötü günlere hep hazırlıklı olmamız gerektiğini anladık umarım.
W- İlaç fiyatlandırmasında problemler devam ediyor mu? Sabitlenmiş kur/ güncel kur makası hakkında görüşlerinizi ve çözüm için önerilerinizi alabilir miyiz.
H.U.- Maalesef devam ediyor. Bu yıl için kullanılan dönemsel Avro değeri de mevzuatın gerektirdiğine uygun şekilde belirlenemedi. Ayrıca bugüne kadar beklenmedik bir yükseliş de oldu döviz kurlarında. Çözüm arayışımızı sürdürüyoruz.
W- İlaç sektörümüzün gelişmesi için kamudan ilave beklentileriniz nelerdir?
H.U.- Ar-Ge yatırımlarına daha büyük destek en önemli konudur diye düşünüyorum. Ancak unutmamalı ki ismi üstünde, Ar-Ge. Yani sadece sonuç alınacağından emin olduğumuz Ar-Ge’yi destekleriz derseniz, kısır kalır.
W- Sayın Başkanım değerli görüşleriniz ve paylaşımlarınız için şükranlarımızı sunarız.
