İlaç sektörü, uzun yıllardır sağlık hizmetlerinin önemli bir parçasıdır. Ancak, son yıllarda döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve ekonomik belirsizlikler sektörü ciddi şekilde etkilemiştir. Özellikle dönemsel olarak belirlenen avro değeri, ilaç fiyatlarının sürdürülebilirliğini zorlaştırmakta ve sektörde büyük bir belirsizliğe neden olmaktadır. Güncel uygulanan dönemsel Avro değeri 17,54 TL iken piyasa Avro kuru 35 TL civarında seyretmektedir. İlaçlar fiyatlanırken güncelin yaklaşık % 50 altında fiyatlanmaktadır.
Döviz Kurlarının Etkisi
Türkiye, ilaç hammaddelerinin büyük bir kısmını ithal eden bir ülkedir. Bu durum, ilaç sektörünü doğrudan döviz kurlarına bağımlı hale getirmektedir. Dönemsel Avro kuru üzerinden belirlenen ilaç fiyatları, döviz kurlarındaki değişimler karşısında sabit kalmakta ve bu da üretici firmaların maliyetlerini karşılamakta zorlanmasına neden olmaktadır. Özellikle Türk Lirası’nın değer kaybettiği dönemlerde, ithalat maliyetleri artmakta ve bu da ilaçların maliyetine yansıtılamamaktadır. Diğer üretim , satış , Ar-Ge ve yatırımlardaki artışlar enflasyonist ortamda olağan dışı yükselirken ilaç fiyatlarındaki sabitlenme sektörü zor durumda bırakmaktadır.
Sektörde Sürdürülebilirlik Sorunları
Dönemsel kur / güncel kur arasındaki makas nedeniyle ilaç firmaları sürdürülebilirliklerini korumakta zorlanmaktadır. İlaç fiyatlarının sabit kalması, firmaların kârlılığını düşürmekte ve Ar-Ge yatırımlarını kısıtlamaktadır. Bu durum, yeni ilaçların geliştirilmesini ve piyasaya sürülmesini zorlaştırmakta, dolayısıyla halk sağlığını da olumsuz yönde etkilemektedir.
İlaç Fiyatlarına Artış Beklentisi
Sektördeki bu sürdürülemez durum, ilaç fiyatlarına bir artış beklentisini beraberinde getirmektedir. Firmalar, maliyetlerini karşılayabilmek ve sürdürülebilir bir şekilde faaliyetlerine devam edebilmek için ilaç fiyatlarının güncellenmesini talep etmektedir. Bu talep, yalnızca firmaların değil, aynı zamanda hastaların da kaliteli ve erişilebilir ilaçlara ulaşabilmesi için önemlidir.
Çözüm Önerileri
- Fiyat Düzenlemeleri: Döviz kurlarındaki dalgalanmaların etkisini azaltmak için ilaç fiyatlarının daha sık güncellenmesi gerekmektedir. Bu, firmaların maliyetlerini daha doğru bir şekilde yansıtabilmelerini sağlayacaktır.
- Destek Paketleri: Devlet tarafından sağlanacak destek paketleri, özellikle yerli üreticilerin ayakta kalabilmesi için önemlidir. Bu destekler, üretim maliyetlerini düşürebilir ve firmaların sürdürülebilirliğini artırabilir.
- Ar-Ge Yatırımlarının Teşviki: İlaç sektöründe Ar-Ge yatırımlarının artırılması, uzun vadede yeni ilaçların geliştirilmesi ve piyasaya sürülmesi için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, Ar-Ge yatırımlarına yönelik teşviklerin artırılması gerekmektedir.
- Yerel Üretimin Artırılması: İthalata olan bağımlılığın azaltılması için yerel üretimin teşvik edilmesi önemlidir. Bu, döviz kurlarındaki dalgalanmalardan daha az etkilenmeyi sağlayacaktır.
Sonuç olarak, Türkiye’de ilaç sektörü, dönemsel avro değeri nedeniyle sürdürülebilirlikte zorlanmakta ve ilaç fiyatlarında bir artış beklentisi bulunmaktadır. Umarız kısa zaman içinde düzenleme ile ilaç fiyatlarında % 25 e yakın bir artışla ilaç sektörünün bir nebze nefes alması sağlanabilir.
Dr. Ahmet Kemal Kardan
“Dönemsel Avro Değeri Sürdürülebilirlik Sorunlarına Neden Olmakta”
