Akılcı ilaç kullanımı kapsamında toplumsal farkındalık düzeyini arttırmak için yapılan araştımada çalışmaya katılan her iki kişiden birinin başkasına ilaç önerdiği ortaya çıktı.
Bağımsız araştırma şirketi FutureBright’a yaptırılan araştırma tüm Türkiye çapında 8.000 örneklem sayısı ve aynı metodoloji ile gerçekleştirildi.
Araştırmada evde ilaç saklama, son kullanma tarihinin kontrol edilmesi, danışmadan ilaç kullanımı, bir önceki tedaviden kalan ilaçların kullanımı, başkasına ilaç önerme, belirtilen zamanda kullanım, belirtilen dozda kullanım ve artan ilaçlara yönelik davranışlar olmak üzere 8 başlıkta çarpıcı sonuçlara dikkat çekiliyor. Araştırma sonuçları kapsamında İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği ile bir araya gelen Abdi İbrahim, halka yönelik çeşitli aktivitelerle Ankara’da bir yıl boyunca sürecek olan ilk pilot projeyi hayata geçirecek.
ARAŞTIRMA SONUÇLARI
İlaç Önerme Alışkanlığı
Araştırmaya katılan her iki kişiden biri başkasına ilaç öneriyor. Önerilen ilaçların başında yüzde 72 ile ağrı kesiciler gelirken bunu yüzde 43 ile soğuk algınlığı / grip ilaçları, yüzde 29 ile vitaminler izliyor.
Belirtilen Dozda ve Zamanda Kullanım
Popülasyonun yüzde 68’i ilaçlarını çoğu zaman belirtilen zamanda kullanmadıklarını söylerken,yüzde 69’u belirtilen doza uyuyor. Doktorun verdiği ilaç dozu önemsenmekle birlikte, ilaç doktorun belirttiği zaman dilimi dışında alınıyor ve hasta iyileştiğini düşündüğünde ilaç almayı kesiyor.
Danışmadan İlaç Kullanımı
“Doktora danışmadan ilaç kullandınız mı?” sorusu yöneltildiğinde ankete katılanların yüzde %60’ı evet yanıtı verdi. Bu sonuç danışmadan ilaç kullanımında daha önceki tedaviden kalma ilaçların büyük ölçüde kullanıldığını ortaya koyuyor.
Bir Önceki Tedaviden Kalan İlaç
Popülasyonun yüzde 80’i önceki tedavisinden kalan ilaçları kullandığını belirtiyor. Ağrı kesici, soğuk algınlığı ve vitamin ilaçları -ilk kez bu ilaca ihtiyaç duyulduğunda dahi- doktora danışmadan kullanılan ilaçlar olarak dikkat çekiyor.
İlaçların Son Kullanma Tarihleri
“Ecza dolaplarındaki ilaçların son kullanma tarihlerine” ilişkin soruya katılımcıların yüzde 60’ı “kullanmadan önce hemen bakarım” yanıtını verdi. “Son kullanma tarihlerini kontrol etmiyorum / bilmiyorum” diyenlerin oranı bir önceki ankete göre yüzde 14’ten yüzde 8’e gerileyerek iyileşme gösterdi. Genel olarak ankete katılanların %60’ının ilacı kullanmadan önce son kullanma tarihini kontrol ettiği sonucu ortaya çıktı.
En Popüler İlaç Saklama Yeri Hala Buzdolabı
İlaç saklama koşullarına ilişkin bölümde ankete katılanlar, “evinizde ilaçları nerelerde saklıyorsunuz”sorusuna karşılık, en yüksek oran olan yüzde 46 ile buzdolabında yanıtını verdi. Bunu yüzde 39 ile çekmece, yüzde 34 ile ecza dolabı, yüzde 13 ile mutfak masası / rafı izledi. Sıralamada son sıraları küçük yüzdelerle komodin, sehpa, elbise ve banyo dolabı aldı. İlk araştırma raporuna göre ilaç çekmecesi ve ecza dolabında saklamada artış gözlenmesine karşın buzdolabı hala ilacın en çok saklandığı yer.
Artan İlaçlar
Ankete katılanlara, “Tedaviniz sonrasında arta kalan ilaçları ne yapıyorsunuz” sorusu da yöneltildi. Bu soruya, katılımcıların yüzde 48’i “Ecza dolabında / ilaç çekmecesinde saklıyorum” yanıtını verdi. Yüzde 34 ile “Bozulmasın diye buzdolabında saklıyorum” yanıtını verenleri, yüzde 19 ile “Çöpe atıyorum” diyenler izledi. “Aile sağlık merkezine / Sağlık kurumuna veriyorum” diyenler yüzde 13 ile pastada yer alırken, bunu “Aldığım ilaçların hepsini kullanıyorum / Artan olmuyor”, “Mutfak / elbise dolabında saklıyorum, “ilaç toplayan organizasyonlara veriyorum”, “Bir tanıdığıma / yakınıma veriyorum” yanıtları izledi. Genel olarak tekrar lazım olur düşüncesi hakim olduğundan saklama davranışı ilk sırada geliyor.
Diğer Sonuçlar
Araştırmada, her iki kişiden biri muayene olurken doktora kullandığı ilaçlar hakkında kendiliğinden bilgi verdiğini söyledi. Yüzde 38’lik oran “doktor sorarsa hepsini söylüyorum” derken, “Kullandığım ilaçları genellikle söylemiyorum / unutuyorum” diyenlerin sayısı yüzde 5’te kaldı.
Doktorların, reçetedeki ilaçların kullanma talimatına ilişkin bilgi vermesi konusunda katılımcıların yüzde 66’sı “Hepsini anlamasam da anlamam gerektiği kadarını anlıyorum” yanıtın verirken, “Çok az kısmını anlıyorum, çoğu anlaşılmıyor” diyenler yüzde 18, “Kullanma talimatlarını hiç anlamıyorum diyenler yüzde 5, “İlaçların kullanma talimatlarını hiçbir zaman okumam” diyenler yüzde 11 oranında kaldı.
