Prof. Dr. Nurettin Lüleci
Gelecekte beynimizi bilgisayara entegre edebileceğiz, astım gibi kronik hastalıkları tek uygulamayla yok edeceğiz, körler çift akıllı gözlük ve telefon kamerası kullanarak görebilecek.
Sanırım önümüzdeki yıllar çokca duyacağımız terimlerden biri de “dijital sağlık” veya “biyoelektronik tıp” gibi kavramlar olacaktır. Kaçınılmaz değişim dalgalarına hazırlanırken beklentimiz, teknolojik gelişmelerin refahımızı artırıcı yönde yapıcı bir şekilde gelişmesidir. Farkında değiliz ama dijital sağlık alanında dünyadaki belli başlı firmalar tam bir yarış ve kapışma halindeler. Bu yarışta Google bile en önde gidenlerden, hatta yapay zeka oluşturma çalışmalarına hız vermiş olup bu çalışmaların başına da 2013 yılında Ray Kurzweil’i mühendislik müdürü olarak getirmiş durumdalar. ‘Bu adam da kimdir?’ derseniz: Kurzweil teknolojinin geleceği konusunda 1990’lardan beri 147 tane öngörüde bulunan ve bunların yüzde 86’sı gerçekleşmiş olan birisi. Sanki kahin!
ZEKA KONTROLÜ YAPILACAK
Kurzweil diyorki yakın bir gelecekte beynimizi bilgisayarlara bağlamak mümkün olacaktır. Kurzweil 2012’de hazırladığı “zihin nasıl oluşur” kitabında beyin neokorteksinde insan düşüncelerinin oluşmasından sorumlu 300 milyon model işlemcisi bulunduğunu anlatmıştır. Yapay zekanın bu işlemcileri kullanabilecekleri ve insan kabiliyetlerini aşabileceklerini söylemektedir. Bundan sonrası insan beyninin bir işe yaramayacağı anlamına gelmemelidir. Bu bağlamda olabilecekler arasında beynimiz her türlü bilgisayar ile etkileşime girebilecektir. Hatta bu teknoloji sayesinde beynimizi yedeklemek de mümkün olabilecektir. Google, yapay zeka kontrollü beyin oluşturmak için Kurtzweili devreye soktu. Amaçlardan birisi de aklımızı bilgisayara yükleyerek dijital biçimde yaşamak. Tıbbi alanda ise google glass gibi giyilebilir takılabilir (gözlük gibi) cihazlarla öncül sinir bilimi uygulamalarına odaklanmaktadır.
DEZAVANTAJLAR BİTECEK
Örneğin otizmli çocukların hayatlarını kolaylaştırmak için giyilebilir nöro-yardımcı cihazlar ve yazılımlar geliştirilmekte, otizm spektromundaki çocuklara ve yetişkinlere hayat becerileri kazandırmak, sosyal becerileri geliştirmek, dillerini doğru, etkili kullanmak ve olumlu davranışların geliştirilmesini sağlamak amaçlanmaktadır. Bu yazılıma “yetkilendirilmiş beyin” denmektedir. Medikal teknolojideki gelişmeler, görme engellilerdeki gibi fiziksel dezavantajları ortadan kaldıracak.
Sağlıkta 3 boyutlu yazıcılar olacak
3D yazıcıların tıpta nasıl kullanılacağı tartışılmaktadır. Bu alanlarda bir çok araştırma ve uygulama yapılmıştır ancak insan üzerindeki uygulamalar zaman alacaktır. Gelecekte fevkalade önemlin olacak bu uygulamaların potansiyel alanları şunlardır. n Kök hücre, n Kan damarları ve kalp dokusu n Kıkırdak ve kemik değiştirme n Kanser hücrelerinin basılması n Dijital hapların basılması n Bilgisayarlar arası iletişimlerin yazılması.
ÇİFT AKILLI GÖZLÜK
ATHEER firması Aira’nın gözü adını verdiği girişimle görme engelli kişilere çözümler sunmaktadır. Kullanıcılara çevrenin açılanması, metin okunması, yüzlerin tanınması veya engeller hakkında bilgilendirmeler yapmaktadır. Bunu yaparken derin öğrenme algoritmaları kullanılmaktadır. Bu sistemde bir çift akıllı gözlük veya telefon kamerası kullanarak gerçek zamanlı olarak görme ve konuşma olanakları sağlanmaktadır.
BOYUTLU GÖRÜNTÜ
Medsights teknolojisi görünenleri gerçek hale getirme peşinde. Bu teknolojide örneğin tümörler 3 boyutlu halde görünmekte isterse doktor problemli dokuyu ekran dışına çekerek tam boyutlu olarak problemi inceleyebilmektedir. Diğer yandan radyasyona maruz kalmadan cerrahlara bu verileri gerçek olarak aktarbilmektedir. EchoPixel de benzeri uygulamar geliştirmektedir. Bu teknoloji sayesinde uzmanlık alanları ileri düzeyde güçlendirilmekte ve hem klinik etkinliği hemde iş akışını olumlu etkilemektedir.Gerçek 3 boyutlu görüntü sistemi doktorlara yardımcı olurken karmaşık cerrahi opersyon planlamalarında da katkılar sağlamaktadır. Cleveland clinik ve CWR üniversitesi insan vucudunu kolay ve muhteşem bir şekilde görselleştirmek HOLO ANATOMİ’yi geliştirmek için microsoft ile anlaştılar. Öğrenci eğitiminde 3 boyutlu görüntüler devrim niteliğindedir.
ASTIMIN SONUNU GETİRECEK
Bir çok firma bu konuda AR-GE çalışmalarına son sürat devam etmektedir. Düşünülen model; beyin ve sinir sistemlerdeki sinyal düzenleyicileridir. Yanlış uyarı ya da sinyali düzeltecektir bunu da hap veya enjeksiyonla değil minyatür implante edilen aygıtlarla gerçekleştirecektir. Bu cihazlar, geniş bir hastalık yelpazesi ile ilişkili olarak ortaya çıkabilen düzensiz veya değişmiş dürtülerde dahil olmak üzere vucudun sinirleri boyunca geçen elektrik sinyallerinin okunması ve düzeltilmesi için pragramlanabilecektir. Bu cihazlar gerçekleştiğinde, iltihaplı barsak hastalıkları, astım, diyabet, artrit, hipertansiyon gibi hastalıklar tedavi edilebilecektir.
