Dünyanın en önemli kanser merkezlerinin başında gelen MD Anderson Cancer Center’da yaklaşık 30 yıldır pek çok çığır açan araştırmaya imza atan Türk bilim insanı Prof. Dr. Bülent Özpolat, geçtiğimiz ay Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen Türk Dünyası Tıp Kurultayı’na katılmak üzere İstanbul’a geldi. Demirören Haber Ajansı’na önemli açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Özpolat, biri kanser hücrelerinin çoğalmak için yok ettiği protein bozukluğunu, diğeri de insanların yüzde 30’unda görülen ve farklı kanserlere neden olabilen ‘KRAS gen mutasyonu’nu hedefleyen iki akıllı ilaç molekülü geliştirdiklerini kaydetti. Patentini aldıkları bu iki ilacın hastalar üzerinde yapılacak klinik faz çalışmalarını Türkiye’de gerçekleştirmeyi hedeflediklerini vurgulayan Prof. Dr. Özpolat, böylece ülke tarihinde ilk kez, hedefe yönelik yerli kanser ilacına sahip olacağımızın müjdesini verdi.
Ege Üniversitesi, kanserde hedefe yönelik akıllı ilaçların geliştirilmesi için MD Anderson Kanser Merkezi ile güç birliği yapmaya hazırlanıyor. Amerika’daki en büyük kanser araştırma merkezi olan Houston MD Anderson Kanser Merkezi Öğretim Üyesi Dr. Bülent Özpolat akılllı ilaçların geliştirilmesi konusunda işbirliği oluşturmak üzere Ege Üniversitesini ziyaret etti.
Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi olarak 25 yıldır çalışmalarını sürdüren; İmmünoloji, deneysel ilaçlar, tümör biyolojisi, genetik hedefe yönelik ilaçlar ve nanoteknoloji konularında uzman olan Doç. Dr. Bülent Özpolat, Ege Üniversitesinde Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, EÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Kutsal Turhan, EÜ Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cemil Gürgün, EÜ Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tuncay Göksel, EÜ Kanser Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Ayşe Caner ve akademisyenler ile kanser araştırmaları konusunda ortak çalışmaların başlatılması ve hedefe yönelik ilaçlar geliştirilmesi konusunda görüşmeler yaptı.
Ege Üniversitesi ilaç geliştirmede öncü
Görüşme sonrasında açıklamalarda bulunan EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Ege Üniversitesinin ilaç geliştirme çalışmalarında önemli bir birikime sahip olduğunu ifade ederek ‘‘ İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma- Uygulama Merkezimiz (ARGEFAR) ve Çocuk Hastanesi Hematoloji Kliniğimiz ile Türkiye’de bu alanda araştırma yapan 4 merkezden 2’sini bünyemizde bulunduruyoruz. Ülkemizde yapılan klinik ilaç araştırmalarının sadece yüzde1’i Faz-1 araştırmalar ve bu araştırmaların yarısından çoğu üniversitemizde yapılıyor. Bu alanda hasta gönüllülerde Çocuk Hastanemizde bulunan hematoloji kliniğimizde, sağlıklı gönüllülerde ise ARGEFAR’da hizmet veriyoruz. Tüm bu çalışmalar ile üniversitemiz ülkemiz tıbbına çok önemli katkılar sunuyor. Bu bilgi birikimimiz ve alt yapımızla şimdi de uluslararası bir merkez ile işbirliğine giderek ülkemize hizmet etmeyi planlıyoruz. İlerleyen dönemde bu görüşmelerimizin bir işbirliğine, daha sonra da ürüne dönüşmesi en büyük dileğimiz. Bu amaçlar çerçevesinde ilaç araştırmaları ve ülkemizin öncelik verdiği alanlarda üretmeye devam edeceğiz ’’ şeklinde konuştu.
Kanser türlerinde başarı oranlarının akıllı ilaçlar ve immunoterepi sayesinde hissedilir şekilde değiştiğini ifade eden Dr. Özpolat ise ‘‘ Lösemi gibi bazı kanser türlerinde başarı oranı bundan 20 yıl önce yüzde 30 iken, akıllı ilaçlar sayesinde bu oranın yüzde 90’a çıktığını görmekteyiz. Bu ilaçlar bazı kanserlerde kemoterapi gibi tedavilere göre hayat kalitesini çok arttırıyor. Ancak pankreas, yumurtalık ve akciğer kanseri gibi bazı kanserlerde henüz bu başarı yakalanamadı. Son yıllarda immünoterapi ve kanser aşıları ile bazı kanserlerde olumlu sonuçlar alınmış olsa da bu başarıyı bütün kanser türlerine yayabilmek için bu durumu daha iyi analiz etmeye başladık ve çalışmalarımızı bu yöne çevirdik ’’ şeklinde konuştu.
Dr. Özpolat, son 15 yıldır kanser araştırma hızının multidisipliner uzmanlarla birlikte ekip halinde çalışarak daha da arttığını belirterek, MD Anderson Kanser Merkezi ve diğer merkezlerde yapılan araştırma ve tedavi yöntemlerinin büyük yol kat ettiğini söyledi.
‘‘Türkiye’de yeni ilaçların geliştirilebileceğine inanıyorum ’’
Gen haritası ve gen analizleri, protein analizleri gibi ileri teknolojiler ile 2000’li yıllardan itibaren daha hızlı yol aldıklarını kaydeden Dr. Özpolat “Yeni teknolojilerin robotik sistemlerle ilaçların geliştilmesinin büyük katkıda bulunduğunu” belirtti. Geçen yıl immunoterapi Nobel ödülünü alan Dr. James Allison’un kendi merkezlerinde immunoloji bölümünde çalıştığından bahseden Dr. Özpolat, ‘‘Ege Üniversitesinde kanser konusunda çalışan öğretim üyeleriyle ortak çalışmalarla Türkiye’de yeni ilaçların geliştirilebileceğine inanıyorum. Bu bağlamda Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak’ın akıllı ilaçlar geliştirilmesine yönelik araştırmalara verdiği destek çok önemli. Bu destek bizler için pozitif ivme yapacaktır’’ şeklinde konuştu.
2016-2018 yılları arasında MD Anderson Kanser Merkezinde çalışan Doc. Dr. Ayşe Caner ile ortak çalışmaları ve yayınları olan Dr. Ozpolat, Dr. Caner ve Dr. Göksel ile translasyonel çalışmaları sürdüreceklerini ve bazı kanser türlerinin özelikle ileri dönemde olan ve tedaviye dirençli ya da az cevap kanserlere yöneleceklerini açıkladı ve ortak yol haritası çizilmesi için görüşmelere başlayacaklarını belirtti.
Amerika’nın en büyük kanser araştırma merkezi
MD Andersonda kanser merkezinin Amerika’daki 65 kanser merkezi içinde 20 bin çalışanı ile en büyük merkez konumunda. Merkez yapmış olduğu çalışmalar ile ABD’de sıralamasında en iyi 1. kanser merkezi olma başarısını sürdürüyor. Merkezde, bağışlar ve devletten gelen araştırma fonlarıyla yılda yaklaşık 800 milyon dolarlık bir bütçe ile araştırmalar ve ilaç geliştirilmesi için çalışmalar yapılıyor.
