Solunum Derneği TÜSAD ve Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD), depremde yıkılan eski binalarda kullanılan asbestin kanserojen olduğunu ve uzun vadede ciddi akciğer hastalıklarına neden olabileceğini belirterek, bölgedeki afetzedeler ve enkaz kaldırmada görevli kişilerin mutlaka FFP3 maske ve koruyucu ekipman kullanması gerektiği uyarısını yaptı.
Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ilimizi etkileyen depremin üzerinden 8 gün geçti. Depremden etkilenen şehirlerde devam eden arama kurtarma çalışmaları tamamlandıktan sonra ağır hasarlı binaların yıkımı ve enkaz kaldırma aşamasına geçilecek. Bölgedeki eski binaların yıkımı esnasında afetzedelerin ve kurtarma ekiplerin asbest ve yoğun toza maruz kalacakları uyarısını yapan Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) ve Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD), bu maruziyetin sonucunda asbestozis, difüz plevral fibrosiz ve akciğer kanseri başta olmak üzere pek çok ciddi parankimal ve plevral akciğer hastalığına ortaya çıkabileceği uyarısında bulundu.
TÜSAD Mesleki ve Çevresel Solunum Hastalıkları-İş Sağlığı Çalışma Grubu adına Dr. Melike Yüksek Yavuz ile Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari tarafından yapılan ortak açıklamada, asbestin Uluslararası Araştırma ve Kanser Ajansı (IARC) tarafından insanlar için kanserojen madde olarak tanımlandığına dikkat çekildi. Açıklamada, asbestin vücuda inhalasyon (solunum) ve kontamine içme suyu ile alındığı vurgulanarak, maruz kaldığı asbest miktarına, maruz kalınan süreye, asbest liflerinin boyutu, şekli ve kimyasal yapısına, maruziyetin kaynağına ve ayrıca sigara kullanımı, önceden var olan akciğer hastalığı ve genetik özellikler gibi bireysel risk faktörlerine göre hastalıkların gelişim sürecinin etkilendiği aktarıldı.
AFETZEDELER VE EKİPLER KORUYUCU EKİPMAN KULLANMALI!
Bölgede enkaz kaldırmada görev yapacak ekipler ve afetzedelerin asbest maruziyetinin azaltılması için koruyucu ekipman sağlanması ve kullanılması gerektiğine dikkat çekilen açıklamada, şu önerilere yer verildi:
- Afetzedeler için enkaz kaldırma süresince FFP2, FFP3 toz maskesi, gözlük gibi malzemeleri asgari olarak kullanılmalıdır. Yıkım yapılan ortamda bulunulmamalı, yeme-içme kesinlikle yapılmamalıdır.
- Asbestli binaların yıkımında çalışacak ekipler için koruyucu ekipmanlar temin edilmelidir. Koruyucu kıyafet için anti-statik özelliğe sahip partiküllere karşı koruyucu tek kullanımlık vücut koruyucu tulum alınmalıdır. Kirli alana her giriş için yeni bir tane kullanılmalıdır. Kullanılan tulumlar TS EN ISO 13982-1’e göre Tip 5: havada uçuşan katı partiküller standardına ve TS EN 13034 ‘e göre Tip 6: sıçrayan sıvı partiküllere karsı limitli koruma standardına sahip tulumlar olabilir. Koruyucu giysiler ile çalışanları kendilerine ait giysileri ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilir.
- Mutlaka solunum koruyucu maskeler kullanılmalıdır. TS EN 149+A1 uyumlaştırılmış standardı ile EN149:2001+A1:2009 standardına göre FFP3 koruma seviyesine sahip veya daha fazla koruma faktörü ile partiküllere karşı tek kullanımlık solunum koruyucular kullanılabilir. TS EN 143 uyumlaştırılmış standardı ile EN143+A1/AC standardına göre P3 koruma seviyesine sahip partikül filtresi ile tam yüz maskesi kullanılabilir. Solunum, baş, göz, işitme ve yüz koruma ile ilgili seçilen koruma sınıfına uygun standartlara sahip olmakla birlikte batarya vb. motorlu kısım için EN 12941 standardına sahip kombine bir koruyucu kullanılabilir.
- Bağcıksız, tokasız direk ayağa geçirilebilecek şekilde ayakkabılar kullanılmalıdır. Kayma riski içerdiğinden botlar / çizmeler galoşlara göre öncelikli tercih edilmelidir. Kullanım sonrası yıkanabilir botlar ve çizmeler tercih edilebilir.
- Koruyucu olarak tek kullanımlık eldivenler kullanılmalıdır. Yapılan işe göre mekanik ve elektrik direnci yüksek ya da kimyasala karşı bir eldiven kullanılacak ise bu eldivenlerin içine kavrama kabiliyeti yüksek ince hijyen eldivenleri kullanılabilir. Çalışan kirlenmiş alanı terk ettikten sonra, eldiven uygun şekilde mühürlü asbest atık torbalarına konulmalıdır. Kirlenmiş alana her girişte yeni bir çift iş güvenliği eldiveni giyilmelidir.
- Temizlik işine katılan kişiler için basit ve anlaşılması kolay bilgiler sağlanmalı ve asbestin ne olduğunun, nerede bulunabileceğinin, tehlikelerin neler olduğunun ve nasıl güvenli bir şekilde taşınacağının eğitimi verilmelidir.
- Eğitimli personel, asbest içeren malzemelerin bulunabileceği sahaları incelemelidir. Malzemelerin türünü, arz ettikleri tehlikeyi ve en güvenli eylem (örneğin mühürlemek ve yerinde bırakmak veya çıkarmak) planı oluşturulmalıdır.
- Karantina alanı kurulmalıdır.
- Hijyen Üniteleri kurulmalıdır.
- Negatif basınç ünitesinin karantina alanına konumlandırılmalıdır.
- Kırılgan malzeme sökümünde lif bağlayıcı sıvı kullanılması ve tozumayı azaltacak söküm yöntemleri (sulu işlem gibi) kullanılmalıdır.
- Ortam ve kişisel maruziyet ölçümlerinin düzenli yapılması, sonuçların asbest söküm uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
- Çalışma saatleri yapılan işin riskine göre belirlenmelidir.
- Çalışma ortamında yeme- içme alanları faklı olmalıdır.
