Geliştirilmekte olan canlı zayıflatılmış bir aşının, klinik öncesi çalışmalarda Lassa virüsüne karşı güvenli ve yüzde 100 etkinlik gösterdiği açıklandı.
Teksas Biyomedikal Araştırma Enstitüsü (Teksas Biomed), Scripps Araştırma Enstitüsü ve Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü’nden (NIAID) araştırmacılar, kobayları virüsün ölümcül dozundan başarıyla koruyan bir Lassa virüsü aşı adayı geliştirdiler.
Şu anda onaylı bir aşısı veya tedavisi olmayan Lassa virüsü, her yıl on binlerce ila yüz binlerce Lassa ateşi vakasına neden oluyor. Virüs, insanlara enfekte kemirgenlerin bulaştığı yiyecek veya yüzeylerle temas yoluyla bulaşıyor. Birçok kişi hiçbir belirti yaşamasa da virüs, genellikle enfeksiyondan iki hafta sonra ateş, ağır kanama ve organ yetmezliği gibi ciddi hastalıklara yol açabiliyor. Ölüm oranlarının yüzde 15 ile yüzde 20 arasında değiştiği tahmin ediliyor.
Lassa ateşi Batı Afrika’da yaygındır ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından halk sağlığı acil durumuna neden olma potansiyeli nedeniyle aşı araştırma ve geliştirme için öncelikli bir hastalık olarak sınıflandırılmıştır.
A Lassa virus live attenuated vaccine candidate that is safe and efficacious in guinea pigs
Canlı-Zayıflatılmış Aşılar Üzerine On Yıllık Araştırma
Son 10 yıldır bir Lassa virüsü aşı adayı üzerinde çalışan ekip,virüsün canlı ancak “zayıflatılmış” bir versiyonunu içeren canlı-zayıflatılmış bir aşı geliştirmeye odaklandılar. Halihazırda kullanımda olan diğer canlı zayıflatılmış aşılar arasında kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (MMR), çiçek hastalığı, su çiçeği ve sarı humma aşıları yer almaktadır.
Canlı zayıflatılmış herhangi bir aşı için temel gereklilik, orijinal formuna geri dönemeyecek veya diğer doğal dolaşımdaki suşlarla karışıp hastalığa neden olamayacak şekilde değiştirildiğinden emin olmaktır. Olası olmasa da, bir kişi aynı anda aşılanmış ve enfekte olmuşsa bu son senaryo gerçekleşebilir.
Ekip, Lassa virüsünü zayıflatmak için farklı yaklaşımlarını, küçük bir segment ve büyük bir segmentten oluşan genomunun her iki bölümünü de değiştirerek birleştirdiler. Ekip, virüsü enfekte hücrelere bağlamaktan sorumlu anahtar bir proteinin üretimini azaltmak için küçük segmentteki RNA’yı düzenlemek için kodon deoptimizasyonu adı verilen bir teknik kullandılar.
Ekip, büyük segment RNA’sının bir kısmını küçük segmentten karşılık gelen kısımla değiştirdiler. Bu düzenlemeler birlikte, istenen bağışıklık tepkisini tetikleyecek kadar gerçek şeye benzeyen ancak hastalığa veya rahatsızlığa neden olmayan değiştirilmiş bir virüs üretiyor.
Klinik Öncesi Çalışmalarda Umut Veren Sonuçlar
Aşı adayının yüzde 100 koruyucu olduğunu kaydeden araştırmacılar, makalede zayıflatılmış virüsün sağlam güvenlik profilini, azalmış replikasyonunu (uygunluk kaybı olarak da bilinir) ve virülansı (hastalığa neden olma yeteneği) yeniden kazanmak için evrimleşmediğini gösterdiler. Dahası, NIAID’nin Fort Detrick’teki Entegre Araştırma Tesisi ile iş birliği içinde tamamlanan çalışma, çok umut verici etkinlik sonuçları gösterdi. Çalışmaya, aşı olan ve aşı olmayan gruplara ayrılmış 50 kobay dahil edildi. Virüsün normalde öldürücü bir dozuna maruz kaldıktan sonra aşılanan kobaylar sağlıklı kaldı ve hiçbir olumsuz yan etki göstermedi.
Ekip bundan sonra aşıyı, insanlarda klinik deneylere geçmeden önce aşıların güvenli ve etkili olup olmadığını değerlendirmek için geçerli altın standart olan insan olmayan primatlarda incelemeyi planlıyor.
