Kısa boy ile diyabet 2 riski arasında ilişki var !

Boy uzunluğu genellikle genetik faktörlere göre belirlenir. Bununla birlikte son yıllarda gerek çocuklarda gerekse yetişkinlerde farkedilir derecede boyda bir artış görülmektedir. Yapılan istatiksel çalışmalar boy ortalamasında en büyük artışın Hollanda’da olduğunu gösteriyor. Hollandalı erkekler 150 yıl öncesine göre 20 santimetre daha uzunlar ve ilginçtir ki, Hollanda dünyada kişi başına düşen süt ve süt ürünleri tüketiminde başı çekmektedir.[1][2]

Dipl. Biologe Mehmet Saltürk

Boydaki bu artış birçok araştırma ekibinin dikkatinden kaçmadı. Bu yüzden bir taraftan bu artışın nedenleri ve tıbbi etkileri analiz edilirken, diğer taraftan da boy ile hastalıklar arasında ilişkiler araştırıldı.

Boy uzunluğu veya kısalığı hastalık riskini etkiliyor mu ?

Yapılan çalışmalardan elde edilen bulgular boy ile Tip 2 diyabet ve Kanser arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. Bu konuda yapılan çalışmalarda elde edilen bu bulgular, uzun boyluların daha fazla kanser, kısa boyluların ise daha fazla Tip 2 diyabet riski taşıdığını gösteriyor.[3]

Aşağıda kısaca özetini okuyacağınız makalede kısa boy ile Tip 2 diyabet arasındaki bağlantının olduğu ve bunun olası sebepleri anlatılmaktadır. (Not: Uzun boy ile kanser riski arasındaki ilişkiye bu makalede değinilmeyecek, ancak bu konuda daha önce hazırlanmış bir makaleye buradan ulaşabilirsiniz. Link

Kısa boy Tip 2 diyabet üzerinde ne kadar etkili

Bu sorunun cevabını bulmak amacıyla Potsdam-Rehbrücke Beslenme Enstitüsü’nden Clemens Wittenbecher ve meslektaşları 2.662 Alman katılımcının verilerini analiz ederek boy ile Tip 2 diyabet arasındaki ilişkiyi yakından incelediler.

Sonuçlar gayet açık

Yaş, yaşam tarzı ve sigara alışkanlığı gibi olası negatif faktörlerin hariç tutulduğu araştırmada sonuçlar tahmin edildiği gibi boy ile Tip 2 diyabet arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. Buna göre boyda her 10 santimetrelik uzunluk erkeklerde ortalama % 41, kadınlarda % 33 oranında Tip 2 diyabet riskinin düşmesine sebep oluyor.

Wittenbecher ve ekibinin araştırmadan elde ettiği başka bir değerli bilgi ise, uzun boyun sağladığı pozitif etki normal kilolu kişilerde daha güçlü, bel çevresi geniş olan kilolu veya obez kişilerde daha zayıf. Daha açık bir ifade ile söylemek gerekirse, eğer fazla kiloluysanız uzun boylu olmanızın avantajı ortadan kalkıyor. (Tabii bu sadece Tip 2 diyabet için)

Sebep karaciğer yağlanması

Peki kısa boy ve Tip 2 diyabet riski arasındaki bağlantının kaynağı ne? Bu sorunun cevabını bulabilmek için katılımcıların karaciğerler-yağ yüzdeleri, belirli hormonların konsantrasyonları ve bir dizi kan değerleri analiz edildi.

Yapılan analizler, kısa boyun Tip 2 diyabete etkisinin indirekt olduğunu gösterdi. Örneğin, yalnızca karaciğer yağlanması erkeklerde boyun her 10 cm için sağladığı % 41 lik avantajı %33‘e, kadınlarda sağladığı %33’lük avantajı %13 düşürüyor.

Dünyada yaklaşık 300 milyon insanın Tip 2 diyabet hastası olduğu tahmin ediliyor. Genetik yatkınlığın yanı sıra obezite, egzersiz eksikliği ve yanlış yeme içime alışkanlığı hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayan önemli risk faktörleridir. Bu faktörlare ilaveten son yıllarda yapılan çalışmalar artık kısa boyluluğun da risk faktörleri arasında yer aldığını gösteriyor.

Her ne kadar laboratuvar analizleri Diyabet 2’nin karaciğer yağlanmasından kaynakladığını işaret etse de, bu yağlanmanın kısa boylularda daha yüksek oranda olması ve boy uzadıkça oranın kademeli olarak düşmesi kısa boy ile Diyabet 2 riski arasında bir bağlantının varlığını indirekt de olsa güçlendiriyor.

Uzun boylularda karaciğer yağlanmasının daha az olması bu kişilerin genel olarak daha sağlıklı bir metabolik profile sahip olduğunu gösteriyor. Her ne kadar kısa boy, Tip 2 diyabet riskinin direkt nedeni olmasa da risk altındakileri tanımlamada ek bir gösterge olabileceği açıktır. Bu yüzden kısa boyluların karaciğer yağlanmasına karşı özel dikkat göstererek kardiyometabolik seviyelerini düzenli kontrol ettirmeleri olası bir Tip 2 diyabet vakasını önleme açısından önem arz etmektedir. [4]

Sonuç

Boyumuzu değiştiremeyiz ama karaciğer yağlanmasına karşı aşırı yağlı yiyeceklerden kaçınarak, düzenli spor yaparak, sigara ve alkolden uzak durarak olası bir Tip 2 riskini azaltabiliriz.

Benzer konuda hazırlanmış diğer makaleler 

• Boy uzunluğunun diyabet 2, kalp-damar hastalıkları ve kansere etkisi
• Şeker hastaları için yeni bir umut: Yağ hücrelerinden insülin üreten beta Hücreleri üretildi
• Boy uzunluğunun Tip 2 Diyabet, kalp-damar hastalıkları ve kansere etkisi
• Diyabete bağlı görme bozukluğu tedavisinde umut
• Şeker hastaları için yeni bir umut: Mide hücrelerinden insülin üretildi
• Öksürük Şurubunun diyabete olumlu etkisi
• Yapay tatlandırıcıların diyabeti de tetikleyen yan etkileri
• Kas Egzersizleri Tip 2 Diyabet Riskini Düşürüyor
• Tip 1 Diyabet hastaları için biyonik pankreas geliştirildi
• Diyabet araştırmalarında yeni çığır açıldı: insülin iğnesi yerine ilaçlı tedavi
• Erken yaşta başlayan menstruasyon, yüksek diyabet riskini de beraberinde getiriyor.
• Tip 2 Diyabet hastalarına umut : „İnsülin Direncinin“ sebebi bulundu.
• Süt “Tip 2 Diyabet ” riskini düşürüyor.
• Tip 2 Diyabetde kullanılan “Metforminin alzheimer’a karşı önleyici etkisi.
• Serotonin, insülin ve diyabet arasındaki ilişki

Mehmet Saltuerk

++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
The Institute for Genetics
of the University of Cologne
++++++++++++++++++++++++

Kaynaklar

1. Paradoxes of Modernization and Material Well-Being in the Netherlands during the Nineteenth Century
2. List of countries by milk consumption per capita
3. Divergent associations of height with cardiometabolic disease and cancer: epidemiology, pathophysiology, and global implications
4. Associations of short stature and components of height with incidence of type 2 diabetes: mediating effects of cardiometabolic risk factors