W- Atabay İlaç Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sn. Zeynep Atabay ile köklü ilaç firmamız Atabay özelinde sohbet edeceğiz.
Zeynep Hanım kaçıncı kuşak Atabay temsilcisiniz ve kısaca Atabay İlaç hikâyesini, Atabay İlaç yatırımlarını alabilir miyiz?
Z.A.- Atabay İlaç 1939 senesinde Eczacı Ö. Kemallettin Atabay tarafından ‘Şark Merkez’ Ecza Deposu kurulmasıyla başlar. 1955 senesinde Tophane İlaç Fabrikası’nda beşeri ilaç üretimine başlamış bunu 1967 senesinde şu anda bulunduğu Acıbadem Atabay İlaç Fabrikası A.Ş. merkezine taşıyıp modernleştirmiştir. 1970 senesinde Gebze’de Atabay Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. altında ilaç etkin hammaddesi üretimine ve 1975 senesinde yine Gebze’de Atabay Tarım ve Veteriner İlaçları A.Ş. altında zirai ilaç hammaddesi ve zirai ilaç üretimine başlamıştır. Bu tesislerde 100 yakın ilaç, tarım ve veteriner ürün hammaddesi üretilmiştir. Tüm tesisler kuruldukları seneden itibaren T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından GMP onayına sahiptir. Hammadde üretim tesisleri 1985 senesinden itibaren Amerikan Sağlık Bakanlığından FDA ve 2002’den itibaren Avrupa Sağlık Bakanlığı Otoritesinden EU GMP sertifikalarını almıştır.
Bitmiş ilaç üretim tesisleri ise 2019’dan itibaren EU GMP sertifikasına sahiptir. 2019 senesinde T.C. Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı’ndan akreditasyonunu almış Ar-Ge Merkezimiz Farma, Biyoteknoloji ve Geleneksel Bitkisel Tıbbı İlaç üzerine yeni ürünler geliştirmektedir. Ülkemizin 8 büyük üniversitesi ile üniversite – sanayi işbirliği projeleri geliştirmekte olup, ulusal kamu Ar-Ge Merkezi olan TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ile stratejik Ar-Ge projeleri yürütmektedir
Atabay 80 senelik ilaç etkin maddesi (API) geliştirme ve beşeri ilaç üretme bilgi ve becerisini bir aile geleneği olarak 3. Nesil ile devam ettiriyor. .
W- Koronavirüs pandemisi özelinde kattığınız değerleri paylaşır mısınız?
Z.A.- Koronavirüs tedavi protokolünde bulunan Paracetamol (1975) ve Oseltamivir (2010) hammaddeleri senelerdir Gebze tesislerimizde üretilmekte ve bu sayede her salgında kesintisiz olarak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmaktadır. Bu ilaçların etkin olarak kullanılmasının Covid-19 ile mücadelede çok önemli rol oynadığını ve bu sayede Tedavide Salgının yaşandığı diğer ülkelere fark yarattığımızı düşünmekteyiz.
15 Mart itibariyle Oseltamivir ve Parasetamol üretimini arttırmamızın dışında Ar-Ge/Üretim ile COVİD-19 Tedavisi için çalışmalarımızı hızlandırdık: Acil ve Yoğun Bakım Hastalarının tedavisini kolaylaştırmak için Oseltamivir İV (Serum) formülasyonu yaptık ve 150 Bin vial ile üretim için hazırız.
W- Covid-19 özelinde gerçekleşen bilimsel çalışmalarınız&projeleriniz nelerdir?
Z.A.- TÜBİTAK COVİD-19 TÜRKİYE Platformu’ nda ‘Pandemik Koronavirüsüne (COVİD-19) Karşı Dışa Bağımlılığı Azaltacak İlaçların ve Hammaddelerinin Yeni Sentez Yöntemleriyle ve Formülasyonlarla Geliştirilmesi’ projesinde tek özel sektör şirketi olarak yer aldık. İstanbul Medipol Üniversitesi’nden Prof.Dr. Mustafa Güzel Hocamız ile beraber Covid19 tedavi protokolünde bulunan 3 ilacımızın hammadde sentez çalışmalarına başladık. İlaçlarımızın Etkin Maddelerini (Hammaddelerini) Yerli ve Milli olarak Gebze Tesisimizde üreteceğiz.
Covid19 tedavi protokolünde bulunan Hidroksiklorokin ve çalışmalarımız sonucu iyi sonuç verdiğini düşündüğümüz iki molekülün de ruhsat başvurularında bulunduk.
W- Atabay İlacın felsefesi nedir?
Z.A.- Şirket olarak her zaman ilaç üretimini sosyal ve vatani bir görev olarak gördük ve felsefemizi de ‘her zaman ilaç etkin hammaddesinden bitmiş ürüne ilaç geliştirmek olarak’ tanımladık. Bu sayede değer zincirine hâkim olmayı, bilgiye sahip olmayı ve bu bilgiyi ve tecrübeyi ülkemizde tutmayı tercih ettik.
Atabay Kimya Gebze tesisinde 1975 senesinden itibaren 100’e yakın beşeri, tarım ve veteriner ilaç etkin hammaddesi üretmiş ve ihracatını gerçekleştirmiştir.
W- Konvansiyonel ilaçlar içinde altın değerinde etken maddeler yanında biyoteknoloji girişimlerinizi alabilir miyiz?
Z.A.- Parasetamol konusunda geriye dönük entegrasyon ve zamanla geliştirilen iyi sentez yöntemi sayesinde Avrupa’daki tek üretici iken dünyadaki 10 ana üreticiden bir tanesi olmuştur. Yılda 45 milyon kutu satarak kutu satışında ilk sırada yer alan halkın ilacı olmuş ürünümüz, kendi üretimimiz olan Parasetamol ile üretilmekte ve 100% yerli ve milli diyebileceğimiz bir ilaçtır.
Atabay sadece küçük molekülde aktif hammadde sentezi ve üretimi dışında Biyoteknolojik ilaç gelişiminde de aynı felsefeyi uygulamış ilk yerli GMP onaylı hücre bankasını geliştirmiştir. TÜBİTAK KAMAG desteğiyle yürüyen bu Biyobenzer proje ticarileşme süreçlerine başlamıştır. 2012 senesinde geliştirdiğimiz ‘Enoksaparin Sodyum’ ülkemizde geliştirilen ilk biyolojik ilaçlardan biri olarak kabul edilir.
W- Fitoterapötik ürün geliştirmeleriniz var mıdır?
Z.A.- Ülkemizin kadim şifa geleneğini ilaç olarak değerlendirmek adına TÜBİTAK MAM, üniversiteler ve tarım Ar-Ge merkezleri ile işbirliğine giderek ‘tohumdan ilaca’ değer zinciri kurularak geleneksel bitkisel tıbbı ürün (GBTÜ) kategorisinde ilaç geliştirilmeye başlanmıştır.
W- İlaç ülkemizde “stratejik sektörler” arasında bu konudaki düşünceleriniz ile birlikte vizyon hedeflerinizi alabilir miyiz?
Z.A.- Atabay olarak ilaç sektörünün ülkemiz için stratejik olduğunu düşünüyoruz. Ancak sektör olarak beraber çalışarak ‘eşdeğer ilaç üreticisi konumundan’ yenilikçi sağlık ürünleri ve hizmetleri sunan bir yapıya evrileceğimizi öngörüyoruz. Bir çok üniversite, sektörel dernek ve ticari organizasyon ile işbirliğindeyiz. Özellikle TİSD, İVEK ve SÜRDER Derneklerinin vizyoner başkanları ve yönetim kurulu ile fark yarattığımızı görüyoruz.
Atabay küçük molekül, bitkisel ilaç ve biyoteknolojik ilaç süreçleri için hammadde geliştirmeye, sentez, ekstraksiyon ve genetik süreçlerini kullanıp ülkemizde bu bilginin gelişmesine ve aynı zamanda ekonomik değere dönmesine önümüzdeki nesillerde de aynı işbirlikleri ve azim ile devam edecektir.
“Geçmişten geleceğe sağlık” misyonuyla çıktığımız bu yolda çocuklarımızın sağlığı bizim için çok değerlidir. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramımız Kutlu olsun.
W- Sayın Zeynep Hanım değerli görüşlerinizi paylaştığınız için çok teşekkür eder başarılarınızın devamını dileriz.
