Koronovirüs pandemisi nedeniyle, değerlerimizin sorgulandığı ve muhtemelen değiştiği bir zaman diliminden geçiyoruz. Kendimden ve mesleğimden örnek vereyim. Şu sıralar rinoplasti başta olmak üzere estetik ameliyatlar yapılmıyor. Bunun için öncesinde ve sonrasına bir takım tetkikler istenmiyor, ilaçlar kullanılmıyor. Ayda bir gelen farenjit hastaları ortalıkta yok. Ben çok doktor dolaştım, bide size görüneyim dedim, yok mu bu işitme kaybına bir çare diyen yaşını almış hastalar da yok. Böyle olunca muayene, tetkik, ilaç derken uzayıp giden faturalar yok. Fatura yoksa ekonomiye katkı yok. Ekonomi küçülüyor bildiğin.
Düşünün hiç kimse estetik ameliyat olmasa, botoks yaptırmasa ucunda ölüm yok, ha keza faranjitten ölen de olmamış. Kulak çınlaması şikayeti için bir, bilemedin iki doktorun, tanı ve yönetimi yeterli iken, hastalar doktor doktor, hastane hastane dolaşıp çınlayan kulakları ile ekonomiye katkıda bulunuyorlar. Bu faaliyeti salt sağlık olarak görmeyin, ulaşımından gastronomisine herkese ekmek var.
2018 yılı istatistiklerine göre; biz her bir vatandaşın yıllık 9,5 doktor muayenesi ile, AB ülkeleri ortalaması olan kişi başı 6,9 muayenenin çok ötesinde sağlık hizmeti alıyoruz. Aldığımız bu sağlık hizmetinin ortaya çıkardığı ekonomiyi de gayrisafi milli hasılaya ekliyoruz. Sonra bu hasılayı kişi başına bölüyoruz ve ortaya kişi başına 9 bin dolar civarında bir rakam çıkıyor. Kimileri hani nerde bu para, payımı isterim diyor ya, ben söyleyim aslında o para köpük gibi bişey, bi var bi yok. Hatta bu hizmetlerin verilebilmesi için gerekli olan sarfların ve cihazların ezici çoğunluğunu ithal ederek borçlanıyoruz, geleceğimizden yiyoruz.
Koronanın evimize kapattığı şu günlerde anladık mı acaba, bu tip hizmetlerin ekonomik bir anlamı yok. Aslolan karın doyurabilmek. Bunun için tarımsal üretim yapmak, tarımsal üretimi yapacak olan çiftçiyi sağlam ve dinç tutmak, ona imkan sağlamak gerekiyor. Her bir metrekare toprağa ve her bir damla suya ihtiyacımız olduğunu fark etmişizdir inşallah…
Ben kendi çalışma alanımdan örneklerle açıklamaya çalıştım. Her meslek kendi içinde üretime dair olmayan, mükerrer ve fakat ekonomik faaliyet içinde sayıldığı için gayrisafi milli hasılaya eklenen, olmasa da olur işleri kendileri değerlendirebilir.
Dünya ekonomisi de balon aslında; bir akıllı telefon maliyetinin üç katına satılıyor, aradaki farkı, kapitalizm ekonomik bir değer olarak biriktiriyor. Apple şirketinin en büyük hissedarı Steve Jobs, 56 yaşında kanserden öldü, geride şu sözleri kaldı; “Servetim ölümün karşısında ne kadar anlamsızmış. İnsan zamanla fark ediyor ki 300 dolarlık saatte, 30 dolarlık saatte aynı zamanı gösteriyor.”
Sağlık yok ise sahipliğin anlamı yok.
‘Prof. Dr. Bülent TOPUZ’
