Polonya’nın Ukrayna sınırındaki “Rzeszow” kasabasında ortaya çıkan Lejyoner hastalığı salgınında 159 kişinin etkilendiği ve 14 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.
Polonyanın Güneydoğusu’nda bulunan Rzeszow kasabası ve çevresindeki bölgelerde ortaya çıkan 29 Ağustos 2023 itibari ile 159 kişinin etkilendiği ve hayatını kaybedenlerin sayısının 14’e yükseldiği bildirildi. Hayatını kaybedenlerin 64-95 yaş aralığında ve alta yatan kronik hastalığı bulunanlar olduğu bildirildi. Nüfusu 200.000 civarında olan Rzeszow kentinin su şebekelerinde Legionella kolonizasyonunu engellemeye yönelik ek tedbirler alındığı bildirildi. Salgın nedeni ile 105 su örneği alındığı ve ilk su örneklerinde değişen miktarlarda Legionella bakterisinin izole edildiği bildirildi. Salgının kaynağı henüz gösterilememiştir.
Legionella enfeksiyonları 1976 yılında Philedelphia’da Amerikan Lejyonerlerinin toplantısının yapıldığı Bellevue-Stratfort otelinde çıkan salgınla tıbbın gündemine girmiştir. Bu salgın süresince 182 kişi hastaneye yatırılmış ve çoğu bir hafta içinde olmak üzere 29 kişi hayatını kaybetmiştir. Ölen hastaların otopsi örneklerinden yeni bir bakteri izole edilmiş ve Legionella pneumophila olarak isimlendirilmiştir. Legionella bakterisinin habitatı akarsular, göller ve termal sular gibi doğal su kaynaklarıdır, fakat hastalık oluşturmak için genellikle yeterli sayıda bulunmaz. Binaların su sistemi, soğutma kulesi, dekoratif amaçlı fıskiyeler gibi insan yapımı su sistemleri Legionella bakterisi ile kolonize olup duyarlı kişilerde hastalığa neden olur. Su sistemlerinin kolonizasyonunda suyun durgunluğu, sıcaklığı, kommensal mikroflora, sediment birikimi ve biyofilm tabaka önemli rol oynar.
Sularda kolonize olmuş Legionella bakterisinin inhalasyonu Lejyoner hastalığının esas bulaş yoludur. Legionella bakterisine maruz kalanların %0,1-6,4’ünde Lejyoner hastalığı gelişmektedir. İnkübasyon süresi 2-14 (ortalama 6-7) gün arasındadır. Kolonize olan kaynaktaki bakterinin yükü, virülansı, damlacık tipi ve yayılma şekli bulaşta önemli rol oynar. Lejyoner hastalığı için ileri yaş, sigara içiciliği, eşlik eden komorbid hastalıklar risk faktörüdür. Olgular yıl boyunca görülebilir, fakat yaz ve sonbaharın ilk aylarında pik yapmaktadır. Tanı için spesifik laboratuvar testlerine ihtiyaç vardır. Erken başlanan uygun tedavi yüksek olgu fatalite hızının azaltılmasında en önemli etkendir.
Lejyoner hastalığı ile sporadik olgular veya salgınlar şeklinde karşılaşabiliriz. Temmuz 2001’de İspanya’nın Murcia kentinde 800 den fazla şüpheli ve 449 doğrulanmış vaka sayısı ile dünyanın bügüne kadarki en büyük Lejyoner hastalığı salgını meydana gelmiştir. Ülkemizde Lejyoner hastalığı 1996 yılında bildirimi zorunlu hastalıklar listesine alınmış ve Lejyoner Hastalığı Kontrol Proğramı ile özel bir sürveyans yöntemi yürütülmeye başlanmıştır. Olası kaynağın tesbiti ve dekolonizasyonu sonucu yeni vakaların önlenebilmesi nedeniyle epidemiyolojik önemi olan bir hastalıktır. Hastalığın bildirimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacı ile Lejyoner Hastalığı Kontrol Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 13 Mayıs 2015 tarih ve 29354 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. TC Sağlık Bakanlığı bünyesinde de Lejyoner Hastalığı önleme ve kontrol proğramı için bilimsel danışma kurulu oluşturulmuştur.
Prof. Dr. Haluk ERDOĞAN
Türkiye EKMUD
Legionella Enfeksiyonları Çalışma Grubu adına
Kaynaklar
- https://www.medscape.com/s/viewarticle/995788
- https://www.euronews.com/next/2023/08/28/eleven-people-die-from-legionnaires-disease-outbreak-in-polish-town-of-rzeszow
- https://www.agenzianova.com/en/news/il-presidente-duda-ha-firmato-la-legge-sui-medicinali-gratuiti-per-i-bambini-e-gli-anziani-over-65/
- Erdogan H. Legionnaires’ Disease. Mediterr J Infect Microb Antimicrob 2018; 7:2.
- https://legionnaires.ecdc.europa.eu/?pid=418
