Pandemi süreci nedeniyle yaklaşık üç sene boyunca daha önce karşılaşmadığımız ve alışık olmadığımız bir durumla mücadele ettik. Zaman zaman yorularak ve zaman zaman güç toplayarak ve belki de en çok birbirimizi dinleyip anlayarak zorlukların üstesinden gelmeye çalıştık.
Ruh sağlığı sorunu yaşarken COVID-19 ile mücadele etmek kolay değildi. Maske takmak, mesafeye dikkat etmek, aşı olmak, test yaptırmak gibi pek çok konu yaşamımızda önemli bir yer tuttu.
Ruhsal açıdan düşündüğümüzde bilinmezlikler ve belirsizliklerle dolu günlerin gecelerin içinde dayanıklı olmaya çalıştık. Dayanıklı olabilmek için çok fazla imkan yoktu. Ruh sağlığı ilkyardım çantamıza umudu, dayanışmayı ve iyimserliği yerleştirdik.
Pandemi süreci bitti. Rahatlamak üzereydik. 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’de Kahramanmaraş’ta arka arkaya şiddetli iki deprem yaşadık. Her birimiz sarsıldık. Bu sarsıntı ruhsal olarak hala sürüyor. Depremde yaşamlarını kaybeden sevdiklerimiz, deprem bölgesinde yaşayan arkadaşlarımız, ailelerimiz, depremin tekrar yaşanacağı endişesi, arama kurtarma çalışmaları…
Bir daha hiçbir zaman hiçbir şey eskisi gibi olamayacak düşüncesinin hakim olması ve umudu kaybetmek… Ayrıca deprem çok somut bir gerçek olduğu halde bu gerçeği inkar etmek, bu depremi gerçekdışı nedenlerle açıklamak ve bazen kendimizi suçlamak gibi sorunların altında dayanıklılığımızı yitirmemek için ne yapacağımızı tam olarak bilemiyoruz.
İşte bu noktada duygu ve düşüncelerimizi paylaşabilmek ve çevremizden destek almak bize iyi geliyor. Aynı zamanda ruh sağlığı uzmanlarının ve uzmanlık derneklerinin konuyla ilgili bilgilendirme çabaları, psikoeğitimle ilgili çalışmalar bize moral veriyor.
Bazen istemeden de olsa kalıplaşmış cümlelerle aşırı iyimserliğe dayanan tavır ve tutumlar bizi olumsuz etkiliyor. Bu noktada kişilerin bilgilerinin olması, farkındalıkla duyarlı yaklaşımları çok anlamlı ve gerçekten destekleyici oluyor.
Bu noktada sağlık çalışanlarına, tedavisi devam eden bireylere ve yakınlarına yönelik bazı önerilerimiz olabilir:
Tedavisi Süren Bireyler İçin
• Deprem hepimiz için çok sarsıcı. Yeniden güvende hissetmek zor ama temel ihtiyaçlarımızın karşılanması, günlük düzenimizin sağlanması beden ve ruh sağlığımızın korunması için en önemli adım. Bunun için dayanışma içinde mücadele ederken depremden önce başlamış ilaç tedavilerini aksatmamak gerekiyor. Yardımcı olmak için koştururken öncelik gibi gelmese de, rahatsızlığın yinelememesi için kendimize bakmamız, tedavimize devam etmemiz gerekiyor. İlaç teminiyle ilgili güçlüklerin üstesinden gelmek üzere çalışmalar devam ediyor, lütfen görevlilerden yardım isteyin.
• Böylesi felaketler herkesi ruhsal olarak sarsıyor. Baş etmekte güçlük çektiğimizde yakınlarımızdan, yakınımızdakilerden, ilk müdahale ekiplerinden ve sağlık çalışanlarından yardım istemek çekinilecek bir şey değil. Ruhsal destek istemek herhangi bir dönemde lüks değil. Yalnız kalmayın.
• Depremde enkaz altında kaldıysanız, bedensel olarak ciddi şekilde yaralandıysanız ilaç tedavinizin yeniden düzenlenmesi gerekebilir. Böylesi durumlarda ilaç tedavinizle ilgili bir sağlık çalışanı önerisini gecikmeden almaya çalışın.
Bireyin Yakınları İçin
• Psikiyatri tedavisi görmekte olan birinin yakınıysanız böyle durumlarda stresin hastalıkların alevlenmesine neden olabileceğini unutmayın, tedavi görmekte olan yakınınızın her zamankinden fazla desteğinize ihtiyacı olabilir. Gerekli olduğunu düşündüğünüzde sağlık çalışanlarından yardım isteyebilirsiniz.
Sağlık Çalışanları İçin
• Sağlık çalışanlarının afet durumlarında psikolojik ilk yardımla ilgili bilgili olması, uygulayabilmesi çok önemli. Aynı zamanda sahada sizlere bu desteği sağlamak üzere görevli ruh sağlığı çalışanlarından her zaman yardım alabilirsiniz, gereksinimi olanları yönlendirmeyi ihmal etmeyin. Böyle dönemlerde koruyucu hekimlik, daha sonra karşılaşılabilecek yönetilmesi güç durumlara karşı en etkin yöntem. Psikiyatrik tedavilerin devamlılığı afet dönemlerinde de önemli bir öncelik. Lütfen kendiniz de ruhsal destek almaktan çekinmeyin.
Konuya ilişkin daha kapsamlı bilgi için:
https://psikiyatri.org.tr/menu/229/Demprem_ve_Ruh_Sagligi
Bipolar Yaşam Derneği & Lityum Derneği & Şizofreni Dernekleri Federasyonu
& Türkiye Psikiyatri Derneği
