Bilim insanları ilk kez kör bir erkekte optogenetik teknolojisi kullanarak, hastanın kısmen görmesini sağladılar. İlk kez bir insanda denenen tedavide hastanın gözüne ışığa duyarlı yeşil alglerde bulunan proteinler enjekte ediliyor. Optogenetik teknolojisindeki bu ilk başarılı klinik deneme sayesinde, hasta ilk kez çevresindeki nesnelerin konumlandırarak tanımlamaya başladı. Oğuz Sezgin-Gerçek Bilim
Normal hücrelere eklenen genler sayesinde ışık duyarlılığı arttırılarak felçten, ağrı geçirmeye kadar birçok sağlık problemi çözülmeye çalışılıyor. Teknoloji yakın zamanda farelerde ve embriyonik tavuklarda başarıyla denendi.
Öncü niteliğindeki çalışmada 40 yıl önce retinitis pigmentosa teşhisi konmuş Parisli bir adam yer aldı. Bilim insanları hastanın zayıf olan gözününe channelrhodopsin proteini ChrimsonR’yi enjekte etti. Esasen parlayan alglerde bulunan ChrimsonR proteini ışığa tutuldğunda şekil değiştirerek hücrelerin içine ve dışına doğru iyon akımına neden oluyor.
İşte bu olay zayıf gözün retinasındaki spesifik nöronların ChrimsonR proteini üretmesine neden olarak, bu nöronları ışığa duyarlı hücrelere çeviriyor. Ayrıca ekip ganglion hücreleri hedef aldı .Çünkü bu hücreler fotoreseptör hücrelerin ışık sinyalleri toplamasında rol oynuyor ve o sinyalleri beyindeki optik sinirlere aktararak, görmeye dönüştürüyor. Optogenetik etkili bir yol olduğu kanıtlandı fakat görüşün sağlanması için özel bir gözlük gerekiyor. Bu gözlük ortamı kaydeden bir kamerayla donatıldı. Işık ışınları doğrudan retinayı hedef alıyor yani bir dizi ışığa duyarlı hücre dizisini. Gözlük bunu yapmak için görüntüyü tekli dalgaboyunda(daha güvenli amber spektrumunda) bir ışığa çeviriyor. İşte bu ChrimsonR proteinlerinin şekil değiştirerek, iyon kanallarını açmasına ve tespit etmesine neden olarak, beyne ışık sinyallerini aktarıyor.
Hasta Gözlüğe Alıştıkça Nesneleri Algılamaya Başladı
Bilim insanları hastaya enjeksiyon yaptıktan sonra proteinlerin tutması için 4 ay bekledi. Fakat 7 ay sonrasında eğitim başladığında, hassas nesneleri tespit ederek görmeye başladı. “Gözlüklere alışmak zaman alıyor. Başlarda hastamız gözlüğü kullanışlı bulmamıştı. Fakat birkaç ay sonrasında hasta yaya geçidindeki beyaz çizgileri görmeye başladı ve biraz eğitimden sonra nesnelerin büyük ya da küçük olup olmadığını algılamaya başladı,” diyor araştırmanın ilk yazarı ve Pittsburgh Üniversitesi oftalmoloji başkanı José-Alain Sahel.
Elde edilen bulgular optogenetik kullanarak, nörodenejeratif bir hastalık olan görme kaybının kısmen onarılabileceği gösteren ilk vakadır. Araştırmacılar optogenetik sayesinde bir gün epilepsi, Parkinson ve depresyon gibi hastalıkların da tedavi edilebileceğini düşünüyor.
Araştırma Nature Medicine dergisinde yayınlandı.
Kaynak: https://newatlas.com/medical/optogenetic-therapy-breakthrough-restore-vision/
