Uzmanlar uyarıyor
Sağlık Bakanlığı tarafından COVID-19 vaka sayıları açıklanmasa da uzmanlara göre bahar aylarında pozitif test sayısı oranı %1 iken eylülde %15’e çıktı. Vaka sayısında artışa rağmen yeni varyantlara karşı etkili, dünyada uygulanmaya başlanan aşılar ise Türkiye’de henüz yok. / Talia Boşnak-Oksijen
Dünyayı etkisi altına COVID-19 salgını aşıların geliştirilmesi ile hızını kesti ve dünya eski haline döndü. Ancak hala sıfırlanmış değil, yeni varyantlar tehlike yaratmaya devam ediyor. Yeni varyantlara karşı da yeni aşılar geliştirilerek kullanıma sunuyor. Türkiye’de ise eski aşılar raf ömürlerini tamamlandı ve artık uygulanmıyor. Yeni varyantlara karşı geliştirilen aşılar da getirilmedi. Buna karşı bilim insanları tehlikenin sıfırlanmadığını ve önlem alınması gerektiğini savunuyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün 13 Ağustos tarihli raporu da bu tehlikeyi gözler önüne seriyor. Rapora göre 24 Haziran-21 Temmuz tarihleri arasında, 85 ülkeden alınan veriler pozitif test oranının %7’den %13’e çıkmış durumda. Avrupa’da ise, bu oran %20’nin üzerinde. Diğer taraftan Türkiye ilgili olarak bir veri yok çünkü Sağlık Bakanlığı tarafından COVID-19 vakaları ile ilgili veriler son olarak Mart 2023’te yayımlandı.
Pozitif test oranı %15’e çıktı
Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Alpay Azap, ilkbahar aylarının sonuna doğru COVID-19 vakalarında artış gördüklerini, Eylül başında ise COVID’in pik yaptığını söylüyor: “Mart-Nisan aylarında hastanede pozitif test oranı %1-2 civarı seyrederken, Ağustos’un son haftası ve Eylül başında %15’in üzerine çıktı. Yeni KP 2-KP 3 varyantı ağır seyretmiyor fakat yüksek risk grubunda hastaneye yatış derecesinde ağır seyreden vakalar olabiliyor. Yani, 75 yaş ve üstü tüm bireylere, 65 yaş ve üstü olup kronik bir hastalığı olanlara ya da kanser hastaları gibi bağışıklık sistemi baskılanmış hastalara dikkat etmelerini öneriyoruz. Nitekim, şu an Türkiye’de önleyici bir aşı bulunmuyor.”
Türkiye’de güncel aşılar yok
Prof. Dr. Azap, yeni varyantlara karşı üretilen aşıların Türkiye’de olmadığını, henüz aşıların teminiyle de alakalı bir planın paylaşılmadığını ifade ediyor: “2024 Eylül itibarıyla onay alan, şu an ABD ve Kanada’da uygulanan ve Avrupa’da da yakın zamanda devreye girecek yeni aşılarla ilgili biz henüz bir hamle yapmadık. Bunlar BioNTech ve Moderna’nın mRNA teknolojili, ayrıca Novavox’un protein temelli en güncel aşıları. Yeni varyantta ağır geçen vakalara karşı %90-95 civarı koruyuculuk sağlıyorlar. Bu sebeple yüksek risk grubunun aşılanması önemli. Türkiye’de ise güncel aşılar yok. Öte yandan, hastaların aşılandığı BioNTech’in ilk jenerasyon aşısının yeni varyantlara karşı koruyuculuğu yok denecek kadar az. Yani geçmişte olduğumuz aşıların şu an COVID’e karşı etkisi çok düşük.”
Yazın böyleysek, sonbahar için endişeliyiz
Koç Üniversitesi-İş Bankası İnfeksiyon Hastalıkları Merkezi (KUISCID) Direktörü Prof. Dr. Önder Ergönül ise yaz aylarında yatan hasta görmenin, okulların açıldığı ve kapalı alanda çok daha fazla bulunacağımız kış dönemi için endişe uyandırdığını söylüyor: “Güncel aşıları temin etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Nitekim, yaz döneminde kış sonuna göre vaka sayısında ve hastaneye yatışta artış gözlemledik, bu sonbahar-kış dönemi için endişe verici. Yeni varyantlar hayatımıza girdi, olduğumuz aşıların koruyuculuğu çok azaldı. Bu sebeple, 80 yaş ve üstü, kronik bir rahatsızlığı olan hastalarda hastaneye yatma görüyoruz. Diğer gruplar çoğunlukla hafif geçiriyor. Kasım ayında COVID’in pik yapmasını, ardından düşüşe geçmesini ve sonra şubat ayında sömestr tatili dönüşü tekrar bir pik yaşanmasını bekliyoruz.”
