Alışkanlıklarımızdan ve sosyal faktörlerden kaynaklanan hastalıklardaki artış, hem gelişmiş hem de az gelişmiş ülkelerde sağlık bütçelerini tehdit ederken, modern tıbbın gücünü gölgeliyor. PwC’nin yeni raporu “Sağlıkta sosyal belirleyiciler yaklaşımı” sağlık sektörü paydaşlarının neden hemen harekete geçmesi gerektiğini ele alıyor.
Dünyanın her yerinde, sosyal izolasyon, ekonomik eşitsizlik, çevre kirliliği ve sağlıklı gıdaya erişememe gibi yaşadığımız ve çalıştığımız yerlerden kaynaklanan sosyal, ekonomik ve çevresel faktörler birçok insanın sağlıklı tercihler yapmalarına engel oluyor. Söz konusu sosyal belirleyicilerin etkisi göz ardı edilemeyecek kadar ciddi; zira PwC, 2025 itibarıyla birçok ülkede obezitenin nüfusun %68’inden fazlasını etkileyeceğini öngörüyor. Devletler ve sağlık sistemleri insanların barınma, egzersiz, ruh sağlığı desteği ve ilaç masraflarını karşılamasına destek olmayı hedefleyen sosyal belirleyici stratejilerine erkenden yatırım yaparak uzun vadede tasarruf ederken, sağlık göstergeleri de iyileşecektir.
PwC Türkiye Sağlık, İlaç ve Yaşam Bilimleri Sektörü Lideri Ediz Günsel, araştırmayı “Rapor, insanların uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmesini engelleyen sosyal, ekonomik ve çevresel etkenlerin nasıl belirlenebileceği ve bu etkenlere nasıl çözüm bulunabileceği üzerinde duruyor. Teknoloji sayesinde modern tıpta önemli ilerlemeler olmakla birlikte insanların nerede yaşadıkları, çalıştıkları ve zaman geçirdiklerine bağlı olarak sağlığın sosyal belirleyicileri bu ilerlemeyi etkileyebiliyor. Raporda, kurumların bu sosyal belirleyicilerden faydalanarak daha sağlıklı toplumlar inşa etmek üzere atabilecekleri adımlara yer veriliyor.” sözleriyle değerlendiriyor.
Rapora göre, sağlık sistemlerinin ve kamunun erken müdahalesi ile obezite ve diyabet başta olmak üzere kronik hastalıkların ilerlemesi durdurulabilir veya tamamen engellenebilir.
Sağlığın sosyal belirleyicilerini yönetmek: Harekete geçmek için beş adım
PwC, sağlık sektörü paydaşlarının sağlığı etkileyen sosyal faktörlere dair stratejiler geliştirmesine yardımcı olmak için beş adım belirledi:
- Ortak beklenti yaratmak
Çoğu sağlık sektörü paydaşı sosyal belirleyicilerin üzerinde pek durmuyor. PwC Sağlık Araştırmaları Enstitüsü’nün 2019’da gerçekleştirdiği küresel tüketici araştırmasına katılanların sadece %43’ü doktorlarının sosyal faktörlerden söz ettiklerini belirtiyor. Hemşireler, eczacılar ve diyetisyenler gibi diğer sağlık sektörü çalışanları ise sosyal belirleyicilere doktorlara kıyasla çok daha az değiniyor ki bu durum sağlık çalışanlarının çok daha kapsamlı bir şekilde sürece dahil edilmeleri için bir fırsat sunuyor. Her bir paydaşa, hastalıklara engel olmanın uzun vadede faydaları gösterilerek, sağlık sistemindeki tüm paydaşlar bir araya getirilebilir.
- Paydaşların ortak hedeflere yönelik birlikte çalışmasını sağlayacak bir çerçeve oluşturmak
Paydaşlar bir araya geldiklerinde birinden farklı misyon, motivasyon ve perspektife sahip olmalarından kaynaklanan zorlukların üstesinden gelmeli. Tüketiciler sorunsuz bir deneyim için sağlık hizmetlerinin daha bütüncül bir yapıya doğru ilerlemesini bekliyorlar.
- Karar alma süreçlerinde verilerden yararlanmak
Öngörüye dayalı analitik hem bireysel davranışlar hem de toplumların davranışlarını göz önünde bulundurmak için kullanılabilir. Çoğu tüketici değişim için bireysel bir sorumluluk hissetse de, PwC’nin Sağlık Araştırmaları Enstitüsü’nün 2019 küresel tüketici araştırmasına katılanların yüzde 47’si sağlık hizmeti sunan kurumların hastaların hastalık öyküsüne göre gelecekte hangi sağlık hizmetlerine ihtiyaçları olabileceğine yönelik tahminlerini paylaşmadıklarını belirtiyor. İnsanların motivasyonları olsa dahi, sıklıkla kronik durumları önleyecek bilgi ve araçlardan yoksun oldukları görülüyor.
- Toplumu anlamak ve toplumun ihtiyaçlarına yanıt vermek
Sağlığın sosyal belirleyicilerine yönelik stratejiler insanların yaşama ve çalışma şekillerini temel almalı. Küresel tüketici araştırması katılımcılarının %56’sı sağlığını desteklemek için akıllı telefonlarını kullandığını veya kullanmayı planladığını ifade etse de teknoloji ancak benimsenirse ve teknolojiyi kullanması beklenen kişiler bu teknolojilere güvenirse etkili olur. Perakendeciler, teknoloji sağlayıcıları, evde sağlık hizmeti çalışanları ve eğitimciler tüketicilere ulaşmak için yeni kanallar bulabilir.
- Ölçmek ve yeniden düzenlemek
Batı Sidney’de, bölge halkında diyabeti önleme sorumluluğunu üstlenmiş bir grup, kilo ve HbA1C seviyelerini düşürmek gibi ölçülebilir hedefler belirledikten sonra hangi müdahalelerin işe yaradığını ölçmek ve maliyetleri takip etmek üzere bir diyabet programı raporlaması geliştirdi. Bu program, yılsonu inceleme raporu oluşturmak ve sonraki yılın planını yapmak, strateji ve yatırımlarını geliştirmelerine yardımcı oldu.
